Làm dịch vụ "đổi tiền mới lì xì Tết" hưởng chênh lệch có thể bị xử phạt

Nếu như trước đây, để đổi được một chút tiền mới sử dụng cho việc lì xì đầu năm mới, người dân phải ra trực tiếp ngân hàng để có thể đổi.

Bây giờ, không khó để tìm kiếm người cung cấp đổi tiền mới trên mạng xã hội. Trên Facebook, các group chung của cư dân tòa nhà chung cư ngay từ dịp cuối tháng 11, đầu tháng 12 đã có rất nhiều người rao đổi tiền dịch vụ với mức chênh lệch khác nhau.

Trên group chung của tòa nhà hay của khu dân phố trên facebook là những nơi mà các đối tượng thực hiện việc đổi tiền mới thu phí chênh lệch hay sử dụng để đăng bài quảng cáo.

Ngoài ra, nắm bắt được xu hướng của người dân, một số người còn lập nhiều trang fanpage hay group chuyên về đổi tiền lẻ để thực hiện quảng cáo và giao dịch.

Theo khảo sát của phóng viên Dân trí, đổi tiền mới tùy theo mệnh giá, mệnh giá càng nhỏ thì phí đổi càng cao, đổi càng nhiều phí càng giảm. 

Các mệnh giá 5.000, 10.000, 20.000, 50.000 đồng là khoảng 60.000 đồng/triệu đồng;

Mệnh giá 100.000 đồng, phí đổi tiền là 30.000 đồng/triệu đồng;

Giá đổi USD mới là 60.000 - 70.000 đồng/tờ 2 USD, nếu đổi nhiều thì giá giảm xuống dưới 60.000 đồng/tờ 2 USD... 

Riêng tiền 500 đồng là hàng hiếm, nên phí đổi giao động từ 200 nghìn lên tới 350 nghìn cho 100 tờ.

Tuy nhiên, đổi tiền mới qua mạng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Các đối tượng lừa đảo đã lợi dụng thời cơ, đánh vào tâm lý của người muốn đổi tiền để thực hiện hành vi lừa đảo.

Thực tế không ít người thực hiện giao dịch đổi tiền mới nhưng khi nhận lại tiền được đổi thì không đủ như cam kết hoặc chỉ có vài tờ tiền mới ở phía ngoài cọc tiền còn lại bên trong là tiền cũ nát, thậm chí khi nhận lại là tiền giả.

Các nạn nhân muốn trình báo công an cũng rất khó vì không biết chính xác đối tượng lừa đảo là ai, địa chỉ ở đâu.

Luật sư Vũ Văn Biên, Giám đốc Công ty luật TNHH An Phước cho biết, pháp luật hiện hành chỉ có quy định về trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các tổ chức tín dụng (TCTD) và tổ chức liên quan trong việc đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông (Điều 19 về “Xử lý tiền rách nát, hư hỏng”; Điều 20 về “Thu hồi, thay thế tiền”, Luật NHNN Việt Nam 2010)

Không có quy định về việc đổi tiền cũ - mới và chẵn - lẻ. Vì đồng tiền nếu vẫn đủ tiêu chuẩn lưu thông thì dù cũ hay mới đều có giá trị lưu hành như nhau và không thuộc trường hợp bắt buộc phải đổi.

Các trường hợp tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông quy định tại Điều 4 Thông tư 25/2013/TT-NHNN của NHNN.

"Việc đổi tiền chẵn lấy tiền lẻ, đổi tiền cũ lấy tiền mới, đổi tiền xấu lấy tiền đẹp (kể cả số đẹp) hoặc ngược lại bên ngoài hệ thống Ngân hàng, Kho bạc Nhà nước (KBNN) là quan hệ dân sự, không phải là hoạt động đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, cũng không phải là một dịch vụ bị cấm hay hoạt động kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư hay bất cứ quy định nào", Luật sư Vũ Văn Biên cho biết.

Cũng theo đại diện công ty Luật An Phước, Nghị định số 88/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng với mức phạt từ 20 - 40 triệu đồng đối với cá nhân là áp dụng đối với việc đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của NHNN, TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, KBNN, mà không áp dụng đối với việc đổi tiền chẵn lấy tiền lẻ hoặc đổi tiền cũ lấy tiền mới ở bên ngoài (Điều 2 Thông tư 25/2013/TT-NHNN của NHNN “Quy định về việc thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông”).

Tuy pháp luật chưa có quy định cụ thể nghiêm cấm về việc người dân đổi tiền cho nhau bằng các hình thức dịch vụ trực tiếp hay gián tiếp thông qua mạng xã hội nhưng vẫn nên lưu ý ẩn chứa sau hoạt động kinh doanh dịch vụ đổi tiền là hành vi tiềm ẩn nhiều hệ lụy rủi ro, gian dối, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây mất trật tự trị an, tiếp tay cho mê tín dị đoan hay kiếm lợi nhuận nhiều mà trốn thuế,… liên quan đến hoạt động đổi tiền và vẫn có thể bị pháp luật xử phạt hành chính về hành vi này.

"Khuyến cáo người dân nên đổi tiền tại Ngân hàng nhà nước, các tổ chức tín dụng; nêu cao tinh thần cảnh giác, tuyên truyền cho người thân, bạn bè “cảnh giác” trước những dịch vụ đổi tiền lẻ, tiền mới với mệnh giá nhỏ trên mạng xã hội để tránh “tiền mất tật mang” và các trách nhiệm pháp lý có liên quan đến việc đổi tiền không đúng quy định pháp luật. Trường hợp phát hiện đối tượng nghi vấn cần báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ, xử lý kịp thời", Luật sư Biên khuyến cáo.

Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 12 và 13 của Thông tư số 25/2013/TT-NHNN ngày 2/12/2013 của NHNN, Sở giao dịch NHNN, NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, KBNN mới có chức năng thu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.