Vào năm 2006, Boeing và một nhóm các công ty giành được hợp đồng liên bang về xây dựng một bức tường để bảo vệ biên giới Hoa Kỳ và Mexico. Dự tính bức tường trải dài 2.000 dặm, bắt đầu từ California tới Texas.
Cuối hàng rào ngăn cách Nogales, Ariz...(Ảnh: Tomas Munita/New York Times)
Trong vòng 5 năm, chính phủ đã chi khoảng 1 tỷ đô-la cho dự án này. Sau đó chi phí tăng vọt, dường như tất cả các hệ thống giám sát đều lỗi kỹ thuật. Tất cả số tiền đó chi cho chỉ 53 dặm biên giới ở Arizona.
Hiện tại, khi Tổng thống Trump tuyên bố ý định với kế hoạch xây dựng hàng rào dọc theo biên giới Mexico, nhiều chi tiết liên quan còn chưa được công bố. Hàng loạt câu hỏi đặt ra: hàng rào sẽ được xây dựng bằng bê tông?, sử dụng công nghệ cảm biến?, có người lái máy bay giám sát?... Và Mexico sẽ trả tiền cho dự án này?.
Có lẽ kế hoạch xây dựng này sẽ là một trong những dự án hạ tầng lớn nhất trong nhiều thập kỷ của Mỹ. Để xây dựng được. sẽ phải có hàng chục tỷ đổ vào dự án, hứa hẹn sẽ là một “miếng bánh” đối với các nhà thầu.
Nhưng những thất bại trước đó khiến cho người dân nghi ngờ về tính khả thi của dự án. Vì dù thành công hay thất bại thì họ cũng sẽ là những “nạn nhân” phải chịu thêm một khoản thuế nặng nề. Các công ty xây dựng, công ty giám sát công nghệ cao và các nhà sản xuất xi-măng sẽ là những người hưởng lợi lớn từ hoạt động này.
Trong tuần qua, đa số các nhà lãnh đạo Thượng viện Mitch McConnell cho biết, Quốc hội đã lên kế hoạch xây dựng các bức tường, chi phí ước tính trong khoảng từ 12- 15 tỷ đô-la.
Các nhà nghiên cứu tại M.I.T cho biết, để xây dựng được 1.000 dặm, người nộp thuế sẽ phải nộp khoảng 40 tỷ đô-la cho một bức tường bằng thép và bê-tông cao 50foot (khoảng 15 mét).
Sau cuộc trò chuyện mới nhất từ phía Tổng thống Trump, các nhà thầu đã tăng số lượng cổ phiếu của công ty mình lên cao, họ cũng đề xuất thả nổi khoảng 1.000 tỷ đô-la cho các dự án cơ sở hạ tầng.
Trong một cuộc điều tra cho thấy Nhà Trắng chưa có động thái gì. Năm 2011, Bộ An ninh Nội địa đã từ bỏ dự án hàng rào này và cho rằng nó quá tốn kém và không hiệu quả.
Những thất bại trong cuông cuộc nỗ lực xây dựng bức tường đã cho thấy một vấn đề lớn về chi trả cho dự án. Từ năm 2007 đến 2012, Chính phủ liên bang đã phải hơn 1,5 tỷ đô-la cho chỉ riêng nhà thầu bảo vệ biên giới.
Công ty Boeing- nhà thầu Liên bang lớn thứ hai của Hoa Kỳ, đã giành được hợp đồng lớn nhất của dự án này. Boeing đã được trả hơn 20 tỷ đô-la trong hợp đồng. Tuy nhiên, Boeing không phải là người chiến thắng duy nhất. Tổng công ty G4S, Công ty I.B.M và ManTech International cũng lần lượt nhận được 119 triệu đô-la, 56 triệu đô-la và 43 triệu đô-la cho dự án này.
Văn phòng Chính phủ cho biết giám sát tài chính của dự án chưa thực sự gắt gao. Và sau khi đổ ra 1 tỷ đô-la “vô nghĩa”, chính quyền Obama đã từ bỏ dự án này.
Gor Kesting, Phó chủ tịch phụ trách các giải pháp an ninh nội địa cho Elbit của Mỹ cho rằng: “ Đối với các chi phí phải trả cho hàng rào biên giới, không có một cái giá nào là đủ. Cần chú ý sử dụng hiệu quả các khoản chi phí, đặc biệt là tiền thuế”.
