Người nước ngoài hoạt động cho vay nặng lãi trên 1.000%/năm
Chủ đề “tín dụng đen” không mới, nhưng “mới” ở chỗ tình hình càng ngày càng diễn biến phức tạp, trong bối cảnh công nghệ phát triển. Hàng loạt ứng dụng phát triển ào ạt, với phương thức cho vay đơn giản hơn nhưng giăng ra nhiều bẫy với người vay.
Vấn đề này để lại hệ lụy, khiến kênh cho vay tiêu dùng chính thống vô cùng khó khăn.
Trong 9 tháng đầu năm nay, dư nợ cho vay tín dụng tiêu dùng giảm tới 40%, lượng nợ xấu của nhiều công ty tài chính ở mức báo động tăng đến 20% so với cùng kỳ.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là nhiều hội nhóm trên Zalo, Facebook chỉ nhau cách bùng nợ, trốn nợ bất hợp pháp, gây ra sự méo mó trong thị trường cho vay tiêu dùng.
Theo Ngân hàng Nhà nước, dư nợ tín dụng tiêu dùng của các công ty tài chính đang sụt giảm mạnh, khoảng 40% so với cuối năm ngoái. Tính đến cuối tháng 9, tổng dư nợ cho vay của các công ty tài chính còn 134.000 tỉ đồng.
Trong khi đó, nợ xấu vay tiêu dùng tăng 10-15% khiến các công ty tài chính không dám cho vay. Nguyên nhân khiến dư nợ vay tiêu dùng của các công ty tài chính sụt giảm nghiêm trọng, theo lãnh đạo câu lạc bộ tài chính tiêu dùng là do nạn bùng nợ.
Suốt từ đầu năm đến nay, trên mạng xã hội, hàng trăm hội nhóm với vài trăm nghìn thành viên hướng dẫn nhau cách vay rồi bùng nợ.
Theo Thượng tá Lê Vinh Tùng, Phó phòng Trọng án, Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an), tội phạm tín dụng đen được thể hiện trên ba phương thức.
Thứ nhất là tội phạm tín dụng đen truyền thống như quảng cáo cho vay dán ở cột điện, ở tường, trên phố.
Thứ hai là tội phạm tín dụng đen truyền thống kết hợp công nghệ với các thủ đoạn thành lập các cơ sở kinh doanh cầm đồ hoặc biến tướng, các doanh nghiệp kinh doanh tài chính. Sau đó, sử dụng mạng xã hội, website, ứng dụng quản lý cầm đồ hoặc ứng dụng cho vay để quảng cáo, tiếp cận người vay.
Đặc biệt, gần đây đã phát hiện thủ đoạn các đối tượng thành lập doanh nghiệp gồm công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật rồi mua lại các khoản nợ xấu, nợ khó đòi, sau đó gọi điện, nhắn tin đe dọa nhằm cưỡng đoạt tài sản.
Thứ ba là tội phạm tín dụng đen sử dụng thủ đoạn công nghệ cao hoàn toàn. Đối tượng hoạt động qua mạng xã hội hoặc tạo lập các ứng dụng giả, nhái của ngân hàng, tổ chức tín dụng để dụ dỗ, mời chào vay tiền.
Các đối tượng yêu cầu khách hàng cung cấp các thông tin cá nhân, sau đó nhắn tin, đe dọa, đòi nợ. Thậm chí các đối tượng lừa đảo yêu cầu người vay tiền đặt cọc rồi chiếm đoạt.
Thượng tá Lê Vinh Tùng cho biết, qua đấu tranh triệt phá tội phạm tín dụng đen, cơ quan công an phát hiện các đối tượng người nước ngoài (Trung Quốc, Nam Phi, Nga, Latvia) đến Việt Nam thành lập, thu mua, thuê người đứng tên doanh nghiệp có chức năng cầm đồ, tư vấn, kinh doanh tài chính.
"Các đối tượng này tuyển dụng nhân viên để sử dụng các ứng dụng, website cho vay lãi nặng lên đến trên 1.000%/năm. Sau đó móc nối với một số nhân viên ngân hàng, công ty trung gian thanh toán, ví điện tử để giải ngân, thu hồi các khoản vay”, ông Tùng cho biết thêm.
Theo đó, một số vụ việc đã bị phát hiện và triệt phá tại Hà Nội, Lào Cai, TP.HCM, Cần Thơ, Quảng Nam…
Điển hình như Cục Cảnh sát hình sự đã phối hợp với Công an TP.HCM, Tiền Giang, Hà Nội để đấu tranh triệt phá hàng loạt doanh nghiệp với thủ đoạn đòi nợ với 3 cấp độ: Gọi điện chửi bới, đe dọa khách hàng trả tiền;
Gọi điện đe dọa sẽ giết người thân, ghép hình tung lên mạng xã hội để bôi nhọ, đe dọa cho mất việc làm; Mang quan tài đến nhà, cơ quan, tổ chức, đặt bình ga, xăng dọa cho nổ cơ quan, nhà ở…
Quy chế chế tài với tội cho vay lãi nặng hiện còn quá nhẹ
Cũng theo Thượng tá Lê Vinh Tùng, sau khi lực lượng Công an đã triệt phá hàng loạt các doanh nghiệp núp bóng và xử lý về hành vi cưỡng đoạt tài sản thì các đối tượng có dấu hiệu tan rã, co cụm, hoạt động cầm chừng, tình trạng gọi điện, nhắn tin khủng bố đã giảm rõ rệt, tác động mạnh đến tình hình tội phạm liên quan, hiệu quả răn đe rất lớn.
Tuy nhiên, lợi dụng việc cơ quan Công an trấn áp, xử lý quyết liệt các hành vi gọi điện, nhắn tin đe dọa đòi nợ để cưỡng đoạt tài sản như trên, xuất hiện tình trạng một số đối tượng vay vốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty tài chính chính thống… cố tình “chây ỳ” trả nợ, làm phát sinh nhiều chi phí, tăng nợ xấu.
Thậm chí trên mạng xã hội xuất hiện nhiều hội nhóm kín, đăng tải các bài viết, video hướng dẫn, lôi kéo cách “bùng nợ” khi vay qua ứng dụng của các ngân hàng, công ty tài chính.
Điều này đã gây ảnh hưởng tới hoạt động tín dụng chính thống, phát sinh các chi phí để đảm bảo an toàn và bù đắp nguồn vốn, khó thu hồi nợ dẫn đến giảm lợi nhuận kinh doanh, thu hẹp diện đối tượng được vay vốn...
Từ thực tế này, tiến sĩ Lê Thị Hoàng Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự kinh tế (Bộ Tư pháp) kiến nghị cần xây dựng khung khổ pháp lý nhằm nâng cao nghĩa vụ của người đi vay với tổ chức tín dụng và có các biện pháp hữu hiệu, chặt chẽ để bên đi vay phải thực hiện đúng nghĩa vụ, không thể chây ỳ.
Cụ thể, cần có quy định giới hạn trần lãi suất cho vay và giới hạn các loại phí quản lý khoản vay để cân bằng quyền lợi chính đáng giữa bên vay và bên cho vay. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy như tại Nhật Bản, trần lãi suất vay tiêu dùng là 20%/năm.
Còn ở Ấn Độ, lãi vay tiêu dùng dao động trong khoảng 12-48%/năm; tại Brazil là 30-70%; tại Mỹ, chỉ khoảng 8-36%/năm; Trung Quốc áp dụng từ 10-40%/năm.
Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó phòng Cảnh sát hình sự (Công an TP.HCM) cũng cho rằng, quy chế chế tài với tội cho vay lãi nặng hiện còn quá nhẹ, nhất là chỉ quy định hai khung: thu lợi bất chính từ 30 - 100 triệu và khung trên 100 triệu đồng.
Như vậy, người thu nợ bất chính 100 triệu đồng nếu xử kịch khung thì cũng chỉ bị tối đa 3 năm tù, trong khi người thu nợ bất chính hàng chục tỷ hay trăm tỷ thì cũng chỉ bị tối đa 3 năm tù.
Từ đó, Thượng tá Lê Duy Sâm cho rằng cần nâng cao mức xử phạt để đủ sức răn đe với tội phạm tín dụng đen.
Thành Công
.
