Cửa biển Lạch Vạn thuộc xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu là một trong 6 cửa lạch lớn nhất tỉnh Nghệ An, đồng thời là tuyến đường thủy quan trọng để tàu thuyền của ngư dân các xã: Diễn Ngọc, Diễn Bích, Diễn Thành, Diễn Kim, Diễn Vạn ra khơi, phát triển kinh tế biển.
Tuy nhiên, thời gian qua, tình trạng phù sa bồi lắng tại cửa biển Lạch Vạn ngày càng trở nên nghiêm trọng, tàu cá nằm bờ nhiều tháng nay không dám ra khơi.
Chị Lê Thị Trang, chủ tàu cá 250CV, trú xã Diễn Ngọc, ngồi nhìn con tàu đang sửa chữa, xót xa: “Tàu vào, mắc cạn ở lạch, hỏng hộp số đang thay. Riêng cái hộp số đã trăm triệu đồng. Từ đầu năm đến giờ có làm ăn gì đâu. Không dám đi, sợ mắc cạn, mà đi chuyến vừa rồi mắc cạn thật. Tàu đóng hết cả tỷ bạc, giờ nợ nần khắp nơi”.
Chị Nguyễn Thị Hiên, chủ tàu cá công suất 250CV, ngụ xã Diễn Ngọc, cũng cùng cảnh ngộ, buồn bã: “Cửa biển ngày càng hẹp, mực nước cạn khi ra hay về đều khó khăn. Không chú ý là bị mắc cạn, làm chậm chuyến ra khơi của tàu khác".
Ngư dân Trần Văn Hùng, trú xã Diễn Bích, chủ tàu cá 270CV cho biết: “Tàu nhà em đóng hết hơn 2 tỷ đồng. Từ sau tết đến giờ nằm bờ không dám ra khơi...”.
Ông Nguyễn Văn Liên, Phó Chủ tịch UBND xã Diễn Bích cho biết, hơn 10 năm nay, do tình trạng bồi lắng của phù sa nên cửa Lạch Vạn đang hẹp lại, nước cạn dần, nhiều tàu lớn của ngư dân địa phương phải neo đậu ở các lạch như: Cửa Lò, Lạch Quèn, Lạch Thơi… “Xã Diễn Bích có hơn 130 tàu thuyền khai thác hải sản, trong đó hơn 70 tàu công suất 90CV trở lên.
Trung bình 1 năm có từ 4 - 6 tàu bị mắc cạn ngoài cửa biển Lạch Vạn, chi phí sửa chữa rất lớn, từ 200 - 500 triệu đồng. Một số chủ tàu mất trắng vì sau khi mắc cạn, tàu không thể sửa chữa”.
Tình trạng cửa Lạch Vạn bị bồi lắng xảy ra nhiều năm nay, mặc dù nhiều lần Sở NN&PTNT tỉnh Nghệ An tổ chức nạo vét nhưng sau một thời ngắn lại bị bồi lắng trở lại.
Đó cũng là lý do khiến ngư dân Diễn Châu lâu nay không dám đầu tư đóng tàu to, máy lớn.
Để phát triển kinh tế biển thì việc nâng cấp cảng cá, nạo vét cửa lạch là rất cần thiết. Bởi khi cửa lạch được mở rộng, nạo vét thông thoáng, thì tàu to máy lớn mới hoạt động được và bảo vệ được nguồn lợi thủy sản và tăng giá trị cho ngành thủy sản.
Những năm qua, Nghệ An đã triển khai thực hiện nâng cấp một số cảng cá, tạo điều kiện cho tàu cá ra vào neo đậu thuận lợi. Tuy nhiên, với cửa Lạch Vạn do chưa có giải pháp mang tính căn cơ, nên tình trạng bồi lắng vẫn tái diễn.
Từ thực trạng của sự bồi lắng tại cửa Lạch Vạn cho thấy, hạ tầng cảng cá, bến cá không đáp ứng được nhu cầu dẫn đến việc đầu tư cho dịch vụ hậu cần nghề cá trở nên khó khăn.
Nếu không có giải pháp cho việc nạo vét, xây dựng hạ tầng tại các cửa lạch thì các chương trình đóng tàu to, máy lớn để vươn khơi bám biển sẽ khó thực hiện. Trong khi đó, xu thế của phát triển kinh tế biển là vươn ra khơi vừa khai thác tốt tiềm năng vừa bảo vệ nguồn lợi vùng ven bờ.
Hoàng Tùng
Báo Lao động Xã hội số 58
