Vùng quê đó là làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu (trước đây là xã Quỳnh Đôi, nay nhập hai xã Quỳnh Đôi và Quỳnh Hậu nên tên xã là Quỳnh An).
Quỳnh Đôi nổi tiếng là làng khoa bảng và là quê hương Bà chúa thơ nôm Hồ Xuân Hương. Du khách ghé thăm làng Quỳnh Đôi, không khỏi ngạc nhiên khi ngoài đường làng ngõ xóm sạch đẹp, những ngôi nhà được đánh số như ở các khu phố và đặc biệt là không còn bóng dáng của những con chó thả rông.
Bởi ở Quỳnh Đôi có quy định, gia chủ sẽ bị xử phạt rất nặng theo nghị định của Chính phủ và theo hương ước của xã, nếu như để chó bước chân ra khỏi cổng nhà.
Nói về việc cả xã đã không còn bóng dáng chó thả rông, ông Hồ Sỹ Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Đôi cho rằng, để có được như hôm nay, là cả sự nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền trong suốt thời gian dài, cũng như ý thức cao của người dân toàn xã.
Ông Hưng kể, năm 2014, Quỳnh Đôi là một trong những xã đầu tiên ở Nghệ An về đích nông thôn mới. Sau đó, xã được gọi với cái tên “làng khoa bảng” này cũng là địa phương về đích nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của Nghệ An.
Sau khi về đích nông thôn mới, xã thường xuyên đón tiếp nhiều đoàn khách cũng như con em xa quê về thăm.
“Khi về xã thăm, nhiều người phàn nàn về việc chó thả rông nhiều, phóng uế gây mất vệ sinh, trong khi đường làng thì đã rất sạch đẹp”, ông Hưng nói.
Vì vậy xã Quỳnh Đôi ra quy định cấm chó thả rông.
“Xã chúng tôi có hơn 1.500 hộ dân, nhưng thời điểm đó, cũng như các làng quê khác, hầu như nhà nào cũng nuôi chó. Dù đã có quy định cấm chó thả rông, nhưng chúng tôi không vội vàng xử lý ngay, mà phải bắt đầu công tác tuyên truyền, vận động rộng rãi.
Đầu tiền là cán bộ, đảng viên trong xã phải làm gương, rồi đi vận động từng người dân. Những năm đầu tiên, chúng tôi chỉ nhắc nhở mỗi lần phát hiện chó thả rông, chứ vẫn chưa xử phạt”, ông Hưng kể.
Đến năm 2018, quy định về quản lý chó nuôi của xã Quỳnh Đôi mới chính thức được ban hành. Quy định của xã nêu chi tiết trách nhiệm của những người nuôi chó.
Cụ thể, người dân phải đăng ký với trưởng thôn để lập danh sách trình ủy ban nhân dân xã cấp sổ quản lý chó. Sổ quản lý chó phải ghi rõ ngày tháng, năm sinh, loài giống, tính biệt, ngày gia đình bắt nuôi, thời gian tiêm phòng các loại vắc xin.
Ông Hồ Sỹ Chung (51 tuổi, thôn 8, Quỳnh Đôi), ra mở cổng đón khách vào và đóng cửa ngay. Thói quen ấy được ông Chung quán triệt nghiêm với từng thành viên trong gia đình, từ người lớn đến con trẻ. Ông Chung sợ, những con chó ông nuôi trong nhà sểnh ra đường, bị chính quyền xử phạt.
“Sáu năm rồi, tôi chưa một lần để chó ra ngoài. Chưa nói đến chuyện bị phạt, bị bêu tên trên loa phát thanh, chúng tôi ý thức được việc thả chó ra đường phóng uế gây mất vệ sinh và gây nguy hiểm cho người đi đường”, ông Chung nói.
Ông Chung là người yêu chó, trong nhà luôn nuôi ít nhất một con chó trong suốt hơn 20 năm qua, nhưng ông Chung cho rằng, khi làng xã có quy định phạt nặng chó thả rông, ông hoàn toàn ủng hộ.
Kể từ đó, không chỉ cánh cổng nhà luôn được đóng kín, ông Chung còn huấn luyện những con chó của mình không được ra ngoài đường.
Sau một thời gian tuyên truyền, xã Quỳnh Đôi thành lập 2 tổ tuần tra, bao gồm công an, công chức xã để đi bắt chó thả rông. Các thành viên trong tổ đi kiểm tra trên các tuyến đường làng, khi phát hiện chó thả rông thì dùng vợt bắt chó mang về trụ sở công an xã để xử lý.
“Các tổ này được trang bị vợt đế bắt chó, thường đi tuần tra lúc sáng sớm và chiều tối, vì thời điểm đó chó ra đường phóng uế”, ông Hưng Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Đôi kể.
Thời điểm đó, có ngày các tổ tuần tra bắt hàng chục con chó. Sau khi mang vệ trụ sở, chính quyền xã sẽ thông báo trên loa phát thanh đặc điểm, thời gian, địa điểm bắt từng con cho để người dân được rõ.
Nếu quá 24 giờ kể từ khi thông báo, chủ nuôi không đến nhận chó thì chó sẽ bị tiêu hủy. Mức xử phạt cho mỗi lần thả rông chó không đeo rọ mõm là 700.000 đồng (áp dụng theo Nghị định 90/2017) và sau đó tăng lên 1.500.000 đồng (áp dụng Nghị định 04/2020). Toàn bộ tiền phạt được nộp vào ngân sách.
Từ năm 2020, toàn bộ nhà dân trong xã được gắn biển số nhà cụ thể. Camera an ninh của xã cũng như của các hộ dân cũng lắp dày đặc. Kể từ đó tổ tuần tra không còn phải dùng vợt bắt chó nữa mà “phạt nguội” qua camera.
“Xã thường xuyên trích xuất hình ảnh từ các camera, đồng thời vận động mọi người dân khi ra đường nếu phát hiện chó ai thả rộng thì quay phim, chụp hình gửi cho xã để xử lý. Cùng với đó, việc tuần tra vẫn được duy trì nhưng giảm hơn. Và mỗi lần đi tuần tra, không cần phải mang vợt nữa.
Người ngồi sau xe máy sẽ có nhiệm vụ cầm điện thoại quay phim, nếu phát hiện chó ngoài đường thì đuổi theo quay phim lại xem chó đó về nhà nào. Vì có biển số nhà rõ ràng, nên sau đó sẽ gửi giấy mời chủ nhà lên làm việc, xử phạt nguội”, một cán bộ công an xã Quỳnh Đôi nói.
Không chỉ bị xử phạt, những người vi phạm còn bị “bêu tên” trên loa phát thanh xã. Chính vì thế, quy định cấm chó thả rông được người dân tuân thủ rất nghiêm ngặt. Theo thống kê của Công an xã Quỳnh Đôi, tính từ 6 tháng qua, toàn xã chỉ có 4 trường hợp bị xử phạt vì để chó ra ngoài đường.
Nhờ quản lý tốt nên hiện nay xã này không còn chó thả rông, đường làng sạch sẽ, người dân cảm thấy an toàn hơn vì không còn sợ bị chó tấn công, nhất là chó bị bệnh dại.
Theo lãnh đạo xã Quỳnh Đôi, những năm qua, cũng có rất nhiều địa phương đến học tập để triển khai quy định cấm chó thả rông này, nhưng do tiến hành vội vàng nên chỉ được một thời gian ngắn, cũng đành bất lực vì chó thả rông vẫn quá nhiều.
Hoàng Tùng
