Ngày 5/4/2024, Bộ TT&TT tổ chức hội thảo truyền thông chính sách về vấn đề tác hại của đồ uống có đường đối với sức khoẻ và vai trò của chính sách thuế trong kiểm soát tiêu dùng.
Hơn 100 quốc gia đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt
Thông tin tại đây cho thấy, để hạn chế sử dụng đồ uống có đường, hơn 100 quốc gia hiện đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm này.
TS. Angela Pratt Trưởng đại điện Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đánh giá cao sự quan tâm của Chính phủ Việt Nam đối với sức khoẻ người dân, điều tiết và hạn chế sử dụng các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khoẻ như thuốc lá, rượu, bia, đồ uống có đường quá mức.
Theo TS. Angela Pratt cho hay, để xây dựng Việt Nam khỏe mạnh và an toàn hơn, cần bắt đầu thực hiện một số biện pháp để giảm tiêu thụ đồ uống có đường.
Bằng chứng toàn cầu cho thấy rằng, tiêu thụ đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và sâu răng. Chúng cũng góp phần khiến mọi người thừa cân và béo phì.
"Tất cả những điều này là những vấn đề sức khỏe quan trọng, cũng có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các tình trạng khác bao gồm ung thư", TS. Angela Pratt nói.
Đồ uống có chứa đường tự do có thể là nước ngọt có ga hoặc không ga, nước ép rau quả, hoặc dạng cô đặc hay dạng bột, nước có hương vị, nước tăng lực và thể thao, trà uống liền, cà phê uống liền và sữa có thêm đường.
Ở Việt Nam, trong 10 năm qua, người dân đã uống nhiều đồ uống có đường hơn. Trung bình, người dân Việt Nam tiêu thụ 1 lít đồ uống có đường mỗi tuần.
"Không có gì đáng ngạc nhiên khi tỷ lệ thừa cân và béo phì tăng nhanh, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi. Ở các thành phố, cứ 4 thanh thiếu niên trong độ tuổi 15-19 thì có hơn 1 người bị thừa cân hoặc béo phì.
Chính vì vậy, chúng ta cần có hành động kịp thời và quyết đoán để đảo ngược những xu hướng này", TS Angela Pratt nhấn mạnh.
Thuế làm tăng giá, người dân sẽ uống ít hơn khoảng 11%
Đề cập đến vấn đề này Ths. Nguyễn Thuỳ Duyên, Trường Đại học Y tế cộng đồng cho rằng, bằng chứng, kinh nghiệm hiện tại cho thấy, nếu thuế làm tăng giá đồ uống lên 10%, người dân sẽ uống ít hơn khoảng 11%.
Nhờ vậy, chính sách này có thể đem lại thay đổi tích cực trong tình hình thừa cân béo phì đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các quốc gia thường áp dụng thuế tuyệt đối theo hàm lượng đường khá nhiều ưu điểm so sánh với loại thuế khác. Loại thuế này có tác động trực tiếp đến các sản phẩm có hàm lượng đường cao khuyến khích người tiêu dùng chuyển đổi sang các dòng sản phẩm ít đường hơn.
Giải pháp này mở đường cho nhà sản xuất chuyển hướng sang các dòng sản phẩm ít đường hơn.
Tăng thuế sẽ tác động đến tăng giá qua đó tác động đến hành vi tiêu thụ, gánh nặng sức khỏe và kinh tế xã hội sẽ thay đổi tương đương với mức tăng giá bán lẻ.
Nếu mức tăng giá 5% đem lại sự thay đổi không đáng kể thì tăng giá ở mức 20% có thể đem lại sự thay đổi tích cực cho tình trạng béo phì ở Việt Nam.
Theo ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ TT&TT), có 3 biện pháp giảm tiêu thụ lượng đồ uống có đường, đó là áp thuế với đồ uống có đường; hạn chế quảng cáo với trẻ em và truyền thông sử dụng đồ uống có đường không hợp lý.
Trước đó, Bộ Tài chính nhiều lần từng đề xuất bổ sung thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng nước ngọt có đường vào đối tượng chịu thuế, trừ các sản phẩm sữa. Hiện Bộ Tài chính đang lấy ý kiến để sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
