Phân vai nhưng đừng tạo “lỗ hổng”
Th.s Nguyễn Thị Quỳnh Hoa, Phó chánh Văn phòng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhận định, TTCK Việt Nam được đánh giá là một điểm sáng, thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài trong những năm gần đây. Là một ngành kinh tế đầy tiềm năng, nhưng ngành chứng khoán lại đang thiếu hụt trầm trọng nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo thống kê của trung tâm Dự báo nguồn nhân lực thì cuối năm 2015 đến nay, các cty chứng khoán đều có nhu cầu nhân lực rất cao, nhưng người tìm việc chưa đáp ứng được những nhu cầu mà nhà tuyển dụng đặt ra.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ TTCK là nhu cầu cấp thiết, đồng thời giúp thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các thị trường khu vực, hướng tới hội nhập thị trường vốn ASEAN. Để đạt được điều này, việc phân vai giữa các cơ sở đào tạo, cty chứng khoán, cty quản lý quỹ trong đào tạo người hành nghề và công chúng đầu tư là rất cần thiết. Tuy nhiên, nếu thiếu cơ chế hợp tác chặt chẽ, hiệu quả giữa các đơn vị này, thì sẽ tạo ra “lỗ hổng” trong hoạt động đào tạo, dẫn đến chất lượng nguồn nhân lực không cao.
“Tuy đã có nhiều nỗ lực đổi mới, nhưng nội dung và phương pháp đào tạo các sinh viên chuyên ngành tài chính, ngân hàng, chứng khoán của các trường đại học hiện vẫn thiên về lý thuyết, thiếu thực hành. Điều này khiến sinh viên sau khi tốt nghiệp có ít kỹ năng làm việc, nên các cty chứng khoán phải đào tạo lại thì mới đáp ứng được yêu cầu công việc”, ông Nguyễn Hoàng Giang, Tổng giám đốc Cty chứng khoán VNDirect nhìn nhận.
Đồng ý kiến, ông Nguyễn Đoan Hùng, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), hiện là cố vấn cao cấp cho Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Đào tạo chứng khoán (SRTC) cho biết, từ kinh nghiệm quốc tế, cũng như trực tiếp làm việc với các chuyên gia nước ngoài, sự phân vai trong hoạt động đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực chứng khoán là cần thiết.
“Nếu các trường đại học quá đi sâu vào hoạt động đào tạo nhân lực cho lĩnh vực chứng khoán sẽ không phù hợp. Dù rất cố gắng nhưng vẫn sẽ có độ “vênh” so với nhu cầu sử dụng. Do đó, các trường đại học chỉ nên đào tạo kiến thức nền tảng, còn đào tạo chuyên sâu thì phối hợp với các cty chứng khoán, cty quản lý quỹ, còn SRTC thực hiện nhiệm vụ đào tạo, cấp chứng chỉ cho người hành nghề chứng khoán”, ông Hùng nói và lưu ý, điều quan trọng là các trường đại học, SRTC, các đơn vị sử dụng nguồn nhân lực chứng khoán cần phối hợp chặt chẽ trong thiết kế các chương trình, tổ chức đào tạo để tận dụng thế mạnh của nhau, đồng thời nâng cao được chất lượng đào tạo.
Nên “làm mới” chương trình đào tạo
“Thay vì phải tham gia các khóa học tập trung kéo dài tại SRTC, nếu muốn tham gia thi và lấy chứng chỉ theo quy định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, SRTC nên đổi mới cách thức đào tạo theo thông lệ quốc tế, phù hợp với đặc thù và nhu cầu của người hành nghề chứng khoán. Vì tính chất công việc, người lao động rất khó thu xếp thời gian để theo học tập trung các khóa học kéo dài tại SRTC”, ông Giang khuyến nghị.
Về điều này, các cty chứng khoán thừa nhận, nên “làm mới” các chương trình và cách thức đào tạo sao cho linh hoạt, khoa học để người lao động dễ dàng tiếp cận. Ông Trần Hải Hà,Tổng giám đốc Cty chứng khoán MB (MBS) cho biết, bên cạnh đào tạo đội ngũ nhân sự, MBS triển khai nhiều chương trình, khóa học cho khách hàng, cung cấp cho nhà đầu tư khả năng tư duy hệ thống và tự xây dựng hệ thống phân tích đầu tư, cũng như cung cấp các kỹ năng cơ bản. Sau mỗi khóa đào tạo, nhà đầu tư được cấp Giấy chứng nhận tham gia chương trình của MBS.
“Trong thời gian tới, SRTC nên trao đổi, mở rộng phối hợp với các thành viên thị trường để tổ chức các lớp đào tạo theo đợt cho từng cty, giúp các thành viên chủ động hơn trong việc bổ sung chứng chỉ chuyên môn và chứng chỉ hành nghề cho số lượng lớn cán bộ cùng lúc. Đặc biệt, trong thời gian tới, khi TTCK phái sinh đi vào hoạt động, công tác đào tạo, phổ biến kiến thức về thị trường này cần được đẩy mạnh”, ông Hà nói.
Theo đó, các chuyên gia cho rằng, nhìn rộng hơn, cần có lộ trình cho các cty chứng khoán hòa nhập với xu hướng hội nhập quốc tế, với sự công nhận chứng chỉ hành nghề chung của các nước trong khu vực và trên thế giới. Cũng theo các chuyên gia, Ủy ban chứng khoán Nhà nước và SRTC cần tiếp tục phối hợp với các cty chứng khoán xây dựng và tổ chức thêm nhiều chương trình đào tạo dành riêng cho từng vị trí chức danh, từng vị trí chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao kiến thức chuyên môn. Bên cạnh đó, có thể kết hợp với các trường đại học chuyên ngành tài chính để đưa chứng khoán vào các môn học, bao gồm cả lý thuyết và thực hành tại các cty chứng khoán, kết hợp với việc cấp chứng chỉ của SRTC với một số trường.
Liên quan đến người hành nghề chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho hay, cơ quan này đã xây dựng xong giáo trình đào tạo người hành nghề trên TTCK phái sinh. Để vận hành TTCK hoàn toàn mới này, từ tháng 8/2016, SRTC bắt đầu đào tạo người hành nghề chứng khoán phái sinh, gắn thực hành với thực tế hình thành sản phẩm, quy trình giao dịch, thanh toán, bù trừ.
Theo ông Hùng, ngay khi kế hoạch đào tạo được công bố, học viên đầu tiên đến đăng ký học không phải là nhân sự từ các tổ chức hành nghề kinh doanh chứng khoán, mà là một nhà đầu tư cá nhân. Thực tế này phần nào cho thấy, nhà đầu tư cá nhân cũng quan tâm tới chứng khoán phái sinh, chứ không chỉ là các nhà đầu tư tổ chức. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ sớm tiến hành thi sát hạch, cấp chứng chỉ hành nghề cho nhân sự tại các tổ chức kinh doanh chứng khoán, để kịp tham gia thị trường ngay khi mở cửa vào đầu năm 2017.