Sài Gòn, nơi được xem là “hòn ngọc viễn đông”, cất giấu trong mình dòng chảy lịch sử và cũng chính là nơi ông Tuyến thường xuyên đến để “lục lọi” những đồng tiền Việt Nam qua nhiều thời kỳ. Sinh sống tại Hội An nhưng ông Tuyến đã có hơn 20 năm đi “ngao du” thiên hạ chỉ để tìm tiền cổ. Ông chia sẻ: “Năm 1975, đất nước giải phóng, tiền cũng được thay đổi. Khi đó, có nhiều người dân không chịu đổi tiền mà vẫn giữ lại, nhưng họ giữ lại cũng không mua bán được. Trong khi đó, các ngân hàng cũng không làm việc sưu tập lại các loại tiền cổ”.
Từ đó, ông Tuyến bắt đầu công việc lang thang tìm tiền cổ mà với ông thì đây là niềm đam mê. “ Trước năm 1975, tôi thích sưu tầm tem cũng như những người trẻ khác, nhưng sau đó, tôi lại thích những đồng tiền cổ với muôn dáng vẻ mà màu sắc hơn”-Ông nói.
Ông Tuyến, người sưu tầm tiền cổ và tem.ảnh:Huyền Trang
Ông Tuyến đi đến các vùng quê từ Hà Nội, Quảng Bình, Thanh Hóa,…Sài Gòn và đi đến đâu, ông hỏi thăm người dân vùng. Ông kể: “Khi tôi hỏi, người ta bảo rằng họ còn ít tiền, rồi dẫn tôi đi xem có mua thì mua hoặc họ tặng cho”. Những chi phí “lang thang” đều do ông bỏ tiền túi, ông nói rằng, vừa đi du lịch vừa kiếm tiền cổ.
Những đồng tiền của Việt Nam Cộng hòa giai đoạn từ 1954, ông sưu tập gần đủ bộ, có hơn 40 loại mệnh giá, như tờ tiền 2 đồng phát hành năm 1955 do nhà in Security Bank Note Co. có hình mặt trước là thuyền đánh cá ven biển Phan Thiết, màu tiền tím than
Một đồng tiền xưa.
.Giai đoạn Việt Nam Dân chủ cộng hòa, ông sưu tầm gần 90 loại tiền, riêng với loại tiền Đông Dương, tức là tiền có thể mua bán tại ba nước, Việt Nam, Lào, Campuchia cũng được ông “góp” đủ cả. Ông cho biết: “Khoảng năm 1876, Đông Dương Ngân hàng cho phát hành tờ tiền đầu tiên có hình một sĩ quan hải quân”. Trước đó, năm 1875, Đông Dương Ngân hàng chỉ cho phát hành một tờ giấy như ngân phiếu gồm 3 loại giấy bạc 5$, 20$ và 100$, loại này chỉ phát hành tại Gia Định Sài Gòn. Ngày, tháng, năm và nơi phát hành được viết tay vào tờ bạc mỗi khi dùng và nếu hủy bỏ thì đóng dấu vào. “Loại 5$ in hình thần Nepture ngồi dựa vào con rồng, ghi Ngân hàng Banque de L’Indo-Chine”- Ông cho biết.
Ông chia sẻ: “Tôi nhớ một lần, chủ nhân nhà cổ Hội An khi sửa lại mái ngói nhà đã phát hiện những đồng tiền cổ được giấu trên ngói. Họ cầm tờ tiền Việt Nam Cộng hòa lên và không biết làm gì, bèn tìm đến tôi bán”. Ông Tuyến cho biết, người Việt Nam xưa thường có thói quen giấu tiền trên mái nhà nên nhiều ngôi nhà cổ đến khi sửa nhà mới biết.
Tờ tiền nội tê Zimbabwe.
Ông Tuyến giới thiệu tờ tiền ông ấn tượng nhất trị giá 100 tỷ đô la, 10 tỷ đô la. Ông nói: “Đây là tờ tiền nội tệ Zimbabwe, là tờ tiền gần như không có giá trị mà người dân nước này dùng 100 tỷ đô la chỉ đủ mua 4 ổ bánh mì và nó bắt đầu tăng mạnh những năm 2009. Đây là thời kỳ lạm phát nổi tiếng thế giới, tồi tệ thứ hai trong lịch sử, sau Hungary thời hậu chiến.” Những đồng tiền này, được những người bạn cùng chơi tiền cổ trong Sài Gòn chuyển ra cho ông và hiện nay tờ tiền này trong bộ sưu tập chỉ có 1 đồng mỗi mệnh giá.
Bộ sưu tập đa dạng các loại.
Ông cười nói: “Bây giờ khi già rồi, tôi mở cửa sưu tập tiền cổ, tem cổ để khách yêu thích có thể tìm đến mua hoặc đổi”. Đồng thời, ông cũng chính là người duy nhất tại phố cổ Hội An “góp nhặt” tiền cổ trong cái hồn xưa phố Hội.
HUYỀN TRANG/ Lao động và Xã hội