“Svetlana Alexievich đã mang đến những tác phẩm xuất chúng đầy mẫu mực về nỗi đau, lòng dũng cảm hiện hữu trong thời đại của chúng ta. Bằng câu chữ và phương pháp kết nối hình ảnh con người đặc biệt của mình bà ấy đã tái hiện những trang sử về tâm hồn, những cung bậc cảm xúc mà độc giả chưa bao giờ được biết đến, đồng thời đào sâu sự hiểu biết của chúng ta về cả một thời đại ”, thư ký thường trực Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển Sara Danius chia sẻ trong phần công bố kết quả Nobel Văn học vừa diễn ra.
Nhà báo - nhà văn Svetlana Alexievich là người phụ nữ thứ 14 trong lịch sử giành giải Nobel Văn học. (Ảnh: Reuters)
Để giành được chiến thắng này Svetlana Alexievich đã vượt qua rất nhiều ứng cử viên nặng ký như tiểu thuyết gia hàng đầu Nhật Bản Haruki Murakami, nhà văn người Kenya Ngugi Wa Thiong'o, biên kịch và tác giả nổi tiếng Na Uy Jon Fosse, hai nhà văn Mỹ Carol Oates và Philip Roth.
Giải thưởng danh giá này cũng mang về cho Svetlana Alexievich số tiền thưởng 8 triệu kronor Thụy Điển, tương đương khoảng 960.000 USD.
Svetlana Alexievich là nhà báo, nhà văn người Belarus nổi tiếng với những tác phẩm với góc nhìn đặc biệt và chân thật về chiến tranh cũng như thảm họa hạt nhân trong lịch sử như War’s Unwomanly Face (tạm dịch: Gương mặt thiếu nữ tính của chiến tranh), quyển sách xuất bản năm 1988 được viết dựa trên hàng trăm cuộc phỏng vấn với những người phụ nữ từng tham gia vào Chiến tranh thế giới thứ hai; hay quyển Voices of Utopia (tạm dịch: Tiếng nói của Utopia) miêu tả cuộc sống ở Liên bang Xô Viết trước đây theo góc nhìn của tác giả.
Ngoài War’s Unwomanly Face thì bà Alexievich còn những tác phẩm khác viết bằng tiếng Anh như Zinky Boys: Soviet Voices From a Forgotten War (tạm dịch: Tiếng nói Xô Viết từ một cuộc chiến tranh bị lãng quên) xuất bản năm 1992, Voices From Chernobyl: Chronicle of the Future (tạm dịch: Tiếng nói từ Chernobyl: Niên đại ký sự của tương lai) năm 1999, Voices From Chernobyl: The Oral History of a Nuclear Disaster (tạm dịch: Tiếng nói từ Chernobyl: Lời nói lịch sử của một thảm họa hạt nhân) năm 2005.
Vì luôn thể hiện những quan điểm chính trị thẳng thắn và quyết liệt trái ngược với chính phủ Belarus nên Svetlana Alexievich đã từng phải di chuyển đến sống ở nhiều nước khác như Ý, Pháp, Đức và Thụy Điển... Dù vậy bà vẫn chưa bao giờ ngừng viết và xuất bản sách dù ở bất cứ đâu.
Chiến thắng của bà Alexievich là một sự khích lệ lớn cho các tác giả không có sách ăn khách hàng đầu mang tham vọng giành giải Nobel. Thực tế trong một thập niên qua Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển thường trao giải cho những nhà văn châu Âu không “nổi như cồn” mà có những tác phẩm có chiều sâu như tiểu thuyết gia Pháp J. M. G. Le Clézio vào năm 2008, tác giả người Rumani - Đức Herta Muller năm 2009 hay nhà thơ - dịch giả Thụy Điển Tomas Transtromer năm 2011.