Phòng chống nạn mua bán người - Cần sự chung tay của cộng đồng

 

         

 

Quảng Ninh là tỉnh miền núi biên giới Đông Bắc, nằm trong vùng tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, là khu công nghiệp than lớn nhất cả nước. Quảng Ninh có 132,8km đường biên giới trên bộ và khoảng 250km đường biên giới trên biển với nước ngoài. Đặc biệt, trên địa bàn tỉnh có các cửa khẩu kinh tế tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội và trở thành một trong những khu vực trọng điểm kinh tế phía Bắc của Tổ quốc. Do vậy, hằng năm, lưu lượng người và phương tiện qua lại hai bên biên giới để kinh doanh, buôn bán, du lịch, thăm thân… rất lớn. Các đối tượng phạm tội thường triệt để lợi dụng các điều kiện về địa lý, địa hình và sự thông thoáng trong cơ chế, chính sách đối với dân cư khu vực biên giới để đưa phụ nữ, trẻ em từ các tỉnh qua Quảng Ninh bán sang Trung Quốc với nhiều mục đích khác nhau, trong đó chủ yếu là mục đích bóc lột tình dục vì mục đích thương mại.

 

Bà Ngyễn Thị Thu Hương - Phó Chủ tịch UBND thành phố Móng Cái cho biết: Phương thức, thủ đoạn của tội phạm mua bán người thường sử dụng những năm gần đây là tiếp cận, làm quen với những cô gái mới lớn, những phụ nữ ở vùng sâu, vùng xa, có hoàn cảnh khó khăn, thiếu hiểu biết, không có việc làm, để dụ dỗ, lôi kéo, lừa gạt đi tìm việc làm ổn định, thu nhập cao, sau đó đưa thẳng ra biên giới Móng Cái lừa sang Trung Quốc bán. Hay số phụ nữ thích ăn chơi, đua đòi, lười lao động luôn được đối tượng đưa ra khu vực biên giới tham quan du lịch, thăm người thân, mua hàng hóa giá rẻ... rồi lừa đưa đi Trung Quốc bằng cách làm thủ tục xuất cảnh hợp pháp hoặc vượt biên giới trái phép. 

 

Mặc dù cơ quan chức năng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cũng như đưa ra những cảnh báo về thủ đoạn của tội phạm mua bán người, nhưng đến nay, loại hình tội phạm này vẫn diễn biến phức tạp. Một số người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, do thiếu hiểu biết, hạn chế việc tiếp cận thông tin liên quan đến tình hình tội phạm nói chung và nạn buôn bán người nói riêng, nên các đối tượng đã lợi dụng mạng Internet, ngụy trang tên giả, địa chỉ giả để làm quen, dụ dỗ, tán tỉnh, lừa bán nhằm kiếm lời bất chính. 

 

Bà Hương cho biết thêm, do tâm lý mặc cảm nên có người là nạn nhân bị mua bán đã trở về (tự trở về) song không thông tin cho chính quyền cơ sở và các cơ quan chức năng nên rất khó cho công tác tiếp cận, tư vấn và hỗ trợ cho nạn nhân; hoặc được các cơ quan chức năng đưa về song không muốn tiếp xúc và không muốn nhận hỗ trợ. 

 

Trước thực trạng trên, Sở LĐTBXH tỉnh Quảng Ninh xây dựng kế hoạch, trình UBND tỉnh ban hành Kế hoạch của tỉnh về triển khai công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về, cùng công tác phòng chống tệ nạn mại dâm, cai nghiện ma túy của tỉnh để định hướng, chỉ đạo các ngành, địa phương triển khai, đảm bảo mục tiêu 100% người bị mua bán trở về có hộ khẩu thường trú tại tỉnh Quảng Ninh đều được hỗ trợ kịp thời theo quy định của Nhà nước. Đồng thời, tăng cường truyền thông, nâng cao hiểu biết, nhận thức của cộng đồng dân cư, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác hỗ trợ nạn nhân thuộc quản lý của ngành LĐTBXH.

 

Từ thực tế đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh cho thấy, ngăn chặn nạn mua bán người là nhiệm vụ khó khăn với cơ quan chức năng, bởi tội phạm mua bán người được xác định là tội phạm ẩn, chỉ khi có bị hại được giải cứu, hoặc trốn thoát tố giác với cơ quan công an, thì mới được điều tra làm rõ. Nhiều trường hợp, những nạn nhân trở về, vì xấu hổ, mặc cảm với mọi người, nên đã chấp nhận im lặng, để những tên tội phạm nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật. Trong khi đó, sự phát triển của mạng xã hội, các chính sách thông thoáng trong thủ tục xuất, nhập cảnh, đã khiến loại tội phạm này có thêm nhiều thủ đoạn tinh vi và khó lường hơn. Ðặc biệt là tăng cường tuyên truyền các thủ đoạn, xu hướng tiếp cận mới của tội phạm mua bán người, như làm quen với nạn nhân trên mạng xã hội. 

 

 

 

Đội ngũ người có uy tín trên địa bàn có vai trò rất quan trọng trong việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào các dân tộc trên địa bàn, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Họ là những người gắn bó và hiểu rõ về cuộc sống cũng như tâm tư, nguyện vọng của đồng bào các dân tộc. Bằng kinh nghiệm, hiểu biết của mình, các già làng, trưởng bản, người có uy tín đã tiên phong đi đầu trong lao động sản xuất để từ đó khuyến khích người dân học tập, noi theo. Họ cũng đồng thời trực tiếp tham gia công tác vận động, tuyên truyền người dân thực hiện giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình, bảo đảm an ninh trật tự, xây dựng nếp sống văn minh, nông thôn mới.

 

Có thể khẳng định, từ việc bám sát địa bàn, gần gũi với người dân cho nên đội ngũ những người có uy tín  ở vùng biên giới tỉnh Quảng Ninh đã thường xuyên cung cấp cho lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng nhiều nguồn tin, giúp phát hiện, xử lý kịp thời các vụ gây rối trật tự, vi phạm pháp luật, trong đó có nạn mua bán người tại địa bàn. Nhiều người có uy tín còn nêu gương trong phát triển kinh tế hộ gia đình nhờ biết khai thác những thế mạnh của địa phương để làm giàu chính đáng. Từ những mô hình sản xuất hiệu quả, các hộ gia đình người có uy tín đã chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ người dân cách làm kinh tế, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, đưa giống mới có năng suất cao vào sản xuất, từng bước ổn định, nâng cao đời sống về mọi mặt. 

 

Lãnh đạo Sở LĐTBXH tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh: Thời gian tới, để tiếp tục nâng cao hơn nữa hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán phụ nữ, trẻ em, tỉnh Quảng Ninh sẽ đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, nhất là nhóm phụ nữ, trẻ em tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các lực lượng chức năng và phối hợp quốc tế trong điều tra, xác minh, bóc gỡ và đưa ra xét xử các đối tượng mua bán phụ nữ, trẻ em.