Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, tổng hợp số liệu báo cáo của 19 Bộ, ngành; 54 tỉnh, thành phố và 13 Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước cho thấy giai đoạn 2015 - 2020 có khoảng 290 doanh nghiệp thực hiện sắp xếp lại và giải quyết chế độ cho 7.292 người lao động dôi dư với tổng kinh phí chi trả khoảng 590,156 tỷ đồng (nguồn thu bán cổ phần, bán doanh nghiệp khoảng 428,574 tỷ đồng; nguồn của doanh nghiệp khoảng 31,830 tỷ đồng; nguồn hỗ trợ từ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp khoảng 112,93 tỷ đồng và nguồn khác khoảng 2,021 tỷ đồng).
Ảnh minh họa.
Theo đánh giá của Bộ LĐ-TB&XH, các quy định về chính sách đối với người lao động dôi dư đã bám sát các Nghị quyết của Đảng về sắp xếp, đổi mới, phát triển doanh nghiệp nhà nước, nhất là Nghị quyết Trung ương lần thứ chín (Khóa IX) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước.
Trong đó, xác định các chính sách về: Nghỉ hưởng lương hưu trước tuổi không phải trừ tỷ lệ hưởng lương hưu; nhà nước đóng bảo hiểm xã hội cho số tháng còn thiếu để giải quyết chế độ hưu trí đối với lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng còn thiếu thời gian đóng; chế độ trợ cấp, hỗ trợ thêm theo số năm làm việc trong khu vực nhà nước; trợ cấp mất việc làm theo quy định của Bộ luật Lao động.
Việc giải quyết chế độ đối với người lao động dôi dư trong doanh nghiệp được tiến hành chặt chẽ, công khai, minh bạch theo trình tự, thủ tục các bước.
Bên cạnh đó, chính sách lao động dôi dư đã tạo điều kiện giúp người lao động ổn định cuộc sống sau khi thôi việc, mất việc (bình quân mỗi người được hỗ trợ 80,932 triệu đồng), tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhà nước thực hiện sắp xếp lại lao động phù hợp với yêu cầu sản xuất kinh doanh trong bối cảnh mới.
Đề cập đến những bất cập trong chính sách với người lao động dôi dư khi sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, Nghị định hiện hành chưa có quy định về việc áp dụng chính sách lao động dôi dư hay chính sách tinh giản biên chế đối với người quản lý của công ty con do công ty thực hiện sắp xếp lại nắm giữ 100% vốn điều lệ khi hết thời hạn bổ nhiệm hoặc không được bầu, bổ nhiệm, không bố trí việc làm tại công ty sau khi sắp xếp lại như người lao động dôi dư và người quản lý công ty sắp xếp lại;
Chưa quy định cụ thể về thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động, thời hạn chi trả chế độ đối với người lao động dôi dư dẫn đến một số doanh nghiệp cổ phần hóa chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động khi chưa được phê duyệt phương án cổ phần hóa nên không có nguồn kinh phí chi trả chế độ cho người lao động.
Ngoài ra, Nghị quyết số 27-NQ/TW có những thay đổi lớn về chính sách tiền lương, trong đó có nội dung bãi bỏ mức lương cơ sở, do đó, việc tính các khoản tiền trợ cấp, khoản tiền hỗ trợ cho người lao động dôi dư không còn phù hợp.
Từ thực tế trên, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, Chính phủ cần ban hành Nghị định mới quy định chính sách lao động dôi dư khi thực hiện sắp xếp lại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.