Bệnh nặng vì chủ quan
Điều trị tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), bà T.T.S. (ở Đông Sơn - Thanh Hóa) cho biết, bà đã thoát khỏi tình trạng stress được 90% so với thời điểm trước khi nhập viện. Bà S. bị bệnh mất ngủ hành hạ suốt 18 năm qua, trước đó bà đi khám tại bệnh viện tuyến huyện thì được bác sĩ kê đơn thuốc bắc nhưng uống mãi không đỡ. Hàng ngày bà phải dùng thuốc ngủ để an thần, đêm nào không dùng thuốc, bà trằn trọc suốt đêm, người lúc nào cũng bứt rứt, buồn bực khó chịu. Qua thăm khám, bà S. được chẩn đoán là bị rối loạn cơ thể, được điều trị theo phác đồ.
Cũng từng nhập viện khi có những lo âu, hồi hộp và mất ngủ, bà L.T.T.M. (75 tuổi, ở Quảng Bình) cho biết, bà đã đi khám tại bệnh viện huyện, lên cả tuyến tỉnh nhưng bác sĩ không phát hiện ra bệnh. Chính vì thế, bà M. tự điều trị bằng cách uống thuốc an thần trong một thời gian dài. Sau 3 năm bệnh ngày càng nặng, gia đình mới đưa bà ra khám tại Viện sức khỏe tâm thần. Tại đây, bác sĩ kết luận, bà M. bị rối loạn liên quan đến tâm thần…
Tại buổi tọa đàm "Rối loạn liên quan đến stress và gánh nặng, TS Dương Minh Tâm, Trưởng phòng điều trị các rối loạn liên quan đến stress, Viện sức khỏe tâm thần cho biết, mỗi ngày trung bình tại các đơn nguyên của Viện tiếp nhận khám và điều trị cho khoảng 300 bệnh nhân. Các rối loạn liên quan đến stress chiếm tỷ lệ cao trong cộng đồng. Các bệnh nhân mắc rối loạn liên quan đến stress do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là sức ép trong công việc, học tập, thất vọng trong sự nghiệp, mâu thuẫn trong gia đình, xã hội, sự thiệt hại về kinh tế hoặc mất người thân…Bên cạnh đó, rối loạn tình dục, giấc ngủ, rối loại ăn uống đều liên quan tới tâm thần. Nhiều ca sỹ, diễn viên nổi tiếng cũng gặp các sự cố về sức khỏe tâm thần mà căn nguyên gốc liên quan đến stress.
Riêng lứa tuổi học đường, trước đây chỉ gặp bệnh nhân lứa tuổi THPT, nhưng gần đây nhiều học sinh cấp THCS cũng đến khám vì rối loạn lo âu. Nhiều trẻ bị strees nặng đã có những hành động như tự nhổ tóc, rạch tay, đập đầu vào tường…
Khảo sát của Bộ Y tế cho thấy, tại Việt Nam có khoảng 15% dân số mắc các rối loạn liên quan tới stress như hoảng sợ, ám ảnh, rối loạn sang chấn và lo âu...
Ngày càng nhiều số bệnh nhân rối loạn tâm thần do stress
Cần đi khám và điều trị kịp thời
Mặc dù bệnh rối loạn tâm thần có thể điều trị được, song cần phát hiện, điều trị sớm và phải tuân thủ điều trị. Hiện nay số lượng người bệnh rối loạn tâm thần được chữa trị còn rất thấp, cứ 10 người chỉ có 2 - 3 người được điều trị, trong đó điều trị bằng thuốc vẫn là chủ yếu, điều trị tâm lý và bằng thay đổi lối sống còn rất hạn chế.
Theo bác sĩ Dương Minh Tâm, dấu hiệu ban đầu của bệnh tâm thần rất đa dạng, bệnh nhân thường đi khám nhiều nơi mà không xác định được nguyên nhân, song ít người nghĩ đến căn nguyên tâm thần. Vì vậy, bác sĩ Tâm khuyến cáo, hãy nghĩ đến bệnh lý tâm thần và đưa người thân đến bác sĩ ngay nếu thấy các biểu hiện bất thường như rối loạn hành vi, tác phong và xúc cảm, thay đổi khác lạ trong cách ăn nói, rối loạn giấc ngủ…Cùng với đó, để phòng ngừa stress, mỗi người cần phải học cách phân bổ thời gian hợp lý cho mối quan hệ gia đình, bạn bè, công việc và những điều khác; dành thời gian để có hoạt động thư giãn, giải trí hợp lý.
Tiến sỹ Nguyễn Doãn Phương - Viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần nhấn mạnh, một người nếu thấy trước đây khỏe, mà nay xuất hiện triệu chứng mệt mỏi âu lo kéo dài, mất ngủ, khó thở, đau đầu hay các hiện tượng về tim mạch (hồi hộp, trống ngực) nhưng không thể giải thích được về mặt cơ thể, không tìm thấy căn nguyên và triệu chứng... nên đến khám ở các chuyên khoa sức khoẻ tâm thần.
Đáng lo ngại là hiện nay có nhiều người bệnh không phát hiện hiện và điều trị kịp thời và khi đến được với chuyên khoa tâm thần thì đã ở giai đoạn bệnh nặng, gây nên nhiều gánh nặng cho xã hội và người bệnh.
Trên thực tế, nhiều bệnh nhân rối loạn tâm thần lại đến khám chuyên khoa tim mạch. Rất nhiều trong số này được chẩn đoán nhầm là rối loạn tiền đình, suy nhược thần kinh, thiếu máu não… sau khám tim mạch và dùng thuốc điều trị, các bệnh trên đều không thuyên giảm. Vì vậy, người bệnh cần đi khám đúng chuyên khoa để được phát hiện và điều trị kịp thời.
