Thuốc lá điện tử được biến tấu với nhiều tên gọi và thiết bị khác nhau nhưng các sản phẩm này đều chứa nicotine - chất gây nghiện độc hại và nhiều chất độc, có thể gây ung thư khi đun nóng và hoá hơi.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thuốc lá điện tử (TLĐT) là một thiết bị điện tử sử dụng pin để làm nóng dung dịch. Thành phần chính của dung dịch này bao gồm: propylene glycol, có hoặc không glycerol và các chất tạo hương.
Ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế phát biểu tại hội thảo
"Theo các ngành công nghiệp thuốc lá sản phẩm thuốc lá làm nóng này không cần đốt nhưng thực tế đều phải làm đốt và bốc hơi dung dịch có chứa nicotine. Không chỉ gây nghiện nicotine còn tác động tiêu cực đến sự phát triển thai nhi, các bệnh tim mạch, thần kinh, và ung thư. Tiếp xúc với nicotine ở vị thành niên làm ảnh hưởng tới phát triển não bộ dẫn tới rối loạn học tập và thần kinh. Đặc biệt, chất prorylene có trong thuốc lá điện tử có thể tạo thành chất gây ung thư khi đun nóng. Người ta cũng tìm thấy trong thuốc lá điện tử còn có các thành kim loại như chì, bạc, thủy ngân, cadmium… " - bà Tan Yen Lian nhấn mạnh.
Đến tháng 10-2019, Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tật Mỹ (CDC) đã nhận được báo cáo từ 49 bang và 1 lãnh thổ cho thấy có hơn 1.600 ca tổn thương phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới. Đã có 39 ca tử vong được xác định có liên quan đến thuốc lá điện tử và hơn 2.000 người bị ảnh hưởng sức khoẻ.
Tại hội thảo, đại diện WHO tại Việt Nam cũng khẳng định thuốc lá điện tử không có công dụng cai thuốc như quảng cáo, đây không phải là giải pháp cho cai nghiện thuốc lá. Điều này dẫn tới việc người hút sử dụng đồng thời cả thuốc lá thông thường và thuốc điện tử. Cũng theo chuyên gia của SEATCA, với sản phẩm thuốc lá nước (Shisha), so với 1 điếu thuốc lá, sau khoảng một giờ hút Shisha cơ thể sẽ nạp vào gấp 10 lần lượng hạt bụi mịn, 27 lần lượng formandehyde (dung dịch tẩy rửa, sát trùng), gấp 80 lần khối lượng chì... rất nguy hại cho sức khoẻ.
Các chuyên gia y tế cũng cho rằng các sản phẩm thuốc lá mới không an toàn như quảng cáo, cần cấm kinh doanh thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng vì việc cho phép kinh doanh, sử dụng sản phẩm này có thể dẫn đến nhiều hậu quả và hệ lụy về sức khỏe, kinh tế và hành vi, lối sống đặc biệt là giới trẻ, học sinh, sinh viên.
Shisha cũng được cảnh báo rất độc hại cho sức khoẻ
Cũng theo tài liệu của WHO và Liên minh Phòng chống tác hại thuốc lá Đông Nam Á, thành phần trong TLĐT gồm có:
Nicotine: ngoài tính gây nghiện, nicotine gây tác động tiêu cực tới thai nhi trong quá trình mang thai và các bệnh tim mạch. Mặc dù nicotine không phải là chất gây ung thư, nhưng có tác động như “chất tạo khối u” và liên quan đến hình thành bệnh ung thư, cũng như ảnh hưởng đến thần kinh. Tiếp xúc với nicotine ở trẻ vị thành niên và thai nhi có ảnh hưởng lâu dài tới phát triển não bộ, tiềm năng dẫn đến rối loạn học tập và rối loạn tâm thần kinh.
Propylene glyco có thể tạo thành propylene oxide, một hợp chất gây ung thư khi được đun nóng
Glycerin/Glycerol gốc thực vật: khi đun nóng và hóa hơi, tạo thành acrolein, có thể gây kích ứng đường hô hấp trên
Ngoài ra, TLĐT còn có hàng loạt kim loại và các chất gây hại cho sức khỏe khác, như: chì, bạc, cadmium, chromium, thủy ngân và Nikel.
Không chỉ vậy, TLĐT còn gây nhiều tác hại khác, như: tăng nguy cơ gây nghiện nicotine với những người đã từng hút hoặc chưa từng hút; tăng nguy cơ động kinh; mắc các bệnh về răng miệng; có thể gây ra một số vụ nổ, bỏng, chấn thương…
Các sản phẩm TLĐT, thuốc lá làm nóng hay shisa hoàn toàn không an toàn và hỗ trợ cai nghiện như các nhà sản xuất tuyên bố
Theo đó, WHO cũng đưa ra khuyến cáo không sử dụng TLĐT như một phương tiện cai thuốc. Thậm chí mong muốn có thể cấm hoặc kiểm soát TLĐT.
Phát biểu tại hội thảo, bà Tan Yen Lian – Giám đốc thông tin và quản trị tri thức Liên minh kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) cho biết: “Các sản phẩm thuốc lá mới nổi như TLĐT, thuốc lá làm nóng hay shisa hoàn toàn không an toàn và hỗ trợ cai nghiện như các nhà sản xuất tuyên bố. Ngược lại đã có các bằng chứng khoa học cho thấy các sản phẩm này độc hại, làm người dùng vừa nghiện thuốc lá lẫn nghiện nicotine. Các công ty còn có xu hướng hướng tới nhóm khách hàng là thanh niên”.
Bà Tan Yen Lian nhấn mạnh thêm: “Xu thế hiện nay các quốc gia nên cấm các sản phẩm thuốc lá mới nổi để bảo vệ sức khỏe người dân. Hơn 40 quốc gia trên thế giới hiện đã cấm TLĐT và thuốc lá làm nóng, trong đó có 5 quốc gia thuộc ASEAN là Brunei, Campuchia, Lào, Singapore và Thái Lan”.
Tại Việt Nam, sản phẩm này đang được quảng cáo gây hiểu nhầm như là không gây hại và có tác dụng thay thế thuốc lá thông thường. Do vậy, Bộ Y tế đang xem xét đề xuất với Chính phủ cấm hoàn toàn việc sử dụng thuốc lá điện tử.
Tại hội thảo, nhiều chuyên gia y tế cho rằng để hạn chế việc hút thuốc lá điện tử cũng như các loại thuốc lá truyền thống, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền và giáo dục cho cộng đồng hiểu rõ về tác hại của thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng. Cần phải có biện pháp chấn chỉnh, siết chặt quản lý đối với các trường hợp quảng cáo thiếu trung thực, gây hiểu lầm cho người dùng.
Ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, nhận định hiện nay, việc quảng bá thuốc lá điện tử đang diễn ra tràn lan, thậm chí còn coi đây như là sản phẩm có lợi, có tác dụng cai nghiện thuốc lá thông thường.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế lo ngại nếu thuốc lá điện tử cứ được quảng cáo gây hiểu lầm như vậy sẽ làm một bộ phận giới trẻ nghiện các loại thuốc lá điện tử, nguy hại khôn lường với sức khỏe.
Bảo Ngọc / TC Gia đình & Trẻ em
