
Chiếc xe container được phát hiện có 39 người chết trên đường từ Bỉ sang Anh. Ảnh KT
Nỗi đau đã bao trùm lên làng quê, đất nước
Đã gần một chục ngày trôi qua kể từ khi ở nước Anh, người ta phát hiện có 39 thi thể trong container được chuyển từ nước Bỉ sang. Đây là một thảm họa lớn bởi số người chết quá nhiều và quá thương tâm. Người ta thấy những vết máu, những vết cào cấu trên thùng xe, chứng tỏ trước khi chết, những người trên xe vô cùng hoảng loạn. Có lẽ họ chết do bị ngạt thở…
Có rất nhiều thông tin liên quan đến thảm kịch này nhưng hầu như chưa có thông tin nào được khẳng định chắc chắn, tất cả đang trong quá trình điều tra và thẩm định. Tuy nhiên, có một điều hầu như không ai mong muốn nhưng cũng ít người nghi ngờ là phần lớn nạn nhân trong số 39 người đó là người Việt Nam, cụ thể là của các tỉnh miền Trung: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên – Huế… Có nhiều gia đình ở đây đã làm việc với chính quyền địa phương và trình báo là con của họ sống và làm việc ở châu Âu đã bị mất liên lạc với gia đình kể từ ngày 23/10/2019. Họ còn đưa ra những bằng chứng là những tin nhắn còn lưu lại trên điện thoại di động.
Có thể nói thảm kịch 39 người chết trong container ở Anh là nỗi đau kép với nhiều người Việt Nam. Trước hết là nỗi đau nhiều đồng bào bị chết thảm ở trời Âu; sau đó là nỗi đau về việc Việt Nam là quốc gia có nhiều người di cư bất hợp pháp, vi phạm pháp luật của nhiều nước trên thế giới, đặt cược cả tính mạng vào những chuyến đi mạo hiểm. Còn gia đình của các nạn nhân thì nỗi đau còn cụ thể và thảm thương hơn vì họ vừa mất người thân, mất tiền, mất niềm hi vọng thoát nghèo…
Thảm kịch còn chứa đựng nhiều điều mập mờ, khó hiểu, gây hoang mang
Ngày 23/10, phát hiện 39 thi thể trong container tại hạt Essex - một khu công nghiệp của nước Anh, nằm về phía đông bắc London. Ngày 24/10, cảnh sát Anh thông báo 39 người bị chết là công dân Trung Quốc. Ngày 25/10, sứ quán Trung Quốc tại nước Anh xác nhận điều này. “Hoàn Cầu thời báo” (Trung Quốc) đã đăng bài xã luận cho rằng Anh và các nước châu Âu khác phải chịu trách nhiệm cho cái chết của 39 người nói trên với lập luận “Một thảm họa nghiêm trọng xảy ra dưới sự giám sát của người Anh và châu Âu. Rõ ràng Anh và các nước châu Âu liên quan không thực hiện trách nhiệm bảo vệ những người này khỏi cái chết”. Bài viết còn cho rằng cái chết của các nạn nhân không phải lỗi của họ, dù họ đang tìm cách vào Anh một cách trái phép. Sau đó, Trung Quốc đính chính lại là quốc tịch của các nạn nhân chưa được xác định rõ ràng. Tiếp sau đó là những thông tin chứng tỏ phần lớn nạn nhân của thảm kịch này có thể là người Việt Nam.
Chúng ta chấp nhận mất mát, đau thương nhưng không thể không nêu những câu hỏi: Căn cứ vào đâu mà những thông tin ban đầu nói rằng họ là công dân Trung Quốc? Người Trung Quốc có liên quan gì tới thảm kịch mang tầm quốc tế này?
Có vẻ như ít ai quan tâm đến việc trả lời những câu hỏi này. Báo chí quốc tế dẫn lại thảm kịch năm 2000 có 58 người Trung Quốc chết trong container ở Anh có ý nói là thảm kịch đã từng diễn ra và có thể lặp lại. Có người đoán là những nạn nhân mang theo giấy tờ tùy thân (hộ chiếu) của Trung Quốc nên cảnh sát Anh kết luận họ là người Trung Quốc.
Dẫu sao thì việc này cũng hé lộ một manh mối là nhóm tội phạm đưa 39 người di cư lậu vào Anh bằng xe container có thể liên quan đến những băng nhóm buôn người hoạt động ở Trung Quốc và nhiều nước khác. Hiện tại, những người bị bắt liên quan đến thảm kịch này đều là người châu Âu, chưa có người châu Á nào; song, tôi khẳng định chắc chắn trong đường dây tội phạm này phải có người châu Á. Thông tin về một gia đình ở thành phố Vinh được người môi giới trả lại hơn 1 tỷ đồng sau thảm họa xẩy ra và có thể con gái của gia đình họ nằm trong số 39 nạn nhân chứng tỏ điều này.
Rõ ràng, thảm kịch 39 người chết trong container tại nước Anh còn chứa đựng nhiều điều mập mờ, khó hiểu, gây hoang mang với tất cả chúng ta. Tại sao trong thế giới văn minh lại xẩy ra những điều tồi tệ thế này? Bọn buôn người có sức mạnh tới đâu mà chúng gây mất mát đau thương ở khắp mọi nơi?...

Cảnh sát Anh đang nỗ lực xác định danh tính các nạn nhân xấu số. Ảnh KT
Vai trò và trách nhiệm của chúng ta
Trước hết, chúng ta phải lo chu đáo cho những nạn nhân: họ phải được nhận dạng, được đưa về quê hương bản quán, được yên nghỉ để siêu thoát; họ chỉ là nạn nhân, họ không có tội lỗi gì.
Tiếp theo, chúng ta phải rà soát lại những hoạt động phát triển kinh tế - xã hội trong những năm gần đây; đánh giá khách quan là việc đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đạt được những thành tựu gì, còn những khiếm khuyết gì? Phải trả lời được câu hỏi: Tại sao vẫn còn nhiều lao động bỏ trốn, lao động ra nước ngoài bất hợp pháp? Trách nhiệm của địa phương và các cơ quan hữu trách ở đâu? Trong tình hình hiện nay, chắc chắn trong những năm trước mắt chúng ta vẫn tiếp tục đưa lao động Việt Nam ra nước ngoài làm việc. Vậy phải làm thế nào để hoạt động này đạt hiệu quả cả về kinh tế, cả về xã hội?
Dù phải chịu nỗi đau kép về thảm kịch 39 người chết trong container nhưng chúng ta không nên mất tinh thần, không đổ lỗi cho nhau mà dũng cảm nhận trách nhiệm và tìm cách khắc phục. Phải tìm ra cách tốt nhất để giải quyết hậu quả mặc dù đến giờ phút này vẫn chưa có thông tin chính thức về nạn nhân có phải là người Việt Nam hay không.
Hồ Bất Khuất/TC GĐ&TE