Bộ Nội vụ cho biết, thực hiện Kết luận số 46-KL/TW của Bộ Chính trị về việc đồng ý cho phép thực hiện thí điểm mô hình không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) phường ở các quận và thị xã Sơn Tây thuộc thành phố Hà Nội, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV đã ban hành Nghị quyết số 97/2019/QH14 ngày 27/11/2019 thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội.
Tại Khoản 2 Điều 7 Nghị quyết số 97/2019/QH14 đã giao Chính phủ, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm: (i) Quy định cụ thể về tổ chức, hoạt động, chế độ trách nhiệm của Ủy ban nhân dân (UBND), Chủ tịch UBND phường; (ii) Quy định việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức phường; trình tự, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND phường (gọi chung là Chủ tịch, Phó Chủ tịch phường); (iii) Quy định cụ thể việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng, chống, tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác tại các đơn vị hành chính thực hiện thí điểm.
Do vậy, việc xây dựng, ban hành Nghị định này là cần thiết nhằm nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm và đổi mới tổ chức, phương thức hoạt động của UBND phường, Chủ tịch UBND phường trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.
Những nội dung cơ bản của dự thảo Nghị định
Dự thảo quy định rõ về tổ chức, hoạt động, chế độ trách nhiệm của UBND, Chủ tịch phường, cụ thể như sau:
Về cơ cấu tổ chức: Mặc dù chính quyền địa phương ở các phường thuộc quận của thành phố Hà Nội vẫn gọi là UBND phường, là cơ quan hành chính nhà nước ở phường. Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức của UBND phường đã khác so với trước đây, gồm có: Chủ tịch, Phó Chủ tịch phường, Trưởng Công an phường, các công chức giữ vị trí chức danh Chỉ huy trưởng quân sự phường, văn phòng - thống kê, địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường, tài chính - kế toán, tư pháp - hộ tịch, văn hóa - xã hội.
Về nguyên tắc hoạt động của UBND phường: UBND phường làm việc theo chế độ thủ trưởng. Chủ tịch phường lãnh đạo, quản lý, điều hành công việc của UBND phường và các công chức khác của phường, bảo đảm theo nguyên tắc tập trung dân chủ và tuân thủ các quy định của pháp luật. Phó Chủ tịch phường giúp Chủ tịch phường giải quyết các công việc theo phân công của Chủ tịch phường;
Để thể hiện rõ hơn quy định về chế độ “thủ trưởng” trong hoạt động của UBND phường, dự thảo đã quy định trách nhiệm của Chủ tịch, Phó Chủ tịch phường và các công chức khác của phường trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Để phù hợp với đặc thù địa phương, đồng thời thực hiện thống nhất trên địa bàn các phường của thành phố Hà Nội, dự thảo Nghị định đã giao UBND thành phố Hà Nội ban hành Quy chế làm việc mẫu của UBND phường.