Trang phục truyền thống được người Mông rất chú trọng giữ gìn. Người Mông thường mặc trang phục truyền thống quanh năm, kể cả lúc lên nương, đi chợ... Và phụ nữ Mông chính là người giữ vai trò truyền giữ trang phục truyền thống của đồng bào mình. Các hoa văn, họa tiết trên váy áo của người Mông cơ bản được thêu thủ công. Ngày nay, tuy trang phục có nhiều cách tân để phù hợp với xu thế, nhưng về cơ bản vẫn giữ được những nét đặc sắc riêng từ hoa văn trang trí đến cách mặc.
Trang phục truyền thống của phụ nữ Mông gồm áo xẻ ngực, váy, tấm vải che phía trước váy, thắt lưng và xà cạp. Áo của người phụ nữ có cổ phía trước hình chữ V, được nẹp thêm vải màu tùy thích; phía sau là một bức thêu được trang trí hoa văn rất hài hòa như hình chữ nhật, hình vuông, hình thoi, hình xoáy ốc, tùy theo óc tưởng tượng và độ khéo léo của người thêu. Màu sắc chủ đạo là màu hồng, xanh, đen, vàng, tím… Các thiếu nữ Mông cho biết, để có bộ áo váy đẹp, nhất thiết phải có thắt lưng, tấm vải che trước váy, xà cạp quấn chân. Với người Mông, đây là cách thể hiện ý tứ và sự kín đáo của người phụ nữ.
Ngoài thêu nhiều màu sắc và trang trí các dải lụa, trang phục của phụ nữ người Mông còn được đính các đồng xu bằng bạc xung quanh thắt lưng. Theo quan niệm của người Mông, ngày trước, người phụ nữ Mông thường thách cưới bằng bạc nén, người phụ nữ nào có nhiều đồng xu bằng bạc là người phụ nữ xinh đẹp, có giá trị.
Chiếc mũ của phụ nữ Mông cũng được trang trí rất cầu kỳ với nhiều tua và hoa văn sặc sỡ. Chiếc vòng cổ bằng bạc trang trí là vật không thể thiếu, nó cũng là một trong các nét đặc sắc trong bộ trang phục của người Mông.
Theo các già làng, trưởng bản người Mông thì chiếc váy, áo là biểu tượng cho sự duyên dáng, bàn tay chăm chỉ và đức tính cần cù của người thiếu nữ Mông.
Đông Viên/Tạp chí GĐ&TE