Ảo giác là một trạng thái của mắt người khi hình ảnh hiện ra không giống như sự thật. Với đa số chúng ta, ảo giác chỉ thường xuất hiện thoáng qua trong giây lát, nhưng nếu bạn đang lái xe, chỉ một cái chớp mắt đó cũng là quá đủ để có thể gây ra một vụ tai nạn rồi.
Trong nhiều trường hợp, ảo giác xảy ra với tất cả mọi lái xe mà không hề có sự phân biệt "tài" non hay "tài" già. Điểm khác biệt chỉ nằm ở kinh nghiệm đối phó với nó mà thôi.
Thứ nhất chập choạng, thứ nhì rạng đông
Đó là hai thời điểm được cho là nguy hiểm nhất trong ngày khi lái xe. Trời về chiều, mặt trời khuất núi, ánh sáng ngoài đường chưa rơi vào trạng thái tối hẳn, nhưng cũng không còn sáng rõ nữa. Thời điểm chập choạng này gây hạn chế rất lớn về khả năng nhìn đường của lái xe, mọi vật xung quanh như đang hòa lẫn vào nhau và đây cũng chính là thời điểm hay xảy ra va chạm giao thông nhất.
Lời khuyên của tài già trong trường hợp này là: Hãy cố gắng tập trung hơn bình thường, giảm tốc độ ở mức có thể dễ dàng kiểm soát tình hình, đặc biệt là tại các điểm giao cắt. Lưu ý là đa số phương tiện tham gia giao thông lúc này vẫn chưa bật đèn pha nên đôi khi rất khó để phát hiện ra các phương tiện khác đang lao tới. Cuối cùng là hãy chủ động bật đèn pha trước khi trời tối để dễ dàng quan sát đường cũng như cho các phương tiện khác nhìn thấy bạn rõ hơn.
Ngược lại với thời điểm nhập nhoạng lúc xế chiều là thời điểm lúc rạng đông. Đây cũng là thời điểm có số vụ tai nạn giao thông xảy ra nhiều nhất. Theo chu kì sinh học của con người, thời điểm 3 đến 5 giờ sáng là thời điểm cơ thể chúng ta ở trạng thái nghỉ ngơi sâu nhất. Nếu ở trên giường, đây là lúc bạn ngủ say nhất. Nếu thức trắng ngồi sau vô lăng, đây là thời điểm bạn cảm thấy mỏi mệt nhất, cơ thể dễ rơi vào trạng thái ngủ gật, và thế là tai nạn xảy ra.
Lời khuyên của tài già trong trường hợp này là: Tốt nhất không nên lái xe vào thời điểm này. Còn nếu đang lái xe, bạn nên dừng xe và chợp mắt khoảng 15 phút ngay khi cảm thấy cơ thể có dáu hiệu mỏi mệt (mắt chớp nhiều, chân ga chùng…). 15 phút không quá nhiều nhưng cũng đủ giúp bạn vượt qua cơn mỏi mệt bởi nếu có cố lái, bạn cũng không thể chạy nhanh được như bình thường mà rủi ro lại rất cao. Cánh lái xe đường dài thường hay mang theo mấy lon “bò húc” để nhâm nhi nếu phải lái xe đêm. Chất đường và cafein trong lon nước cũng góp phần giúp bạn tỉnh táo hơn khi lái xe.
Đèn pha xe ngược chiều, sự khó chịu không thể né tránh
Lái xe đêm trên đường quốc lộ, những ánh đèn pha ngược chiều rọi thẳng vào mắt thực sự là một vấn đề không nhỏ đối với mọi tay lái mới. Mắt bạn đang căng hết cỡ để nhìn xuyên bóng đêm, bỗng 1 chiếc xe ngược chiều xuất hiện, đèn pha chói lòa rọi thẳng vào mặt, bạn hoàn toàn không còn nhìn thấy gì phía trước, mắt nheo lại hết cỡ để chống chọi với cái lóa. Kể ca sau khi xe đã đi qua, phải mất một thời gian mắt bạn mới điều tiết lại như trước để có thể tiếp tục nhìn vào bóng đêm trước mặt. Cứ như vậy vài chục lần trên một đoạn đường ngắn, mắt bạn sẽ mỏi dừ, cơ thể xuống sức nhanh chóng.
Những lái mới thường có phản xạ đi thật chậm, cố gắng tránh hết cỡ sang bên phải đường hoặc giật mình đánh lái né chiếc xe đang lao tới. Chưa kể tới việc tốc độ hành trình bị giảm đáng kể thì điều này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn với người đi xe máy hoặc bản thân xe dễ mất lái lao xuống ruộng. Do đó, thật dễ hiểu khi đa số những người mới lái xe thường cố gắng tránh không phải lái xe vào ban đêm. Nhưng chả nhẽ cứ tránh mãi?
Lời khuyên của tài già: Nếu không thể tránh được, tốt nhất hãy chủ động đối phó với điều khó chịu này. Trước hết, đừng cố gắng căng mắt nhìn khi đèn pha ngược chiều đã sáng lòa trước mặt, bạn sẽ chẳng nhìn thấy gì và chỉ làm cho mắt mau chóng bị mỏi. Hãy chủ động quan sát đường khi bắt đầu nhìn thấy ánh đèn phía trước tiến lại, đường quốc lộ vào ban đêm thường khá vắng người đi xe máy hay đi bộ nên sẽ không có nhiều thứ thay đổi sau một vài giây. Không cố gắng tránh xe ngược chiều quá sớm, chạy đúng làn đường, chỉ đánh lái tránh khi nhận thấy xe ngược chiều có dấu hiệu lấn làn. Nhìn thẳng ra trước xe, hạn chế tối đa việc nhìn vào ánh đèn ngược chiều. Giữ thẳng lái và đứng cố gắng nhìn bằng được mặt đường trong khoảng thời gian xe mình đang bị lóa đèn.
Giật mình khi ảo ảnh bất ngờ xuất hiện
Với nhiều tài xế không quen chạy đường đêm, việc ánh sáng yếu thay đổi liên tục dễ tạo ra những ảo ảnh bất ngờ xuất hiện trước vô lăng của bạn. Một cái cây, hay một bóng xe máy “nhảy xổ” ra trước mặt dễ làm bạn đột ngột đánh lái theo phản xạ. Đây cũng là nguyên nhân gây ra khá nhiều vụ tai nạn ban đêm.
Lời khuyên của tài già: Ảo ảnh xuất hiện chủ yếu do chính lái xe cố gắng căng mắt nhìn vào bóng đêm. Hãy chủ động điều tiết mắt, tránh mỏi mệt khi chạy xe đường dài. Lái xe đêm cần nhiều kinh nghiệm hơn là khả năng quan sát. Đa số đèn pha xe đủ để chiếu sáng cho việc lái xe đêm (trừ một số xe đã quá cũ) nên bạn hoàn toàn có đủ thời gian xử lý tình huống khi bất ngờ xuất hiện vật cản trước mũi xe bạn. Ngoại trừ việc bỗng dưng có một hòn đá to giữa đường (đá lở) thì bạn chỉ cần ngớt ga và thận trọng khi nhận ra có gì đó đang chuyển động phía xa (các trường hợp người đi bộ, người đi xe đạp không có đèn báo hiệu). Ngoài ra, việc chạy nối đuôi theo xe đi trước ở một khoảng cách hợp lí cũng giúp bạn dễ dàng quan sát đường hơn, giúp giảm bớt căng thẳng. Luôn chạy xe căn theo vạch kẻ đường và đừng cố chạy nhanh nếu khả năng quan sát của bạn có hạn.
Không phân biệt được các vấn đề trên mặt đường
Ở Việt Nam, đường quốc lộ không phải lúc nào cũng đẹp và nhẵn mịn như đường cao tốc, đó là chưa kể tới các tỉnh lộ, huyện lộ… Sẽ rất khó để phát hiện ra đâu là ổ gà, đâu là đám bùn đất hay đâu là vũng nước khi bạn lái xe ban đêm. Lao vào ổ gà thì xóc, ổ gà to quá thì hỏng xe, còn lao vào đám đất hay vũng nước có thể làm xe bạn mất lái. Vậy phải làm sao?
Lời khuyên của tài già: Kinh nghiêm dân gian có đúc kết kinh nghiệm nhìn đường trong đêm như sau “Đất đen, đá trắng, vũng nước sáng”. Các tài xế nên nhớ nằm lòng kinh nghiệm này để vận dụng vào việc lái xe trên đường. Hãy chắc chắn về những gì mình nhìn thấy trước khi cho xe lăn bánh qua bởi mọi sự cố khi lái xe ban đêm đều gây phiền toái hơn ban ngày rất nhiều.
Bạn sẽ không bao giờ trở thành lái xe giỏi nếu chỉ đọc về các kinh nghiệm mà không thường xuyên áp dụng nó vào thực tế. Số giờ lái xe sẽ quyết định bề dày kinh nghiệm của bạn và điều quan trọng nhất là luôn thận trọng khi lái xe, đừng cố tỏ ra lái giỏi khi mà bạn chưa thực sự giỏi bởi hậu quả chỉ có mình bạn phải chịu mà thôi.
Chúc bạn luôn lái xe an toàn!
