Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Qua mỗi cơn phong ba, ASEAN sẽ ngày càng thêm bền chặt, đong đầy tình đoàn kết

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 diễn ra bằng hình thức trực tuyến với sự tham dự của lãnh đạo 10 nước ASEAN tại các đầu cầu mỗi nước chính thức khai mạc sáng ngày 26/6. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị. 

Cùng dự có Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch AIPA 41 Nguyễn Thị Kim Ngân; Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020;

Các Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng; Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung; Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh;  cùng lãnh đạo Bộ, ban ngành tham dự Lễ khai mạc.

Về phía quốc tế có Trưởng các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện các tổ chức quốc tế tại Hà Nội.

Dịch Covid-19 đã cuốn đi thành quả loài người tích lũy trong nhiều năm

Trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, lần đầu tiên trong hơn nửa thế kỷ, hội nghị cấp cao thường kỳ của ASEAN được tổ chức trực tuyến.

Vừa qua, Hội nghị Khóa 73 Đại hội đồng WHO/Liên hợp quốc và nhiều hội nghị quốc tế lớn cũng diễn ra trên các mạng kết nối toàn cầu.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, điều này phản ánh thực tế về nhiều phương thức vận hành công việc của chúng ta đang buộc phải thay đổi, không chỉ do phát triển của khoa học công nghệ, mà còn do thách thức chưa từng có: Dịch Covid-19 trên toàn cầu.

Đại dịch bùng phát, lan rộng từ đầu 2020 "đã cuốn đi thành quả loài người đã tích lũy trong nhiều năm, cướp đi sinh mạng và đe dọa cuộc sống của hàng triệu người", Thủ tướng nói.

Dẫn báo cáo của Ngân hàng Thế giới (8/6/2020), Thủ tướng thông tin, kinh tế toàn cầu năm 2020 sẽ suy giảm nghiêm trọng, ở mức âm 5,2%, thu nhập bình quân đầu người giảm 3,6% và khiến cho 70-100 triệu người rơi vào nghèo đói cùng cực, gia tăng nguy cơ mất ổn định xã hội…

Theo lãnh đạo Chính phủ Việt Nam, sự bùng phát của dịch bệnh thổi bùng lên những thách thức vốn tiềm ẩn trong môi trường chính trị, xã hội của thế giới và mỗi khu vực. Các thể chế đa phương và quy định của luật pháp quốc tế chịu nhiều thách thức nghiêm trọng…

"Trong khi cả thế giới đang phải gồng mình chống dịch vẫn xuất hiện những hành động thiếu trách nhiệm, vi phạm luật pháp quốc tế, ảnh hưởng đến môi trường an ninh và ổn định ở một số khu vực, trong đó có khu vực của chúng ta", Thủ tướng lưu ý.

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và quá trình chuyển đổi số trên toàn cầu đang đặt ra cả cơ hội và thách thức với các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển.

"Mâu thuẫn xuất phát từ bất bình đẳng xã hội, phân biệt đối xử và kỳ thị trở nên trầm trọng hơn do tác động của dịch bệnh, khoét sâu thêm những ngăn cách trong lòng các quốc gia", người đứng đầu Chính phủ nêu lên các vấn đề sâu sắc.

Trong bối cảnh đó, ông Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, các nước cần đề cao tinh thần đoàn kết, hợp tác, trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Vai trò và sứ mệnh của các nước lớn, các tổ chức đa phương và khu vực càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Chúng ta quyết không chùn bước

Theo người đứng đầu Chính phủ, Chủ đề "Gắn kết và Chủ động thích ứng" của ASEAN 2020 được triển khai trong bối cảnh môi trường khu vực và quốc tế đầy biến động.

Trải qua 5 năm hình thành Cộng đồng, ASEAN đang đứng trước những cơ hội và thách thức do dịch chuyển địa chiến lược toàn cầu cũng như tác động của đại dịch. "Trong hoàn cảnh này, bản lĩnh của Cộng đồng ASEAN được thể hiện rõ nét, gắn kết chặt chẽ các thành viên tạo nên sức mạnh tổng hợp để tranh thủ hiệu quả các cơ hội, vững vàng vượt qua thử thách", Thủ tướng nói.

Theo đó, ông nhận định, trong những tháng đầu năm 2020, dịch bệnh Covid-19 đã để lại những hệ lụy nặng nề với phát triển kinh tế và ổn định xã hội của các quốc gia thành viên ASEAN.

"Chúng ta đau lòng trước mất mát của hàng chục ngàn gia đình có người thân ra đi do dịch bệnh. Chúng ta chia sẻ những thiệt hại, khó khăn của hàng trăm ngàn doanh nghiệp bị đình trệ, hàng triệu lao động mất đi nguồn sống, nhất là trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ", ông chia sẻ.

"Tuy nhiên, chúng ta quyết không chùn bước!", người đứng đầu Chính phủ khẳng định.

Cộng đồng ASEAN đã kịp thời hành động, chủ động thích ứng, gắn kết các quốc gia. Hệ thống ứng phó y tế khẩn cấp của ASEAN và hợp tác với các Đối tác đã được kích hoạt ngay từ những ngày đầu dịch.

Các nước ASEAN đã tích cực chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, phối hợp trong kiểm soát, ngăn ngừa dịch bệnh.

Toàn thể ASEAN với cam kết chính trị ở mức cao nhất, cách tiếp cận đồng bộ, tổng thể ở cấp quốc gia và khu vực, đã thể hiện bản lĩnh vững vàng của một khối ASEAN đoàn kết và gắn bó, đầy tình tương thân, tương ái.

Chân thành cám ơn lãnh đạo các nước ASEAN, các Đối tác của ASEAN đã chung tay phối hợp cùng Việt Nam - Nước Chủ tịch ASEAN - trong nỗ lực chung ứng phó dịch bệnh, nhất là những cam kết mạnh mẽ thể hiện tại Cấp cao đặc biệt ASEAN và ASEAN+3 về Covid-19 tháng 4/2020 vừa qua, Thủ tướng nhấn mạnh, dù dịch bệnh còn phức tạp song các quốc gia thành viên ASEAN đã cơ bản kiểm soát tốt tình hình.

So với thế giới, đạt tỉ lệ cao về số bệnh nhân khỏi bệnh trên tổng số ca lây nhiễm. Tỉ lệ tử vong ở mức thấp và đang giảm nhanh. Trong những ngày qua, tại nhiều quốc gia ASEAN, không phát hiện thêm ca lây nhiễm mới trong cộng đồng.

GDP bình quân ASEAN được dự báo tăng trưởng mức thấp trong 2020, nhưng các nền kinh tế ASEAN vẫn giữ được ổn định.

Vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới

Tuy thế, trọng trách nặng nề trên vai Chính phủ các quốc gia thành viên ASEAN và cá nhân các Nhà Lãnh đạo chúng ta trong thời gian nửa năm 2020 còn lại là phải đưa ASEAN vượt qua giai đoạn cam go đầy khó khăn này, minh chứng cho giá trị và sức sống vững bền của một Cộng đồng tự cường và năng động.  

Thủ tướng Việt Nam trông đợi Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 sẽ là dịp để một lần nữa khẳng định tình đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và quyết tâm cao của các quốc gia thành viên ASEAN vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới.

Một mặt, cần tiếp tục kiểm soát tốt dịch Covid-19, mặt khác, cần sớm khắc phục hậu quả của dịch, phục hồi và tiếp tục phát triển kinh tế; đồng thời, cần nỗ lực hoàn thành các mục tiêu hợp tác, liên kết ASEAN trong năm 2020.

Tại hội nghị lần này, các nước sẽ trao đổi về kế hoạch phục hồi tổng thể của ASEAN sau dịch COVID-19, xây dựng Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, xây dựng Quy trình ứng phó dịch bệnh chuẩn ASEAN trong tình huống y tế khẩn cấp...

Là cộng đồng rộng mở, đối tác vì hòa bình và phát triển bền vững của cộng đồng quốc tế, theo Thủ tướng Việt Nam, ASEAN phải không ngừng mở rộng, làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với các đối tác.

ASEAN đẩy mạnh quan hệ gắn kết với Liên Hợp quốc trong năm 2020, khi cả Indonesia và Việt Nam cùng là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc, tích cực đóng góp cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh và phát triển của Liên hợp quốc.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, các nước ASEAN đã cam kết mạnh mẽ với tự do hóa và lợi ích kinh tế, phấn đấu sớm hoàn tất Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). 

"Trên cơ sở đề cao vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, chúng ta không ngừng cải tiến, hoàn thiện các cơ chế đối thoại, hợp tác xây dựng lòng tin, củng cố cấu trúc khu vực mở, minh bạch, dựa trên luật lệ"

Đồng thời ASEAN tiếp tục thúc đẩy và đề cao các quy tắc, chuẩn mực ứng xử định hình quan hệ giữa các quốc gia trong khu vực theo Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác, tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Luật Biển UNCLOS 1982.

Theo Thủ tướng Việt Nam, mẫu số lợi ích chung gắn với các quốc gia thành viên ASEAN hơn 5 thập kỷ qua càng được nhân lên trong bối cảnh khó khăn, thử thách.

"Dịch bệnh là phép thử để ASEAN khẳng định bản lĩnh một cộng đồng ngày càng trưởng thành. Tôi tin tưởng rằng, qua mỗi cơn phong ba, bó lúa vàng trên logo biểu tượng của ASEAN sẽ ngày càng thêm gắn kết bền chặt, tiếp tục đem lại những hạt gạo đong đầy tình cảm đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của đại gia đình ASEAN",  Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Thủ tướng Việt Nam trông đợi, Hội nghị lần này sẽ thông qua "Tuyên bố Tầm nhìn của các Nhà Lãnh đạo ASEAN về một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: vượt lên thử thách, thúc đẩy tăng trưởng" và đó sẽ là kim chỉ nam cho ASEAN tự tin trên bước đường tiếp theo.