Thủ tướng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP/Quang Hiếu.
Về tổng thể bức tranh công nghiệp hỗ trợ (CNHT) của Việt Nam, Thủ tướng cho rằng, năng lực sản xuất sản phẩm CNHT trong nước dần được cải thiện, đáp ứng một bước tiến trình nội địa hóa của các ngành sản xuất, cụ thể là 40-45% cho ngành dệt may, da giầy, 10-20% cho sản xuất, lắp ráp ô tô dưới 9 chỗ, 15% điện tử tin học, viễn thông, 5% cho điện tử chuyên dụng và công nghệ cao.
Thủ tướng lấy ví dụ, Samsung có tỷ lệ sản xuất trong nước, bao gồm cả FDI và doanh nghiệp Việt Nam, trước đây bằng 0 thì nay trên 30%. “Đây được xem là một thành công, chứ người ta cứ nói Samsung là 100% nước ngoài, đó là nhầm lẫn”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng, cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế như chúng ta chưa có ngành công nghiệp mũi nhọn đóng vai trò dẫn dắt, nhiều ngành công nghiệp ưu tiên phát triển không đạt mục tiêu đề ra, cho nên CNHT kém phát triển. Tỷ lệ nội địa hóa các ngành công nghiệp còn ở mức thấp.
Nguyên nhân được xác định là thiếu chính sách đủ mạnh để tăng cường năng lực doanh nghiệp công nghiệp tư nhân, chưa tạo lập được môi trường kinh doanh thực sự thuận lợi, minh bạch, ổn định, cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng. Việc lựa chọn các ngành công nghiệp mũi nhọn, ưu tiền còn dàn trải.
Trước phân tích trên, Thủ tướng bày tỏ mong muốn Việt Nam cần phải đón bắt sự chuyển hướng của các nhà đầu tư, các nhà sản xuất để Việt Nam thành một công xưởng sản xuất, có thể của châu Á, của thế giới hay của ASEAN. Tinh thần là làm sao Việt Nam thành một cứ điểm cho sản phẩm của các tập đoàn đa quốc gia.
Để có thành công này, Thủ tướng cho rằng: “Phát triển CNHT cần có tinh thần như đội bóng quốc gia Việt Nam do HLV Hàn Quốc Park Hang-seo dẫn dắt với tầm nhìn chiến lược về bố trí đội hình, dành nguồn lực, cả thể lực và trí lực, chứ bình bình thì làm sao thành công được. Các bộ, ngành, địa phương có tinh thần làm việc đó không. Các doanh nghiệp Việt Nam ngồi đây đã thành công và tiếp tục hàng vạn doanh nghiệp khác có muốn làm với tinh thần đó không. Phải đưa tinh thần thể thao như thành công của đội tuyển Việt Nam vào kinh tế” – Thủ tướng nhấn mạnh.
Về mục tiêu phát triển công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, Thủ tướng nhấn mạnh, đến năm 2020, Việt Nam có sản phẩm công nghiệp có khả năng canh tranh cao, đáp ứng được 45% nhu cầu thiết yếu cho sản xuất, tiêu dùng trong nội địa; chiếm khoảng 11% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp; có khoảng 1.000 doanh nghiệp đủ năng lực cung ứng cho các doanh nghiệp lắp ráp và tập đoàn đa quốc gia trên lãnh thổ Việt Nam.
Đến năm 2030, sản phẩm CNHT đáp ứng được 70% nhu cầu cho sản xuất, tiêu dùng trong nội địa; chiếm khoảng 14% giá trị sản xuất công nghiệp toàn ngành công nghiệp; có khoảng 2.000 doanh nghiệp đủ năng lực cung ứng cho các doanh nghiệp lắp ráp và tập đoàn đa quốc gia trên lãnh thổ Việt Nam.
Không phải tự nhiên Anh Đức đá volley vào được. Phải có Quang Hải chuyền như đặt vào thì Đức mới volley thành công”, nhắc lại pha làm bàn trong trận chung kết bóng đá vừa qua, Thủ tướng nhận định, và nhắc nhở: “Muốn đi xa phải đi cùng nhau. Phải học tập những tinh thần như vậy vào phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. Một tinh thần thể thao, bóng đá vào kinh tế như thế mới thành công”.
Để thực hiện mục tiêu đề ra, Thủ tướng nêu một số giải pháp lớn. Thứ nhất, phát triển các doanh nghiệp công nghiệp tư nhân trong nước thực sự trở thành một động lực quan trọng trong phát triển công nghiệp đất nước nói chung, đặc biệt chú trọng khởi nghiệp sáng tạo định hướng đầu tư vào CNHT. Bởi “không ai làm thay doanh nghiệp trong phát triển CNHT”. Doanh nghiệp Việt Nam phải có khát vọng gia nhập chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất và chuỗi giá trị.
Giải pháp lớn thứ hai là nhân lực công nghiệp, nhất là trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, kỷ nguyên số này. “Các địa phương, doanh nghiệp tính, các ngành, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội phải tính vấn đề này. Đào tạo theo nhu cầu là rất quan trọng”.
Thứ ba là khoa học công nghệ, doanh nghiệp công nghệ. Phải coi đây là khởi nghiệp sáng tạo để tạo mọi điều kiện cho sự phát triển CNHT ở địa phương. “Chúng ta nói có nhỏ mới có lớn, nhỏ phục vụ lớn, lớn tạo điều kiện cho nhỏ”…