Chương trình đưa thực tập sinh Việt Nam đi thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản được thực hiện từ năm 2006 theo thỏa thuận giữa Bộ LĐ-TB&XH Việt Nam và Tổ chức đào tạo nhân lực quốc tế Nhật Bản (IM Japan). Trung tâm Lao động ngoài nước là cơ quan duy nhất được Bộ LĐ-TB&XH giao phối hợp với Sở, ngành địa phương thực hiện Chương trình này. Đây là chương trình phi lợi nhuận với mục đích đưa những lao động trẻ tuổi của Việt Nam sang Nhật Bản vừa làm, vừa học hỏi cách làm việc của người Nhật và rèn luyện kỹ năng nghề để sau này khi trở về nước sẽ góp phần tích cực vào sự phát triển của đất nước.
Lao động Việt Nam thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản (Nguồn Internet)
Theo Trung tâm Lao động ngoài nước, NLĐ nếu trúng tuyển được tham gia Chương trình chỉ phải nộp các khoản chi phí như: Chi phí làm Hộ chiếu, visa và khám sức khỏe; Học phí khóa đào tạo dự bị trong 3 tháng đầu; Chi phí ăn, ở trong thời gian tham dự các khóa đào tạo tại Việt Nam. Ngoài các khoản chi phí nêu trên, người lao động khi tham gia Chương trình này không phải nộp bất kỳ khoản chi phí nào khác. Các khoản được miễn do Tổ chức IM Japan đài thọ gồm: Chi phí vé máy bay; Học phí khóa đào tạo chính thức trong thời gian 4 tháng; Chi phí đào tạo tay nghề, chi phí ôn tập trong 1 tháng trước xuất cảnh. NLĐ thuộc đối tượng hộ nghèo, người dân tộc thiểu số thuộc các huyện nghèo theo quy định tại Quyết định số 71/2009/QĐ-Ttg ngày 29/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ, được hỗ trợ các chi phí nêu trên theo mức quy định tại Quyết định này. Trường hợp NLĐ thuộc huyện nghèo nhưng không phải là đối tượng hộ nghèo, người dân tộc thiểu số sẽ được hỗ trợ 50% chi phí đào tạo. Đây cũng được coi là lợi ích và cơ hội cho người lao động Việt Nam thực hiện mong muốn được thực tập và làm việc tại Nhật Bản mà không mất chi phí lớn, có khi lên đến hàng trăm triệu đồng như thông thường. Chương trình cũng thực hiện các chính sách cộng điểm ưu tiên cho người lao động là con thương binh, liệt sỹ, người có công; người ở các huyện nghèo, miền núi…
Lao động Việt Nam thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản trong ngành xây dựng (Nguồn Internet)
NLĐ trúng tuyển sẽ tham gia các khóa đào tạo tại Cơ sở đào tạo của Trung tâm Lao động ngoài nước trong thời gian từ 4 đến 8 tháng phụ thuộc vào yêu cầu cụ thể của các công ty tiếp nhận. Nếu trúng tuyển, NLĐ sẽ phải tuân thủ và thực hiện nghiêm túc quy chế đào tạo trước phái cử đã được thống nhất giữa Trung tâm Lao động ngoài nước và IM Japan.
Trung tâm Lao động ngoài nước cho biết, NLĐ đủ điều kiện tham gia chương trình này gọi là thực tập sinh được thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản trong thời gian 3 năm, được hưởng mức lương cơ bản theo hợp đồng trong khoảng từ 125.000 Yên – 150.000 Yên/tháng;. Sau khi hoàn thành chương trình thực tập sinh kỹ thuật và trở về nước đúng thời hạn sẽ được Tổ chức IM Japan hỗ trợ 600.000 yên Nhật (tương đương khoảng 120 triệu đồng tiền Việt Nam) để tái hòa nhập và phát triển sự nghiệp. Đối với các thực tập sinh đã làm việc trong nghề xây dựng và ngành đóng tàu, sau khi hoàn thành 3 năm thực tập kỹ thuật sẽ có cơ hội được gia hạn làm việc tại Nhật Bản thêm 2 năm nếu công ty tiếp nhận có nhu cầu và bản thân thực tập sinh có nguyện vọng. Thực tập sinh sau khi hoàn thành chương trình thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản trở về nước sẽ được Trung tâm Lao động ngoài nước và Văn phòng Tổ chức IM Japan tại Việt Nam giới thiệu việc làm phù hợp tại các doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư, sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam.
Trong trường hợp công ty có ý định cho thực tập sinh thôi việc thì công ty phải thông báo cho thực tập sinh trước ít nhất 30 ngày và phải chi trả số tiền ít nhất 30 ngày của tiền lương trung bình (được gọi là trợ cấp sa thải). Tuy nhiên, trong trường hợp công ty không thể tiếp tục hoạt động vì lý do bất khả kháng như: động đất, hỏa hoạn… thì công ty không phải chi trả số tiền trên. Thực tập sinh bị thương trong khi làm việc hoặc bị bệnh nghề nghiệp thì trong thời gian thực tập sinh điều trị công ty không được cho thôi việc. Thực tập sinh làm việc theo hợp đồng đã ký với công ty tiếp nhận. Sau khi hết thời hạn hợp đồng, thực tập sinh phải về nước theo quy định. Trong thời gian thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản, nếu thực tập sinh vi phạm pháp luật Nhật Bản, vi phạm quy định của công ty thì công ty có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng và yêu cầu thực tập sinh về nước.
Thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam không có chức năng tuyển chọn thực tập sinh tại Nhật Bản, song vẫn đăng tin tuyển dụng. Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐTB&XH) khuyến cáo NLĐ có nguyện vọng đi thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản qua chương trình hợp tác giữa Bộ LĐTB&XH và Tổ chức Phát triển nhân lực quốc tế Nhật Bản (IM Japan) cần tìm hiểu kỹ thông tin, theo dõi các thông báo tuyển chọn qua trang thông tin điện tử của Trung tâm Lao động ngoài nước (www.colab.gov.vn), hoặc trực tiếp liên hệ với Trung tâm để được giải đáp. NLĐ không đăng ký với các doanh nghiệp (công ty xuất khẩu lao động) hay cá nhân, tổ chức nào khác ngoài các đơn vị được Bộ LĐ-TB&XH giao thực hiện nêu trên.