Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đặc biệt đến công tác giáo dục. Những phong trào học tập do Người phát động lan tỏa rộng khắp và trở thành nguồn cảm hứng cho các văn nghệ sĩ sáng tạo. Trong lĩnh vực mỹ thuật, có hàng nghìn tác phẩm của các thế hệ nghệ sĩ thể hiện sinh động truyền thống hiếu học tốt đẹp của dân tộc cũng như sự tiếp nối đến ngày nay.

Triển lãm thu hút được sự quan tâm của giới trẻ
Ngày 15/9/1945, trong thư gửi các em học sinh nhân ngày khai trường năm học mới đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”. Vào những năm đầu giành độc lập, phong trào “Bình dân học vụ” và các hoạt động cổ vũ, động viên học tập do Người phát động lan tỏa và được nhiều tầng lớp nhân dân hưởng ứng, thực hiện, trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo cho các nghệ sĩ tạo hình. Nhiều tác phẩm vừa có giá trị ghi lại sinh động những giai đoạn lịch sử của dân tộc, vừa có giá trị giáo dục, khơi dậy niềm tự hào, động viên thế hệ trẻ tiếp nối cha ông học tập, rèn luyện, phấn đấu đóng góp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tác phẩm “Lớp 5 dưới lòng đất”
Triển lãm “Truyền thống hiếu học” được tổ chức nhằm tôn vinh truyền thống hiếu học đã có từ ngàn đời của dân tộc Việt, đồng thời động viên thế hệ trẻ kế thừa, tiếp nối những thế hệ đi trước học tập, rèn luyện để trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước.
Triển lãm “Truyền thống hiếu học” lựa chọn ra 50 tác phẩm của 44 tác giả, thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Các tác phẩm được sáng tác từ sau năm 1945 đến nay, trên nhiều chất liệu như sơn dầu, sơn mài, lụa, khắc gỗ, màu nước, gỗ, thạch cao, gang, trong đó nhiều tác phẩm lần đầu được giới thiệu với công chúng…

Tác phẩm "Vừa chăn trâu vừa học"
Có thể kể đến là các tác phẩm: “Lớp trung học đầu tiên” (Diệp Minh Châu), “Lớp học bình dân làng Bền” (Trần Văn Cẩn), “Bủ Đường biết đọc” (Tô Ngọc Vân), “Đi học bình dân” (Lê Công Thành), “Lớp học miền núi” (Hoàng Đạo Khánh), “Lớp 5 dưới lòng đất” (Ngô Tôn Đệ), “Trong Công viên Thống Nhất” (Nguyễn Phan Chánh), “Học nhóm” (Hứa Tử Hoài), “Lớp học bình dân” (Nguyễn Thế Vinh), “Nhà trẻ” (Nguyễn Kim Đồng), “Học thêu” (Vi Kiến Thành)…
Ngoài một số bức tranh khá mới của một số hoạ sĩ hiện đại, đa số tác phẩm trong triển lãm “Truyền thống hiếu học” do các danh hoạ thời kỳ Đông Dương thể hiện. Trong số đó phải kể đến Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn, Diệp Minh Châu… Các tác phẩm như một thước phim quay chậm, đưa người xem quay trở về thời kỳ lịch sử đáng nhớ của dân tộc.

Tác phẩm "Cõng bạn đi học"
Những bức tranh được trưng bày tại triển lãm cho thấy dù chiến tranh có tàn khốc cũng không ngăn cản được sự nghiệp giáo dục phát triển. Mặc dù trường học phải sơ tán, thậm chí học dưới hầm, nhưng việc học luôn được quan tâm và triển khai rộng. Và khi đất nước hòa bình, thống nhất, học tập được mở rộng, không chỉ là việc học chữ trên ghế nhà trường, mà còn là sự trao đổi kinh nghiệm giữa các đồng nghiệp, trao truyền tri thức, kỹ năng của thế hệ trước và sau… Tất cả được thể hiện sinh động qua bút pháp của các thế hệ họa sĩ.
Vào ngày 8/9, tại Bảo tàng sẽ diễn ra chương trình tọa đàm với chủ đề “Truyền thống hiếu học qua góc nhìn nghệ thuật”. Tại đây, khán giả sẽ được tham gia trò chuyện cùng với diễn giả khách mời - nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Hải Yến.
Triển lãm “Truyền thống hiếu học” diễn ra đến hết ngày 11/9/2022.