
Lãnh đạo Trường, Khoa CTXH cùng sinh viên Khoa CTXH tham gia các hoạt động tại Lễ Kỷ niệm Ngày CTXH thế giới lần thứ 18. Ảnh: Tùng Dương
Nhiều kết quả tích cực
Báo cáo của Khoa CTXH cho biết: Trong những năm qua, số sinh viên đào tạo về CTXH tại Trường Đại học LĐXH đã tăng đều qua các năm. Nếu như từ năm 1997 đến 2000, số sinh viên mới từ 150 - 200 sinh viên/năm thì đến nay con số này đã lên tới trên 500 sinh viên/năm; riêng năm học 2016 – 2017, chỉ tiêu tuyển sinh CTXH của Trường là 700/2.500. Hiện nay, tổng số sinh viên CTXH đang học tập tại trường là 2.350 em.
Bên cạnh đào tạo hệ chính quy, tại chức và thạc sĩ về CTXH, Nhà trường còn tham gia tập huấn nâng cao nghiệp vụ CTXH cho hàng nghìn cán bộ của ngành LĐTBXH, hội chữ thập đỏ, hội phụ nữ và các sở LĐTBXH; các trung tâm bảo trợ xã hội, mái ấm, nhà mở, trung tâm tư vấn, làng SOS… Trung bình hàng năm, Trường đã tham gia tập huấn cho khoảng 1.000, thậm chí có năm lên tới 2.000 cán bộ đang làm việc về CTXH, góp phần quan trọng vào thực hiện mục tiêu của Đề án 32 là đến năm 2020 có 60.000 nhân viên CTXH được đào tạo mới và đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn.
Trường Đại học LĐXH cũng là đơn vị chủ chốt tham gia đào tạo chuyển đổi giảng viên cho nhiều trường, tham gia giảng dạy đại học về CTXH để kịp thời cung cấp nguồn nhân lực về lĩnh vực CTXH; đồng thời là một trong những đơn vị tiên phong trong chương trình đào tạo bằng tiếng Anh cho sinh viên. Đã có 2 lớp với gần 60 sinh viên được hưởng lợi qua học chương trình này, giúp các em được giao lưu với các chuyên gia nước ngoài, nâng cao trình độ tiếng Anh.
Đội ngũ giảng viên CTXH của Nhà trường cũng phát triển không ngừng. Nếu năm 1997, khi Khoa CTXH mới được thành lập, khoa mới chỉ có 3 bộ môn với 6 giảng viên cơ hữu và 4 giảng viên kiêm chức; đến nay, khoa CTXH đã có sự phát triển lớn với 5 bộ môn, 1 Trung tâm Phát triển CTXH với tổng số 31 cán bộ, giảng viên, trong đó có 7 tiến sỹ (5 người được đào tạo ở nước ngoài), 7 nghiên cứu sinh, 16 thạc sỹ và 1 cử nhân.
Với thế mạnh về số lượng giảng viên CTXH có trình độ chuyên môn là những người được đào tạo ở nước ngoài đã không chỉ giúp tăng cường đào tạo CTXH có chất lượng cho Đại học LĐXH mà cho nhiều trường, đơn vị có nhu cầu đào tạo CTXH trong cả nước. Nhà trường cũng đã tổ chức nhiều khóa tập huấn do các giáo sư, chuyên gia CTXH nước ngoài giảng dạy nhằm nâng cao, cập nhật các kiến thức, kỹ năng về CTXH cho các giảng viên.

Sinh viên Khoa CTXH đi thực hành tại các địa phương.
Cùng với nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, nội dung chương trình và phương pháp giảng dạy CTXH tại Trường Đại học LĐXH cũng không ngừng được cải tiến, gắn chặt giữa đào tạo lý thuyết và thực hành. Từ năm 2000 đến nay, đặc biệt từ khi có Đề án 32, đơn vị đã biên soạn được nhiều giáo trình và đưa vào phục vụ giảng dạy học tập, trong đó có trên 20 đầu giáo trình phục vụ cho đào tạo hệ đại học về CTXH được dùng trong nhiều trường đại học có tham gia đào tạo CTXH. Nhà trường cũng là đơn vị đầu mối điều phối các trường đại học trên cả nước trong Chương trình Đào tạo CTXH cấp cao, Chương trình Xây dựng tài liệu CTXH với người nghiện ma túy, người khuyết tật, CTXH trong chăm sóc sức khỏe tâm thần. Đơn vị đã hợp tác với các tổ chức như UNICEF, FHI, VNAH, AP, CFSI, CRS và Cục Bảo trợ xã hội... để biên soạn và xuất bản 27 đầu giáo trình, tài liệu phục vụ đào tạo đại học và sau đại học, tập huấn nâng cao về lĩnh vực chuyên sâu như CTXH với người nghiện, CTXH với người khuyết tật, CTXH với người có HIV, CTXH về sức khỏe tâm thần, Giới và phát triển.
Để nâng cao chất lượng đào tạo, Nhà trường cũng luôn chú trọng tới thực hành tay nghề cho người học. Mặc dù gặp khá nhiều khó khăn nhưng đơn vị đã tìm các nguồn lực cả về kỹ thuật cũng như tài chính để giúp cho sinh viên được thực hành tại cơ sở, địa bàn dân cư có vấn đề xã hội cần giải quyết. Trong đó, nổi bật là hợp tác với tổ chức Action Aids đưa sinh viên tham gia thực hành qua các dự án tại cộng đồng nghèo qua Chương trình Sáng kiến vì thế hệ trẻ, nhằm trợ giúp người nghèo tại Cao Bằng, Hà Giang, Hà Tĩnh, Hòa Bình, Lai Châu, Điện Biên…; Hợp tác với CRS đưa sinh viên tham gia chương tình trợ giúp trẻ có HIV tại Hà Nội, Sơn Tây; với AFAP đi khảo sát và chương trình, sáng kiến thúc đẩy dân chủ minh bạch cơ sở; Chương trình thực hành quản lý trường hợp với người nghiện của dự án FHI; với Oxfarm về quản lý ca tại Thái Bình; với Miserior cho sinh viên thực hiện mô hình trợ giúp người nghèo qua kỹ thuật CTXH tại khu vực nông thôn nghèo của Hà Nội…
Một số khó khăn và kiến nghị
Bên cạnh những kết quả nêu trên, công tác đào tạo chuyên ngành CTXH ở Trường Đại học LĐXH cũng còn một số thách thức. Chương trình đào tạo CTXH mới tập trung vào CTXH cơ bản, còn thiên về lý luận. Ngay cả chương trình đào tạo CTXH ở bậc thạc sĩ cũng chưa đi sâu vào kiến thức, kỹ năng làm việc với nhóm đối tượng cụ thể; thời lượng cho thực hành chưa nhiều và cách thức tổ chức thực hành CTXH chưa hiệu quả. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực nhưng trình độ ngoại ngữ của một số giáo viên nhà trường cũng còn hạn chế, do vậy việc đọc, tham khảo tài liệu nước ngoài còn hạn hẹp. Đặc biệt, vẫn còn thiếu giáo viên hướng dẫn thực hành có trình độ chuyên môn và bằng cấp về CTXH tại cơ sở. Trong khi đó, sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành CTXH vẫn khó xin được việc làm đúng chuyên ngành cũng là một rào cản không nhỏ trong việc tuyển sinh.
Từ những khó khăn nêu trên, thiết nghĩ, Nhà nước cần có chiến lược đào tạo, sử dụng nguồn nhân lực nhân viên CTXH phù hợp với từng cấp độ. Các bộ, ngành như Y tế, Giáo dục… cần thúc đẩy việc sử dụng nhân viên CTXH trong các lĩnh vực này. Đồng thời, có cơ chế phối hợp giữa các cơ sở cung cấp dịch vụ và cơ sở đào tạo. Nhà trường cũng cần tiếp tục đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy, tăng cường đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ CTXH; tiếp tục hợp tác quốc tế, đặc biệt với các trường đại học nước ngoài để nâng cao trình độ chuyên môn và ngoại ngữ cho đội ngũ giảng viên.
Thùy Hương/Tạp chí Gia đình và Trẻ em