Bị can Phạm Thanh Tân, nguyên Tổng giám đốc Agribank, khi còn tại vị - Ảnh: Agribank
Ngày 7/10, được biết VKSND Tối cao đã tống đạt cáo trạng truy tố bị can Phạm Thị Bích Lương, nguyên Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) chi nhánh Nam Hà Nội cùng 17 đồng phạm về các tội danh, gồm: Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động các tổ chức tín dụng; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Đây là 1 trong 8 vụ án trọng điểm được Ban chỉ đạo Phòng, chống tham nhũng Trung ương đưa vào diện theo dõi chỉ đạo và thống nhất đưa ra xét xử sơ thẩm trước Đại hội lần thứ XII của Đảng.
Các cơ quan tố tụng xác định vụ án này đã bị một số đối tượng nước ngoài lừa đảo rồi bỏ trốn gây thiệt hại hơn 2.755 tỉ đồng cho Agribank. Phần lớn bị can trong vụ án là cán bộ nhân viên của ngân hàng Agribank, trong đó nhiều người từng là quan chức cao cấp, như Phạm Thanh Tân, nguyên Tổng giám đốc Agribank (bị bắt đầu năm 2003); Kiều Trọng Tuyển, nguyên Phó Tổng giám đốc (bị bắt đầu năm 2014); Đỗ Quang Vinh, nguyên Trưởng ban Tín dụng doanh nghiệp…
Theo cáo trạng, công ty liên doanh Lifepro Việt Nam thành lập năm 2011, có tiền thân là Công ty cổ phần Enzo Việt thành lập từ năm 2007, do một nhóm cổ đông người nước ngoài thành lập gồm Yang Hong (Quốc tịch Trung Quốc) là Chủ tịch Hội đồng quản trị, đại diện pháp luật; Ahmed El Fehdi (Quốc tịch Canada), cổ đông; Boubker El Fehdi (quốc tịch Canada) Tổng giám đốc; Driss Bou Chama (quốc tịch Canada), giám đốc Công nghiệp và Manuela Polga (quốc tịch Italia).
Các đối tượng đã có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Agribank chi nhánh Nam Hà Nội thông qua việc xin chuyển đổi pháp nhân và Dự án Luxfashion (tại khu công nghiệp Gián Khẩu, tỉnh Ninh Bình), từ đó tạo lập hồ sơ vay vốn để mua máy móc, thiết bị, nguyên liệu và chuyển nhượng 6 thương hiệu thời trang. Trên cơ sở này, các đối tượng đã lập ra hợp đồng chuyển nhượng 6 thương hiệu không có thật nhằm vay vốn ngân hàng rồi chiếm đoạt; chỉ đạo đồng bọn đồng bọn khai khống số lượng vải vóc, thiết bị nhập khẩu trong dự án để chiếm đoạt tiền vay vốn ngân hàng; các đối tượng còn thực hiện hành vi lừa đảo chiếm tiền vay của một số đối tác Việt Nam.
Tổng cộng khoản tiền bị các đối tượng lừa đảo, chiếm đoạt là hơn 2.523 tỉ đồng. Ngoài ra, các đối tượng còn gây ra khoản thiệt hại hơn 231 tỉ đồng trong quá trình thực hiện dự án.
Đáng chú ý, sau khi gây án, các đối tượng đã bỏ trốn ra nước ngoài trước khi vụ án bị phát hiện, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đang thực hiện lệnh truy nã quốc tế đối với các đối tượng này.
Để xảy ra vụ án gây hậu quả nghiêm trọng này, các cơ quan tố tụng xác định một số cá nhân là cán bộ ngân hàng, doanh nghiệp và hải quan đã có các hành vi phạm tội. Cụ thể, từ tháng 8-2008 đến tháng 8-2012, Phạm Thị Bích Lương đã ký các đề nghị HĐQT Agribank nâng quyền phán quyết cho vay, ký hợp đồng thế chấp, phê duyệt cho vay các khoản mà Agribank Chi nhánh Nam Hà Nội cho vay đối với các đơn vị: công ty Liên doanh Lifepro Việt Nam, Công ty Cổ phần Vietmade, Công ty Cổ phần Lifepro Việt Nam.
Tuy nhiên, trong việc nâng quyền phán quyết, Lương lập hồ sơ cho vay hoàn toàn không có căn cứ, không thẩm định thực tế mà chỉ dựa vào thông tin do doanh nghiệp cung cấp, cố tình bỏ qua các điều kiện về giải ngân của Agribank như tài sản đảm báo, giá trị tiền cho vay… từ đó dẫn đến việc Agribank Chi nhánh Nam Hà Nội bị thiệt hại hơn 2.755 tỉ đồng.
Theo các nghị quyết HĐQT Agribank, nguồn vốn cho vay đối với dự án của Công ty Liên doanh Lifepro là do Agribank Chi nhánh Nam Hà Nội thu xếp từ nguồn vốn vay tài trợ thương mại hoặc từ nguồn vốn huy động. Tuy nhiên, trong quá trình điều hành, bị can Phạm Thanh Tân, nguyên Tổng giám đốc Agribank, đã ký cho Agribank chi nhánh Nam Hà Nội vay ngoài kế hoạch 75 triệu USD từ hội sở trái với nghị quyết của HĐQT Agribank. Trong quá trình giải quyết cho vay này, bị can Phạm Thanh Tân đã được lãnh đạo Agribank chi nhánh Nam Hà Nội biếu tiền 5 lần, tổng cộng 310 ngàn USD, bị can Tân thừa nhận khoản tiền này.
Cáo trạng còn xác định nhiều bị can nguyên là lãnh đạo ngân hàng Agribank như: Phạm Thanh Tân, Hoàng Tuấn Anh, nguyên Ủy viên HĐQT; Đỗ Quang Vinh, nguyên Trưởng ban tín dụng doanh nghiệp; Kiều Trọng Tuyển, nguyên Phó Tổng giám đốc… đã thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng khi đã ký duyệt nâng quyền phán quyết cho vay tại Agribank Chi nhánh Nam Hà Nội thiếu căn cứ, không kiểm tra kỹ các hồ sơ thẩm định cho cấp dưới trình, không chỉ đạo kiểm tra giám sát trong quá trình vay vốn…