Theo Khảo sát thực trạng doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư tại nước ngoài vừa được Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (Jetro) công bố, tỷ lệ doanh nghiệp Nhật Bản dự định mở rộng kinh doanh tại Việt Nam là 56,7% (giảm 3,3 điểm so với năm 2022).
100% doanh nghiệp bán lẻ Nhật đều có kế hoạch mở rộng
Với tỷ lệ này, Việt Nam đứng thứ hai trong số các quốc gia được doanh nghiệp đánh giá sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động đầu tư, kinh doanh trong ASEAN chỉ sau Lào, tuy nhiên Việt Nam cũng là nước duy nhất trong 6 nước ASEAN chủ chốt có tỷ lệ mở rộng giảm so với năm trước.
Phân theo nhóm ngành, tỷ lệ doanh nghiệp ngành chế tạo muốn mở rộng hoạt động là 47,1%, phi chế tạo là 65,5%. Riêng 100% doanh nghiệp bán lẻ Nhật Bản ở Việt Nam được hỏi đều có kế hoạch mở rộng.
Cũng theo khảo sát, số doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam kỳ vọng có lãi trong năm 2023 là 54,3%, tỷ lệ này thấp hơn 6,6 điểm so với mức trung bình của ASEAN. Lý do là sự sụt giảm nhu cầu trong và ngoài nước; chi phí nhân công và chi phí thu mua nguyên vật liệu tăng.
Về kỳ vọng lợi nhuận kinh doanh năm 2024 so với năm 2023, số doanh nghiệp Nhật Bản nhận định tình hình sẽ cải thiện là 50,4%.
Kết quả khảo sát của Jetro cũng cho thấy tỷ lệ sử dụng từ nhà cung ứng tại chỗ đã tăng lên 41,9% và thu mua từ các công ty địa phương tăng lên 17,2%. Jetro cho rằng, doanh nghiệp Nhật Bản vẫn có động lực cao trong thúc đẩy hoạt động thu mua tại chỗ, đồng thời kỳ vọng vào sự đào tạo, phát triển hơn nữa đối với ngành công nghiệp hỗ trợ.
Ngoài ra, các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cũng đang nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính, với tỷ lệ 34,4%;
Về vấn đề nguồn nhân lực, trong năm qua doanh nghiệp Nhật Bản đã tăng lương trung bình 5,6%. Hiện tại, mức lương của Việt Nam nằm ở mức trung bình trong khu vực, nhưng tỷ lệ tăng thuộc nhóm cao nhất.
Đối mặt với thiếu hụt nhân lực
Theo khảo sát của Jetro, tại Việt Nam, 42,7% doanh nghiệp Nhật Bản cho rằng họ đang phải đối mặt với vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực.
Trong đó, ngành phi chế tạo 45,2% doanh nghiệp đang thiếu hụt nguồn nhân lực; hơn 60% doanh nghiệp trong ngành bán lẻ, thông tin truyền thông, tài chính, bảo hiểm, giáo dục, y tế đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực.
Mức độ thiếu hụt nghiêm trọng với các vị trí quản lý yêu cầu có kinh nghiệm và chuyên môn, nhân sự IT, riêng tỷ lệ thiếu hụt lao động tại các nhà máy trên toàn Việt Nam là 49%. Jetro nhấn mạnh, điều này cho thấy đang có sự cạnh tranh về nguồn nhân lực trong bối cảnh hàng loạt dự án đầu tư quy mô lớn vào ngành chế tạo.
Đánh giá về thị trường Việt Nam, ông Takeo Nakajima cho biết, môi trường kinh doanh của Việt Nam kỳ vọng hứa hẹn về tiềm năng tăng trưởng.
“Việt Nam vẫn là một trong những thị trường hấp dẫn tiềm năng với các công ty mẹ của Nhật Bản, xếp ở vị trí thứ 2 sau Hoa Kỳ. Hiện có khoảng hơn 2.000 doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, lớn nhất trong khối ASEAN” - ông Takeo Nakajima nhấn mạnh.
Kết quả khảo sát cho thấy, các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam đánh giá, môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam có nhiều lợi thế so sánh. Đó là có tình hình chính trị xã hội ổn định, nhân lực phong phú và có trình độ, quy mô thị trường và khả năng tăng tưởng của thị trường tốt….
Tuy nhiên, vị Trưởng đại diện JETRO Việt Nam cũng chia sẻ, Việt Nam cũng còn những rủi ro về môi trường đầu tư kinh. Đó là thủ tục hành chính còn chưa minh bạch, thời gian thực hiện thủ tục dù đã có nhiều cải thiện nhưng vẫn còn dài, gây mất chi phí cho doanh nghiệp. Tiếp đó là hạn chế về cơ sở hạ tầng, hệ thống pháp luật còn chưa hoàn thiện, không rõ ràng…
“Nếu Việt Nam cải thiện được những rủi ro này thì sẽ thu hút được nhiều hơn nguồn đầu tư chất lượng cao của các doanh nghiệp Nhật Bản trong tương lai…”, ông Takeo Nakajima chia sẻ.
