Theo đó, chính sách mới của Nhật Bản sẽ đơn giản hóa thủ tục chuyển đổi nơi thực tập cho thực tập sinh nước ngoài, bao gồm cả lao động Việt Nam đang làm việc tại nước này khi gặp trường hợp bất khả kháng...
Liên quan đến chương trình thực tập sinh kỹ năng, Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết ngày 1/11, Bộ Tư pháp và Bộ Y tế - Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã sửa đổi và ban hành các quy định mới trong Hướng dẫn thực hiện chương trình thực tập kỹ năng.
Trong đó có việc đơn giản hóa thủ tục chuyển đổi nơi thực tập cho thực tập sinh người nước ngoài khi gặp trường hợp bất khả kháng; đồng thời, làm rõ các tình huống, hành vi được coi là trường hợp bất khả kháng.
Cụ thể, các tình huống, hành vi được coi là trường hợp bất khả kháng đã được quy định như sau: Thực tập sinh bị vi phạm nhân quyền, bị bạo hành, quấy rối (bị dùng lời nói thô bạo, xỉ nhục, lăng mạ, bị cưỡng ép, đe dọa, quấy rối phụ nữ mang thai hoặc đang nuôi con nhỏ, quấy rối tình dục và lạm dụng quyền lực...).
Công ty tiếp nhận có hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm hợp đồng một cách nghiêm trọng, ác ý, đơn cử: Bố trí công việc không đúng kế hoạch thực tập, không được trả lương đầy đủ, bị yêu cầu sa thải/về nước khi chưa kết thúc hợp đồng, bị tịch thu hộ chiếu, thẻ cư trú, bị ép làm thêm giờ với thời gian dài, làm việc vào ngày nghỉ lễ, không được trang bị các biện pháp an toàn lao động dù công việc nguy hiểm…
Về thủ tục chuyển đổi nơi thực tập, thực tập sinh có thể nộp đơn đề nghị chuyển đổi nơi thực tập tới nghiệp đoàn quản lý hoặc công ty tiếp nhận kèm theo các tài liệu chứng minh mình thuộc “trường hợp bất khả kháng” như bản ghi âm, hình ảnh...
Khi nhận được đơn, nghiệp đoàn quản lý phải tiếp nhận, xem xét, xử lý, báo cáo Tổ chức OTIT (Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế) và phản hồi kết quả cho thực tập sinh.
Đối với quy định về quản lý cư trú áp dụng cho thực tập sinh khi đang tiến hành thủ tục chuyển đổi nơi thực tập hoặc không tìm được nơi thực tập mới: Trường hợp đang tiến hành thủ tục chuyển đổi nơi thực tập, sẽ cho phép thực tập sinh làm việc tạm thời trong giới hạn 28 giờ/tuần nếu cần thiết.
Trường hợp không tìm được nơi thực tập mới và thực tập sinh mong muốn chuyển sang tư cách lưu trú kỹ năng đặc định, cơ quan chức năng Nhật Bản sẽ cấp tư cách lưu trú tạm hoạt động đặc định để hỗ trợ chờ chuyển sang tư cách kỹ năng đặc định.
Trong khóa đào tạo tập trung sau khi nhập cảnh, nghiệp đoàn quản lý có trách nhiệm phải giải thích cho thực tập sinh hiểu về quyền được chuyển đổi nơi thực tập khi gặp trường hợp bất khả kháng;
Đồng thời, hướng dẫn về các hành vi được coi là vi phạm pháp luật, vi phạm hợp đồng, bị bạo hành... cũng như quy trình nộp đơn chuyển đổi nơi thực tập.
Theo thông tin từ Cục Quản lý lao động ngoài nước, Việt Nam hiện dẫn đầu 15 nước phái cử thực tập sinh đi làm việc tại Nhật Bản với hơn 200.000 người. Lao động đi làm việc diện kỹ năng đặc định cũng chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các nước phái cử. Tính đến giữa năm, số lao động Việt Nam đang làm việc tại Nhật Bản là hơn 600.000 người.
Đây cũng là cộng đồng người nước ngoài lớn thứ hai tại nước này. Riêng năm 2023, khoảng 80.000 người Việt Nam đã sang Nhật Bản làm việc, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong nước phái cử lao động tại quốc gia này.
Người lao động Việt Nam chủ yếu làm việc trong các lĩnh vực sản xuất chế tạo, như: Cơ khí, may mặc, giày da, lắp ráp điện tử chiếm đến 80%; còn lại là trong lĩnh vực xây dựng, nông nghiệp, thủy sản, dịch vụ… Lao động Việt Nam làm việc tại Nhật Bản có thu nhập 1.200 - 1.500 USD/người/tháng.
Hà Phương
Báo Lao động và Xã hội số 143