Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Bá Hoan, trong năm nay, một số thị trường lao động mới có thu nhập cao sẽ tiếp tục được khai mở, ký kết.
Nhiều thỏa thuận quốc tế về hợp tác lao động sẽ được ký kết trong năm 2025
Theo thống kê của Bộ LĐ-TB&XH vài năm gần đây, mỗi năm Việt Nam đưa gần 160.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài và hiện có khoảng 700 nghìn lao động Việt Nam đang làm việc ở 40 nước và vùng lãnh thổ, với hơn 30 nhóm ngành nghề khác nhau. Bước đầu lao động Việt Nam đã tạo được uy tín, thương hiệu trên thị trường lao động quốc tế.
Ông Tống Hải Nam, Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, trong năm 2025, Cục sẽ chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan tập trung thúc đẩy đàm phán, ký kết thỏa thuận quốc tế về hợp tác lao động, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động đưa đi và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động.
Đồng thời, tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp để giữ vững, ổn định các thị trường tiếp nhận lao động truyền thống, trọng điểm (Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc), khai thác để tăng dần số lượng người lao động Việt Nam đi làm việc tại một số nước châu Âu (Rumani, Hungary, Ba Lan, Phần Lan, CHLB Đức, Áo, Bungary...), thúc đẩy khai thông thị trường Mỹ và Canada, từng bước đẩy mạnh phát triển thị trường Australia, xúc tiến mở thị trường New Zealand... ở các ngành nghề mới có việc làm ổn định, thu nhập cao.
Đánh giá về công tác đưa người đi làm việc ở nước ngoài thời gian qua, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Bá Hoan cho rằng, hoạt động đưa người lao động (NLĐ) đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng góp phần giải quyết việc làm, cải thiện đời sống cho NLĐ và đào tạo cho Việt Nam đội ngũ lao động hiểu biết về khoa học, công nghệ, tác phong lao động công nghiệp góp phần phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam.
Thị trường lao động ngoài nước năm 2024 có nhiều điểm sáng, một trong những điểm sáng phải kể đến là mở ra thị trường lao động nông nghiệp ở Úc, thúc đẩy nhiều thị trường có thu nhập cao khác...
Về công tác đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài năm 2025, Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan cho biết, giữa tháng 1, Việt Nam với Phần Lan đã ký Bản ghi nhớ (MOU) hợp tác về dịch chuyển chuyên gia, lao động có kỹ năng nghề, lao động thời vụ đi làm việc tại Phần Lan.
Tiếp theo, sẽ hướng đến ký Bản ghi nhớ với Ba Lan, Hy Lạp… Đồng thời đẩy mạnh hợp tác với Đức, trong đó có diễn đàn lao động Việt Nam với Đức nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Đức.
Trong khi đó, theo ông Nguyễn Thanh Diệp, Đại sứ Việt Nam tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE), thị trường UAE rất tiềm năng đối với lao động Việt Nam. Đại sứ quán phối hợp với các cơ quan đang triển khai nhiều giải pháp để trong thời gian tới được tiếp nhận lao động Việt Nam sang làm việc tại UAE với số lượng càng nhiều càng tốt.
Dự kiến trước mắt có thể đưa 10.000 lao động Việt Nam sang làm việc. UAE rất cần lao động trong các lĩnh vực liên quan đến công nghệ cao, phần mềm, máy tính... UAE có những ưu đãi đặc biệt, trả lương rất cao. Với lao động chất lượng cao thì thu nhập có thể lên đến 200.000 USD/năm/người.
Ngoài lương, lao động chất lượng cao cũng còn có những ưu đãi khác về y tế, cho con cái học hành, tiền nhà... Tuy nhiên, đối với các lao động phổ thông, ví dụ như công nhân xây dựng thì thu nhập hạn chế. Ông Diệp cũng cho biết, phía Việt Nam đang đề nghị UAE tăng lương cho lao động phổ thông trong thời gian tới.
Cánh cửa rộng mở, nhưng không có chuyện “việc nhẹ, lương cao”
Bên cạnh những thành tựu đạt được, theo Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan, việc phát triển thị trường thời gian qua cũng tồn tại một số khó khăn. Trong đó, một số thị trường mới đòi hỏi trình độ ngoại ngữ cao, đặc biệt là các nước châu Âu như Đức, Áo… đều yêu cầu trình độ ngoại ngữ B1, B2 khung châu Âu.
Tại thị trường Nhật Bản cũng yêu cầu NLĐ phải đạt trình độ tiếng Nhật nhất định… Bên cạnh đó, việc tuyển chọn nguồn lao động cũng đối mặt với không ít khó khăn. Ngoài ra, một bộ phận nhỏ NLĐ đi làm việc ở nước ngoài chưa chấp hành tốt kỷ luật lao động, trong đó có thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản…
Do đó, hiện nay Bộ chỉ đạo quyết liệt các doanh nghiệp phải tuyển chọn kỹ và đào tạo bài bản.
Cánh cửa đi lao động nước ngoài có thể nói là tiếp tục rộng mở trong năm 2025. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy có tình trạng nhiều doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh, như thông tin về công việc, về lương không chính xác làm NLĐ ảo tưởng thu nhập cao.
Về vấn đề này Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan khẳng định, không có việc giản đơn, đào tạo ngắn, không có ngoại ngữ lại được hưởng lương cao khi ra nước ngoài làm việc.
Hiện cả nước có khoảng 450 doanh nghiệp được cấp phép đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, thời gian tới số doanh nghiệp có thể nhiều hơn cùng với sự phát triển của thị trường lao động ngoài nước.
Tuy nhiên, nhức nhối nhất hiện nay là nhiều doanh nghiệp không có giấy phép, không có chức năng phái cử lao động nhưng vẫn quảng cáo tuyển dụng, nhận hồ sơ, thậm chí nhận tiền của NLĐ rồi không thực hiện hợp đồng mà chuyển cho các đơn vị khác.
Từ đó khiến thị trường nhiễu loạn, ảnh hưởng an ninh trật tự và làm tăng mức chi phí cho NLĐ khi có nguyện vọng ra nước ngoài làm việc. Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết, thời gian qua, cơ quan này đã xử phạt hành chính nhiều doanh nghiệp, các hành vi vi phạm này chủ yếu liên quan đến việc không tuân thủ đúng quy định về hợp đồng và các yêu cầu về báo cáo tài chính.
Trong khi đó, theo các chuyên gia lao động, một trong những vấn đề lớn của lao động Việt Nam là thiếu hụt trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp. Mặc dù có sự nỗ lực trong công việc, nhiều lao động vẫn chưa có đủ kiến thức, kỹ năng để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các thị trường lao động quốc tế.
Các ngành nghề đòi hỏi tay nghề cao như kỹ thuật, công nghệ thông tin, cơ khí… thì số lượng lao động Việt Nam đáp ứng được yêu cầu này còn ít. Điều này khiến cho lao động Việt Nam chủ yếu bị giới hạn trong các công việc phổ thông, có mức thu nhập thấp hơn và ít cơ hội thăng tiến.
Thái An
Báo Lao động và Xã hội số 20
