Theo báo cáo của huyện Bá Thước, từ ngày 15/3 - 15/4, nước sông Mã đoạn qua địa phương này đổi màu đen bất thường, bốc mùi hôi tanh và tình trạng này vẫn đang tiếp diễn. Cùng thời điểm đó, các loài thủy sản trên sông Mã chết bất thường. Tính đến 16h ngày 14/4 đã có hơn 26 tấn cá lồng của người dân nhiều xã nuôi ở sông Mã bị chết.
Hiện tượng cá lồng nuôi, cá tự nhiên chết hàng loạt trên sông Mã qua huyện Bá Thước suốt gần 1 tháng qua được xác định không phải do dịch bệnh
Quá trình kiểm tra, rà soát, lực lượng chức năng huyện Bá Thước đã phát hiện có 3/5 công ty có hành vi chôn ống ngầm hoặc bơm trực tiếp nước thải từ quá trình sản xuất đũa, giấy chưa qua xử lý ra sông Mã gây ô nhiễm môi trường gồm: Công ty TNHH Tân Thái Thanh và Công ty CP Chế biến lâm sản Phú Thành, đều có địa chỉ tại xã Thiết Kế, huyện Bá Thước; Công ty CP Sản xuất thương mại Đồng Tâm TH, địa chỉ tại phố Tráng, thị trấn Cành Nang, huyện Bá Thước.
Huyện Bá Thước cũng đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo cơ quan chức năng tham mưu về việc xử lý hành vi vi phạm của các đơn vị xả nước thải trái phép ra sông Mã; đồng thời, yêu cầu các công ty vi phạm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người nuôi cá lồng. Chỉ đạo cơ quan chuyên môn lấy mẫu nước giếng người dân đang sử dụng để kiểm tra, phân tích độ an toàn và mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm.
Về lâu dài, huyện Bá Thước cũng đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa xem xét cho dừng hoạt động và thu hồi giấy phép đối với hoạt động sản xuất giấy của một số đơn vị gồm: Công ty TNHH Tân Thái Thanh, Công ty CP Chế biến lâm sản Phú Thành, Công ty CP Sản xuất thương mại Đồng Tâm TH, Công ty TNHH Sản xuất thương mại Quyết Duy Tuấn; đồng thời đưa những công ty này vào hoạt động tập trung tại các cụm công nghiệp ở xã Điền Trung và Thiết Ống chứ không để tồn tại ở khu vực sát mép sông Mã.
Trước đó, như Báo Dân Sinh đã đưa tin, liên quan đến hiện tượng cá chết kéo dài suốt gần 1 tháng qua tại huyện Bá Thước thì tại huyện Cẩm Thủy, chỉ trong ngày 14/4, gần 13 tấn cá trắm cỏ nuôi lồng của người dân xã Cẩm Thành, Cẩm Lương chết trắng. Nước sông Mã đoạn qua khu vực này đổi màu đen bất thường, bốc mùi hôi tanh. Theo thống kê của UBND xã Cẩm Thành, tổng số lượng cá trắm cỏ nuôi lồng đã chết là 6.737 con, trong đó tập trung nhiều nhất ở thôn Bèo Bọt và Phân Khánh.
Huyện Cẩm Thủy nằm ở phía hạ nguồn sông Mã, giáp ranh với huyện Bá Thước. Sau gần 1 tháng các loài thủy sản trên sông Mã đoạn qua huyện Bá Thước chết bất thường chưa rõ nguyên nhân, thì nay hiện tượng cá chết đã lan đến huyện Cẩm Thủy.
Trong khi đó, tại huyện Quan Hóa, sau nhiều ngày mật phục, vào lúc 20h30 ngày 14/4, đoàn kiểm tra của huyện Quan Hóa đã bắt quả tang cơ sở sản xuất luồng của HTX chế biến lâm sản Xuân Dương, ở Khu Khằm, thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa đang xả nước thải chưa qua xử lý ra sông Mã bằng đường ống ngầm chôn dưới đáy bể xả thải. Ông Dương Ngọc Thắng, Chủ nhiệm HTX Xuân Dương đã thừa nhận việc xả thải ra sông Mã.
Theo báo cáo kết quả xét nghiệm mẫu cá chết trên sông Mã của Chi cục Chăn nuôi và thú y thuộc Sở NN&PTNT Thanh Hóa, kết quả kiểm tra 2 mẫu cá chết trên sông Mã của Viện Nuôi trồng thủy sản I thuộc Bộ NN&PTNT không phát hiện vi khuẩn gây bệnh trên mẫu cá.
Bước đầu cơ quan chức năng xác định nguyên nhân cá nuôi lồng, cá tự nhiên trên sông Mã bị chết hàng loạt gần một tháng qua không phải do dịch bệnh.