Omji Dubey - một người dân ở Gurugram, thành phố vệ tinh của Delhi, hiện phải hạn chế ăn ngoài một hoặc hai lần mỗi tháng. Trước đó, anh từng ăn ở nhà hàng vào mỗi cuối tuần, với chi phí có thể lên tới 2.500 rupee (750.000 đồng) cho một bữa ăn dành cho hai người.
Dubey làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, anh cũng đã giảm lượng tiêu thụ các mặt hàng thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn. Thay vào đó, anh chọn nấu ăn tại nhà với chi phí rẻ hơn.
“Mặc dù vậy, lương của tôi chỉ đủ sống đến cuối tháng”, cử nhân 22 tuổi chia sẻ. Mức lương khởi điểm trung bình hàng tháng trong ngành công nghệ thông tin của Ấn Độ là khoảng 40.000 rupee.
Lạm phát bán lẻ tăng đột biến ở Ấn Độ, lên mức cao nhất trong 14 tháng là 6,21% vào tháng 10, đã gây sức ép lên tầng lớp trung lưu, buộc hàng triệu người như Dubey phải thắt lưng buộc bụng.
Sự gia tăng này là do lạm phát thực phẩm, lên mức 10,87% vào tháng 10, gây thêm áp lực lên ngân sách của các hộ gia đình. Đặc biệt, giá rau tăng đột biến 42,18% vào tháng 10 so với cùng kỳ năm 2023 - sau khi tăng 36% vào tháng 9 - đang gây ra tình trạng khó khăn nghiêm trọng cho nhiều hộ gia đình tại Ấn Độ.
Một bộ phận lớn tầng lớp trung lưu thành thị của Ấn Độ - ước tính chiếm khoảng 30% trong tổng dân số 1,4 tỷ người - đang tìm cách thắt chặt chi tiêu của mình. Điều này thậm chí còn nghiêm trọng hơn ở các thành phố lớn như Delhi, Mumbai và Bengaluru, nơi mọi thứ từ ăn uống bên ngoài đến thuê căn hộ đều đắt đỏ hơn so với các thành phố nhỏ hơn và vùng nông thôn Ấn Độ.
Các nhà hoạch định chính sách và các nhà kinh tế đang theo dõi chặt chẽ mọi tác động tiềm ẩn đến mức tiêu dùng cũng như nền kinh tế Ấn Độ. Mức tiêu dùng ở nông thôn và thành thị chiếm 63% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Ấn Độ, trong đó các khu vực thành thị chiếm 60% tổng mức tiêu dùng.
Từ đầu năm nay, các dấu hiệu cho thấy tiêu dùng chững lại ở các thành phố lớn, bao gồm doanh số bán bánh quy, xe ô tô và sơn nhà đều giảm so với dự tính. Các công ty hàng tiêu dùng quy mô lớn đã ghi nhận doanh số bán hàng thấp hơn cùng với sự giảm sút trong tiêu dùng ở thành thị.
Britannia Industries - công ty bán bánh quy, bánh mì và các sản phẩm từ sữa đã công bố lợi nhuận ròng là 5,31 tỷ rupee trong 3 tháng tính đến ngày 30/9, giảm so với mức 5,88 tỷ rupee của cùng kỳ năm ngoái. Còn Dabur - công ty hàng tiêu dùng, ghi nhận lợi nhuận giảm 18% trong quý từ tháng 4 đến tháng 6, với lý do nhu cầu ở thành thị bị giảm sút.
“Chi tiêu của tầng lớp trung lưu đã sụt giảm trong thời gian gần đây, nhưng chúng ta cần phải chờ xem tình trạng sẽ phát triển như thế nào trong giai đoạn tới.
Tình hình đang thay đổi và doanh số bán hàng trong dịp lễ hội là yếu tố quan trọng có thể theo dõi để điều chỉnh tăng trưởng trong năm tài chính 2025”, ông Paras Jasrai, một nhà phân tích kinh tế cấp cao tại tổ chức India Ratings & Research, cho biết.
Theo công ty tài chính Nomura, trong mùa lễ hội, lên đến đỉnh điểm trong lễ hội Deepavali, khi phần lớn người dân Ấn Độ mua sắm và trao đổi quà tặng, tốc độ tăng trưởng tiêu dùng đã giảm một nửa xuống còn 15% so với năm trước, tạo nên “một bức tranh hỗn hợp” về tiêu dùng.
“Chúng tôi tin rằng nền kinh tế Ấn Độ đã bước vào giai đoạn tăng trưởng chậm lại theo chu kỳ. Chúng tôi thấy rủi ro sụt giảm đối với dự báo tăng trưởng GDP của chúng tôi là 6,7% so với cùng kỳ năm trước trong năm tài chính 2025 và 6,8% trong năm tài chính 2026, cả hai đều thấp hơn dự báo của RBI (Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ)”, các nhà phân tích của Nomura cho biết thêm.
Ngân hàng trung ương Ấn Độ ước tính tăng trưởng GDP 7,2% cho năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2025 do nhu cầu tiêu dùng ở nông thôn được cải thiện. Tiêu dùng ở nông thôn đã phục hồi nhờ thời tiết tốt, điều này đã thúc đẩy triển vọng cho ngành nông nghiệp - nguồn việc làm chính ở các vùng nông thôn.
Ngoài ra, nông dân và người nghèo ở nông thôn Ấn Độ cũng nhận được nhiều tiền hơn thông qua trợ cấp cây trồng và các khoản trợ cấp. Một yếu tố nữa là chi phí sinh hoạt thấp hơn ở các vùng nông thôn so với thành thị.
Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu tiêu dùng ở nông thôn có thể bù đắp cho nhu cầu ở thành thị đang sụt giảm hay không. Theo NielsenIQ, một công ty nghiên cứu thị trường người tiêu dùng, từ tháng 7 đến tháng 9, mức tiêu dùng ở nông thôn đã tăng 6%, nhanh gấp đôi mức tăng trưởng tiêu dùng ở thành thị là 2,8%.
Chính phủ Ấn Độ đã tìm cách thúc đẩy tiêu dùng và trong ngân sách năm 2024 đã giảm thuế cho tầng lớp trung lưu thấp của Ấn Độ, bằng cách cắt giảm gánh nặng thuế 17.500 rupee cho những người có thu nhập dưới 700.000 rupee hàng năm trong khi tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng…
Thành Đạt (theo Straits Times)
Báo Lao động và Xã hội số 140
