Đã rút BHXH một lần, có nộp lại khoản này được không?
Cụ thể, ông Nguyễn Khôi (Hà Nội) hỏi, người lao động đã rút BHXH một lần rồi thì có nộp lại khoản này được không?
Về vấn đề này, Hệ thống thông tin Bộ với người dân và doanh nghiệp tổng hợp nội dung và trả lời như sau:
Theo Công văn số 2023/LĐTBXH-BHXH ngày 18/6/2012 của Bộ LĐ-TB&XH, đối với các trường hợp đã có quyết định hưởng BHXH một lần nhưng khoản tiền BHXH một lần thật sự chưa được chi từ quỹ BHXH, mà người lao động có đề nghị, thì hủy quyết định hưởng BHXH một lần để bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc tiếp tục tham gia BHXΗ.
Như vậy, theo quy định nêu trên trường hợp người lao động đã tự nguyện làm đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần và đã được cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ và ra quyết định giải quyết BHXH một lần cho người lao động, tại thời điểm giải quyết đã thực hiện đúng theo quy định của Luật BHXH về chính sách, hồ sơ, quy trình, thẩm quyền;
“Số tiền BHXH một lần đã được chi ra khỏi quỹ BHXH, người lao động đã nhận đủ thì không thể trả lại tiền trợ cấp đã nhận để bảo lưu thời gian đóng BHXH”, Bộ LĐ-TB&XH cho biết.
“Thiệt đơn thiệt kép” khi rút BHXH một lần
Thực tế hiện nay, khi kinh tế gia đình ổn hơn, nhiều người dân tiếc cho quá trình đóng BHXH gần đủ thời gian để hưởng chế độ hưu trí của mình. Đơn cử, tại chương trình giao lưu với cơ quan BHXH, anh T. hỏi: "Giờ tôi có thể nộp lại tiền để khôi phục BHXH được không?".
Trả lời câu hỏi, bà Trương Thanh Phương, Phó trưởng phòng Chế độ BHXH (BHXH TPHCM), cho biết: "Trường hợp đã nhận trợ cấp BHXH một lần thì không được hoàn tiền để lấy lại thời gian đóng BHXH".
Tình trạng người lao động quyết định rút BHXH một lần ngay khi gặp khó khăn kinh tế như anh T. hay băn khoăn như ông Khôi ở trên là không hiếm. Thống kê giai đoạn 2016-2021 cho thấy có đến 4,06 triệu người rút BHXH một lần, bình quân mỗi năm gần 700.000 người rút và con số tăng theo từng năm.
Nếu như năm 2020 có 860.000 người rút BHXH một lần thì sang năm 2021 có 960.000 người. Năm 2022, số lượng người rút giảm nhẹ so với năm 2021 nhưng vẫn ở mức rất cao (895.000 người).
Luật BHXH mới tăng độ bao phủ, bảo đảm BHXH đa tầng
Theo BHXH Việt Nam, trong thực tế đã có rất nhiều người sau khi nhận BHXH một lần muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia BHXH cho đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy nhiên, hiện pháp luật về BHXH chưa quy định trường hợp này.
Năm nay ông Trần Văn Đức ở phường Hữu Nghị, Thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình đã 64 tuổi. Ở cái tuổi lẽ ra được nghỉ ngơi, vui vầy bên con cháu thì hàng ngày ông Đức vẫn phải chạy xe ôm để mưu sinh do cả hai vợ chồng ông đều không có lương hưu.
Ông Đức cho biết, năm 2000, ông và vợ quyết định nghỉ hưu và rút BHXH một lần. Chính quyết định này đã dẫn đến việc khi hết tuổi lao động nhưng vợ chồng ông vẫn phải bươn trải kiếm sống. Cách đây vài năm, sau khi được tuyên truyền, truyền thông về lợi ích của BHXH, vợ chồng ông Đức đã quyết định tham gia BHXH tự nguyện để giảm bớt gánh nặng kinh tế khi không may ốm đau, bệnh tật.
Tương tự như ông Đức, bà Lê Thị Thương ở phường Tam Bình, thành phố Thủ Đức (TPHCM) cũng rút BHXH một lần để giải quyết công việc gia đình. Hệ quả là đến nay, dù đã hơn 60 tuổi nhưng bà Thương vẫn phải làm thuê cho các sạp hàng hoa quả tại Chợ đầu mối nông sản Thủ Đức thay vì được nghỉ ngơi như nhiều người cùng độ tuổi.
“Giờ tôi mới thấy, mình thực sự thiệt thòi sau khi rút BHXH một lần”, bà Thương chia sẻ.
Đặc biệt, việc nhận BHXH một lần cũng khiến người lao động khá thiệt thòi. Cụ thể, số tiền nhận BHXH một lần ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng BHXH.
Chính vì vậy, trước khi quyết định hưởng BHXH một lần, người lao động nên cân nhắc đến các quyền lợi được hưởng khi có chế độ hưu trí. Nhất là hiện nay, Luật BHXH (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ 1/7/2025 đang tăng độ bao phủ, bảo đảm BHXH đa tầng, theo đó đã giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.
Trong trường hợp, với những khó khăn trước mắt (do mất việc làm, giảm sút thu nhập gây nên), người lao động có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện (mọi người tham gia BHXH tự nguyện đều được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí, với các mức hỗ trợ 10%-25%-