Bên cạnh đó, vấn đề được nhiều người quan tâm là có thể áp dụng hoán đổi số năm đóng BHXH thừa để nghỉ hưu sớm được không?
Tạo cơ hội cho người rút BHXH 1 lần, quay trở lại hệ thống an sinh
Về vấn đề rút BHXH 1 lần, Luật BHXH mới có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 quy định người lao động khi đủ tuổi nghỉ hưu, mà có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên được hưởng lương hưu hằng tháng.
Quy định này nhằm tạo cơ hội cho những người đã rút BHXH 1 lần quay trở lại tham gia muộn (khi đã 45-47 tuổi), hoặc tham gia không liên tục có cơ hội tích lũy đủ 15 năm đóng (thay vì 20 năm như quy định hiện hành) để hưởng lương hưu hằng tháng.
Quy định về số năm đóng tối thiểu này không áp dụng với người hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động.
Làm rõ thêm, ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) thông tin, gần như trong mọi trường hợp, việc hưởng BHXH 1 lần đều thiệt hơn so với bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu.
“Vì vậy, Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu, thay vì nhận BHXH 1 lần”, ông Cường nói, theo đó người lao động không hưởng BHXH 1 lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội thụ hưởng nhiều quyền lợi cao hơn.
Đáng chú ý, Luật BHXH hiện hành và Luật mới đều không có quy định việc người lao động đã rút BHXH 1 lần được trả lại, để bảo lưu thời gian đóng BHXH.
“Vì vậy, người lao động cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định nhận BHXH 1 lần, vì như thế sẽ mất cơ hội để được hưởng nhiều quyền lợi cao hơn”, ông Cường phân tích.
Bởi vì Luật BHXH hiện hành và các văn bản hướng dẫn liên quan không cấm người lao động đã rút BHXH 1 lần thì không được tiếp tục đóng BHXH để hưởng lương hưu.
Tuy nhiên, căn cứ theo Điều 60 Luật BHXH 2014, mức hưởng bảo hiểm 1 lần được tính theo số năm đã đóng, và như vậy khi đã nhận BHXH 1 lần, nếu muốn được hưởng lương hưu thì thời gian đóng BHXH của người lao động buộc phải tính lại từ đầu.
Chưa có quy định hoán đổi số năm đóng BHXH để nghỉ hưu sớm
Về mối quan tâm của người lao động, liệu có được hoán đổi số năm đóng BHXH để được nghỉ hưu trước tuổi hay không, ông Nguyễn Duy Cường nhấn mạnh, pháp luật về BHXH của Việt Nam và thông lệ của các nước đều không ghi nhận có quy định về việc hoán đổi số năm đóng BHXH để về hưu trước tuổi.
Cụ thể, theo quy định của Luật BHXH (sửa đổi), để được hưởng lương hưu, người lao động phải đáp ứng đủ 2 điều kiện là đủ tuổi nghỉ hưu và đủ số năm đóng BHXH theo quy định.
Luật BHXH mới kế thừa quy định của Bộ luật Lao động 2019 về tuổi nghỉ hưu.
Vẫn lãnh đạo Vụ BHXH cho hay, về cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu của lao động nam và lao động nữ, quy định được kế thừa quy định của Luật BHXH hiện hành, là không có sự thay đổi về tính tỉ lệ hưởng lương hưu.
Luật mới chỉ bổ sung quy định về tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nam nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm để đồng bộ với quy định giảm điều kiện về thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.
Luật BHXH (sửa đổi) cũng quy định tỷ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nam và lao động nữ có 15 năm đóng BHXH. Quy định mức tối đa là 75%.
Với mức lương hưu hằng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh mức hưởng, và trong thời gian hưởng lương hưu được Quỹ BHXH mua thẻ BHYT, sẽ góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống của người lao động.
Qua đó, có thêm nhiều người được đảm bảo lương hưu và được hưởng BHYT khi về già.
Năm 2024, để được hưởng lương hưu, người lao động tham gia BHXH bắt buộc cần đáp ứng điều kiện là đủ 20 năm đóng BHXH trở lên khi nghỉ việc, và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định là từ đủ 61 tuổi đối với lao động nam, và từ đủ 56 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ.
