Theo các chuyên gia, Luật Giáo dục sửa đổi được thông qua năm 2019 (có hiệu lực từ 1/7/2020) có những điều khoản tác động đến công tác hướng nghiệp, phân luồng và liên thông trong giáo dục. Trong đó, mở đường cho học sinh tốt nghiệp THCS được học nghề kết hợp học văn hóa, đủ điều kiện sẽ liên thông lên các trình độ cao hơn.
Theo ông Đỗ Văn Giang, Vụ phó Vụ Đào tạo chính quy (Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp): Thực tế mô hình 9+ đã từng triển khai từ những năm 1980 với tên gọi trung học nghề, nhưng sau đó trầm lắng xuống. Khoảng 5 năm trở lại đây, mô hình 9+ đang tái khởi động lại nhằm định hướng phân luồng ngay từ Trung học cơ sở (THCS). Hiện, một số mô hình triển khai trong thời gian qua đã thành công và sẽ tiếp tục mở rộng trong thời gian tới.
“Hiện nay, các trường trung cấp, cao đẳng đang tích cực tuyển sinh, trong đó hướng đến các học sinh trung học cơ sở với học sinh có định hướng nghề nghiệp”, ông Đỗ Văn Giang cho biết.
Đối với học sinh, việc lựa chọn mô hình 9+ là một trong những con đường ngắn và phù hợp với năng lực nhiều em để có một nghề nghiệp và thu nhập ổn định. Thay vì mất thêm 3 năm theo học PTTH, ngay từ khi học xong lớp 9, học sinh học hệ trung cấp, cao đẳng và sẽ gia nhập thị trường lao động sớm hơn. Đồng thời, các em vẫn có cơ hội học tiếp lên cao đẳng và đại học sau này.
Đứng ở góc độ trường, thầy Lê Đình Trung, Chủ tịch Hội đồng Trường trung cấp công nghệ Thăng Long cho biết: Năm nay, nhà trường mở mô hình 9+ chuyên ngữ theo xu hướng phụ huynh, học đang rất quan tâm đến ngoại ngữ gắn với nghề. Theo đó, học sinh học 7 môn văn hóa bắt buộc để có thể thi tốt nghiệp Trung học phổ thông quốc gia, học sinh lựa chọn 5 nghề: Tin học ứng dụng; kế toán doanh nghiệp; nghiệp vụ nhà hàng, khách sạn; chăm sóc sức đẹp và ngoại ngữ sẽ xoay quay chuyên ngành này.
Hiện nay, một số trường trung cấp, cao đẳng của hệ thống giáo dục nghề nghiệp đang thí điểm tuyển sinh và đào tạo học sinh hoàn thành bậc THCS - thường được gọi là Mô hình 9+. Đây được xem như một giải pháp thiết thực nhằm hiện thực hóa mục tiêu "Bảo đảm cho học sinh có trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) có tri thức phổ thông nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; trung học phổ thông phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng" mà Nghị quyết 29-NQ/TW đề ra.
Đối với học sinh, Mô hình 9+ là một trong những con đường ngắn và phù hợp với năng lực nhiều em để có một nghề nghiệp và thu nhập ổn định. Thay vì mất thêm 3 năm theo học PTTH, ngay từ khi học xong lớp 9, học sinh học hệ trung cấp, cao đẳng và sẽ gia nhập thị trường lao động sớm hơn. Đồng thời, các em vẫn có cơ hội học tiếp lên cao đẳng và đại học sau này.
Nền tảng giáo dục hướng nghiệp
Những lợi ích của phân luồng sớm mà một mô hình như mô hình 9+ có thể đem lại là rõ ràng và đã được nhiều nghiên cứu chỉ ra.
Mặt khác, để nó thành công thì không thể thiếu một hệ thống đồng bộ các yếu tố quan trọng như: Sự thông suốt về chính sách cũng như việc phối kết hợp giữa các bộ, ngành; sự cải tiến điều kiện vật chất, giảng dạy, trình độ giáo viên, nâng cao chất lượng đào tạo trong các trường dạy nghề; sự tham gia tích cực của doanh nghiệp… "Xin đề cập đến vai trò của công tác hướng nghiệp, tuyển sinh tại các trường nghề, ra trường là làm việc luôn. Học nghề có ý thức kỷ luật. Phải biết ngoại ngữ.Tôi học cũng là phụ bếp sau đó nỗ lực thăng tiến", ông Trần Ngọc Lương cho biết.