Cần phát triển logistics toàn diện, lựa chọn các phương án tối ưu
Ngày 11/7, Thường trực Chính phủ dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính họp về chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Theo Thủ tướng, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 103/2023/QH15 ngày 9/11/2023 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, trong đó yêu cầu nghiên cứu, triển khai hiệu quả Kết luận số 49 của Bộ Chính trị, đẩy nhanh tiến độ xây dựng một số tuyến đường sắt quan trọng quốc gia, tuyến đường sắt trục Đông - Tây; nghiên cứu hoàn thiện Đề án về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, phấn đấu phê duyệt chủ trương đầu tư dự án sớm nhất có thể trong năm 2024.
Triển khai Kết luận của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Quốc hội, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT xây dựng Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam để trình cấp có thẩm quyền. Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã có nhiều cuộc họp về nội dung này.
Đánh giá cao báo cáo của Bộ GTVT với nhiều điểm mới, rõ hơn so với các cuộc họp trước đây, tương đối đầy đủ, thuyết phục và các ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu tại cuộc họp.
Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn nữa, thuyết phục hơn nữa với một số nội dung liên quan tới cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn; quan điểm, nguyên tắc, phương pháp luận; mục tiêu, yêu cầu; nhiệm vụ, giải pháp trong đề án.
Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, việc đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là trên cơ sở chính trị và pháp lý. Ngoài ra, cơ sở thực tiễn đó là nhu cầu vận tải rất lớn.
Đất nước trải dài theo hướng Bắc - Nam. Trong khi đó, hạ tầng giao thông chưa phát triển. Chi phí logistics còn cao, chiếm 17 - 18%, so với thế giới hiện nay khoảng 10 - 11%.
Thực tế này làm cho giá thành hàng hóa cao, sức cạnh tranh có hạn. Vì vậy, cần phát triển logistics toàn diện, lựa chọn các phương án tối ưu, trong đó có phương án đường sắt tốc độ cao.
Để triển khai kết luận của Bộ Chính trị và nghị quyết của Quốc hội, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GTVT tập trung xây dựng đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam để trình cấp có thẩm quyền.
Theo đó, mục tiêu và yêu cầu đặt ra là cần phải hoàn thành chiều dài đường sắt tốc độ cao 1.541km qua 20 tỉnh, thành phố. Thời gian thực hiện khoảng 10 năm, phấn đấu đến năm 2035 hoàn thành.
“Qua sông bắc cầu, qua núi khoét hầm, qua ruộng đắp nền”
Về giải pháp để đạt mục tiêu, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu hướng tuyến thuận lợi nhất, ngắn nhất có thể, hiệu quả nhất; "qua sông bắc cầu, qua núi khoét hầm, qua ruộng đắp nền"; lựa chọn tốc độ thiết kế khoảng 350 km/h.
Về công năng vận tải, hiện trên trục giao thông Bắc - Nam đã có 3 tuyến đường bộ (Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh, đường bộ cao tốc đang được xây dựng), cùng các tuyến đường biển, hàng không, đường sắt.
Do đó, Thủ tướng yêu cầu phải nghiên cứu xây dựng đường sắt tốc độ cao với công năng phù hợp để phát huy thế mạnh bổ sung của các loại hình vận tải, nghiên cứu theo hướng vận tải hành khách là chủ yếu, kết hợp vận tải hàng hóa nhanh và phục vụ quốc phòng - an ninh khi có nhu cầu, đồng thời tiếp tục cải tạo, nâng cấp đường sắt hiện hữu để vận chuyển hàng hóa.
Thủ tướng cũng yêu cầu nghiên cứu kỹ lưỡng về tổng mức đầu tư bảo đảm phù hợp; tính toán khả năng thu hồi vốn, đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội, hiệu quả tài chính, hiệu quả vận tải, logistics, hiệu quả tổng hợp, trực tiếp và gián tiếp…
Từ đó nghiên cứu cơ chế, chính sách để huy động nguồn vốn theo các phương thức khác nhau, đa dạng hóa nguồn vốn.
Thủ tướng cũng lưu ý cần phương án tổ chức quản lý theo hướng thông minh, hiện đại, số hóa (gồm quản lý kinh doanh vận tải và quản lý kết cấu hạ tầng); đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành hệ sinh thái để phát triển ngành công nghiệp đường sắt theo yêu cầu tại Kết luận 49 với bước đi, lộ trình phù hợp.
Thủ tướng yêu cầu Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tiếp tục trực tiếp chỉ đạo, Bộ GTVT bổ sung, làm rõ thêm các nội dung trên, tiếp thu các ý kiến tại cuộc họp, cầu thị lắng nghe ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, tiếp tục hoàn thiện đề án cùng các tài liệu, dự thảo kèm theo trên cơ sở bám sát Kết luận 49 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 103 của Quốc hội để báo cáo Chính phủ tại phiên họp sắp tới, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Huyền Minh
Báo Lao động và Xã hội số 84