Một người chết não hiến tạng có thể cứu sống 8 - 10 người
Theo Ban Tổ chức sự kiện, Việt Nam triển khai ghép tạng muộn hơn các nước trong khu vực Đông Nam Á 20 năm và trong 2 năm 2022 - 2023, mỗi năm ghép hơn 1.000 ca và trở thành nước có số lượng ghép tạng/năm cao nhất trong khu vực Đông Nam Á.
Tuy nhiên, số lượng ca ghép tạng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu ghép tạng của người bệnh.
Theo báo cáo của Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia, chỉ hơn 86.000 người đã đăng ký hiến mô, tạng sau khi chết, chiếm 0,086%. Tỷ lệ đăng ký hiến mô, tạng sau khi chết tại Việt Nam rất thấp so với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Chỉ số người chết não hiến mô, tạng tại Việt Nam là 0,15 so với Tây Ban Nha là 49 - nước có chỉ số chết não hiến mô, tạng cao nhất thế giới, nghĩa là 49 người chết não hiến mô, tạng/1 triệu dân/năm.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, chúng ta đã có những tiến bộ để tăng nguồn hiến mô, tạng từ người chết não. Tỷ lệ người chết não hiến mô, tạng năm 2023 tăng 15% so với năm 2022. Trong 4 tháng đầu năm, số người chết não hiến mô, tạng tăng gấp đôi so với năm 2023.
"Chúng ta đã làm chủ được chuyên môn, kỹ thuật, công nghệ và tổ chức điều phối thực hiện ghép tạng. Tuy nhiên nếu không đủ nguồn mô, tạng của người hiến, hàng chục nghìn người bệnh vẫn sẽ phải tiếp tục chờ đợi và hằng ngày, hằng giờ giành giật sự sống với bệnh tật hiểm nghèo.
Một người chết não hiến tạng có thể cứu sống được 8 - 10 người khác, giúp giảm gánh nặng bệnh tật cho người bệnh, gia đình và xã hội", Bộ trưởng Bộ Y tế nói.
Đạt những tiến bộ vượt bậc
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hiến mô, tạng là một trong những món quà quý giá nhất mà một người có thể trao tặng cho người khác. Ở Việt Nam, hàng nghìn người đã được ghép tạng thành công, được cứu sống nhờ sự sẻ chia, nhân ái của những tấm lòng cao đẹp.
Ghép tạng là một trong những thành tựu quan trọng nhất của nền y học thế giới từ thế kỷ XX. Chúng ta rất tự hào mặc dù đi sau thế giới 50 năm và sau các nước trong khu vực khoảng 20 năm nhưng đến nay trình độ ghép tạng của Việt Nam đã ngang bằng nhiều nước và tỷ lệ sống sau ghép tạng ở Việt Nam còn cao hơn so với một số quốc gia phát triển, trong khi chi phí rẻ hơn rất nhiều.
Tính từ ca ghép thận đầu tiên năm 1992 đến nay, cả nước ghi nhận có 8.607 ca ghép tạng được thực hiện, trong đó: Ghép thận 7.914 ca, ghép gan 593 ca, ghép tim 82 ca, ghép phổi 10 ca, ghép tụy 1 ca, còn lại 8 ca là ghép ruột, ghép đa tạng khác.
Thành công này tăng dần qua hằng năm; trong 2 năm gần đây, các bệnh viện đã thực hiện thành công hơn 1.000 ca ghép tạng/năm.
Nếu trước đây, chỉ có 5 bệnh viện Trung ương (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Quân Y 103, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Chợ Rẫy) thực hiện được kỹ thuật ghép tạng thì đến nay, Bộ Y tế đã cấp phép cho 26 bệnh viện thực hiện kỹ thuật này.
Người đứng đầu Chính phủ đánh giá, đây là điểm sáng, là niềm tự hào, minh chứng cho sự tiến bộ vượt bậc, thể hiện trình độ, kỹ thuật chuyên môn sâu, kinh nghiệm phong phú của các chuyên gia ghép tạng, của chuyên ngành ghép tạng nói riêng và ngành y Việt Nam nói chung.
Bên cạnh những thành tựu rất đáng trân trọng, theo Thủ tướng, vẫn còn đó những lo toan, băn khoăn, trăn trở khi số lượng ca ghép tạng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu ghép tạng của nhân dân.
Mặt khác, ở Việt Nam, hơn 94% tạng ghép là từ nguồn hiến sống, tiềm ẩn nhiều nguy cơ có hại đối với sức khỏe người hiến. Trong khi ở các nước phát triển, tỷ lệ hiến tạng từ nguồn hiến sống chỉ từ 10 - 50%; tỷ lệ này ở một số nước có nền văn hóa tương đồng Việt Nam như Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc là từ 20 - 60%. Người chết não đăng ký hiến tạng rất thấp.
Việc huy động nguồn lực và các cơ chế, chính sách liên quan đến ghép tạng còn những hạn chế, bất cập…
Kêu gọi mọi người dân đăng ký hiến tạng
Phát huy truyền thống "tương thân tương ái" tốt đẹp của dân tộc, với mong muốn nhận thức và tinh thần hiến tạng cứu người tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng hơn nữa trong xã hội, Thủ tướng kêu gọi mọi người dân Việt Nam trưởng thành, không phân biệt giới tính, dân tộc, tôn giáo, tuổi tác, vùng miền hãy tình nguyện đăng ký hiến tạng.
Thủ tướng đề nghị các bộ, cơ quan, địa phương tăng cường truyền thông, lan tỏa ý nghĩa cao đẹp, vận động người dân đăng ký hiến mô, tạng với tinh thần "cho đi là còn mãi".
Bộ Y tế chủ động xây dựng kế hoạch, có chỉ tiêu cụ thể tăng số lượng người đăng ký hiến mô, tạng phù hợp; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; cải tiến, hoàn thiện cách thức đăng ký hiến mô, tạng để mọi người dân đủ điều kiện có thể đăng ký thuận tiện, dễ dàng, nhanh chóng, kịp thời;
Chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách và có những giải pháp phù hợp, kịp thời, hiệu quả để thúc đẩy các hoạt động trong lĩnh vực ghép tạng, hiến tạng.
Đồng thời, Thủ tướng lưu ý, mọi hành vi thương mại hóa và mua, bán mô, bộ phận cơ thể người; mua hoặc bán xác đều bị nghiêm cấm. Việc hiến tạng là hoàn toàn tự nguyện, mang tính nhân đạo và không nhằm mục đích thương mại. Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia phải điều phối tạng đúng luật pháp, minh bạch và công bằng, bác ái.
Các cơ quan chức năng, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan cần quán triệt, thực hiện đúng quy định về ghép tạng, hiến tạng; không để xảy ra tình trạng lợi dụng, trục lợi và làm sai quy định.
"Chúng ta hãy cùng chung tay xây dựng xã hội nhân văn, giàu tình thương và lòng nhân ái, không để ai bị bỏ lại phía sau", Thủ tướng phát biểu và cho biết, cá nhân ông cùng gia đình đăng ký hiến mô tạng để góp phần tạo phong trào, xu thế đăng ký hiến tạng trên cả nước.
Duy Anh
Báo Lao động Xã hội số 61
