Theo TS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, gần 10 năm qua, các cơ quan, ban ngành đã chung tay vào cuộc mới giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nhóm tuổi 13 - 17 từ 5,36% xuống 2,78%.
Tuy nhiên, thách thức mới đặt ra là chỉ trong 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh đã tăng từ 3,5% (năm 2022) lên 8% (năm 2023).
TS Nguyễn Trọng Khoa dẫn báo cáo của gần 700 cơ sở khám, chữa bệnh năm 2023 cho thấy, hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trong số này, 71 trường hợp dưới 18 tuổi và hơn 80 người sử dụng lần đầu.
Đây là con số rất đáng lo ngại, có trường hợp có dấu hiệu rối loạn nghiêm trọng. Tương tự nhiều nước trên thế giới, Việt Nam cũng gặp nhiều ca bị tổn thương phổi cấp - bệnh mới do thuốc lá điện tử.
“Các loại thuốc lá đều có hại, thành phần chính là nicotine. Với thuốc lá điếu, chúng ta kiểm soát được lượng nicotine vào cơ thể còn thuốc lá mới thì không, mức độ gia tăng nghiện rất nhanh. Đặc biệt, các sản phẩm này có mẫu mã phong phú, thu hút, hấp dẫn giới trẻ, điều cực kỳ nguy hiểm khi tỷ lệ trẻ hút thuốc lá điện tử tăng nhanh chóng”, ông Khoa nói.
Đại diện Bộ Y tế cho biết, Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) là Công ước quốc tế đầu tiên về sức khỏe, là công cụ kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất thế giới được thương thảo với sự bảo trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Đến nay, 182 quốc gia đã tham gia và Việt Nam phê chuẩn FCTC từ năm 2004.
Thạc sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, các sản phẩm thuốc lá gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, là tác nhân của hàng loạt bệnh lý mạn tính và ung thư. Khoảng 1 triệu người chết do hút thuốc lá thụ động và 165.000 trẻ em dưới 5 tuổi.
Liên quan đến FCTC, ông Nguyễn Tuấn Lâm nêu rõ, công ước này khuyến cáo các quốc gia tăng cường nhận thức của ngành công nghiệp thuốc lá; hạn chế và ban hành quy tắc ứng xử khi tương tác với công nghiệp thuốc lá; cấm các ưu đãi dành cho ngành công nghiệp thuốc lá.
Ngành công nghiệp thuốc lá không thể là đối tác trong bất kỳ sáng kiến nào liên quan tới việc xây dựng, triển khai chính sách y tế công cộng.
Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, Trong FCTC, điều 5.3 có nội dung về việc quy định các chính sách không bị lợi ích về thương mại và các lợi ích khác tác động, đồng thời phù hợp với quy định của quốc gia.
Theo bà Thủy, trước sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại thuốc lá mới, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân, nhất là giới trẻ, Bộ Y tế đã đề xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; đang đề nghị sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.
Nhiều chuyên gia y tế cũng cho rằng, Việt Nam cần có những chính sách mạnh mẽ hơn nữa để kiểm soát thuốc lá, ngăn chặn những nguy cơ mà các loại thuốc lá mới gây hại tới cộng đồng.
Duy Anh
Báo Lao động và Xã hội số 121