Rằm tháng Chạp là ngày 15 tháng Chạp âm lịch, là ngày rằm cuối cùng trong năm, đánh dấu sự kết thúc của một năm cũ và chuẩn bị bước sang năm mới. Do đó, ngày này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt.
Rằm tháng Chạp là dịp để chúng ta tưởng nhớ đến tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã khuất. Đây cũng là dịp để cầu mong sự may mắn, an lành, bình an cho cả gia đình trong năm mới.
Ngày này còn là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, đoàn tụ, cùng nhau chuẩn bị đón Tết Nguyên Đán.
Chọn giờ làm Lễ cúng Rằm tháng Chạp
Ngày Rằm tháng Chạp năm 2024 (tức ngày 15/12 Âm lịch năm Quý Mão) sẽ rơi vào thứ Năm ngày 25/1 Dương lịch.
Thông thường mọi người sẽ làm Lễ cúng vào chiều ngày 14 Âm lịch hoặc sáng ngày 15 Âm lịch, được tổ chức tại nhà, tại bàn thờ gia tiên.
Về giờ cúng, theo quan niệm dân gian, giờ tốt nhất để cúng Rằm là giờ Thìn (7-9h sáng). Giờ Thìn là giờ hoàng đạo, tượng trưng cho sự khởi đầu tốt đẹp, may mắn.
Ngoài ra, gia chủ cũng có thể cúng vào các giờ khác trong ngày, miễn là tránh việc tiến hành Lễ cúng quá khuya, tốt nhất là làm trước khi trời tối.
Cụ thể, buổi sáng có thể làm Lễ cúng giờ Đinh Mão (5-7h); giờ Canh Ngọ (11-13h); giờ Nhâm Thân (15-17h). Buổi chiều cúng giờ Quý Dậu (17-19h); giờ Giáp Tý (23-1h); giờ Bính Dần (3-5h).
Mâm Lễ cúng gồm những vật phẩm gì?
Đặc biệt, việc chuẩn bị mâm cúng chu đáo cũng thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với tổ tiên, thần linh. Chúng ta có thể chuẩn bị các lễ vật khác nhau tùy theo điều kiện kinh tế, quan điểm, tín ngưỡng và phong tục tập quán của địa phương, của gia đình mình.
Tuy nhiên, cần lưu ý là mâm cúng phải được bày biện gọn gàng, sạch sẽ, thể hiện được lòng thành kính của gia chủ. Lễ vật cúng thường chia thành hai phần lễ chay và lễ mặn. Cụ thể, lễ chay gồm có:
Trầu cau: Trầu cau là một trong những lễ vật không thể thiếu trong mâm cúng của người Việt. Trầu cau mang ý nghĩa tượng trưng cho tình nghĩa vợ chồng, thủy chung son sắt.
Hoa quả: Hoa quả là lễ vật tượng trưng cho sự tươi mới, sung túc. Mâm cúng Rằm tháng Chạp thường có các loại quả như chuối, bưởi, cam, quýt, xoài,...
Nước: Nước là lễ vật tượng trưng cho sự thanh khiết, trong sạch.
Hương: Hương là lễ vật tượng trưng cho lòng thành kính của gia chủ.
Đèn, nến: Đèn, nến là lễ vật tượng trưng cho sự soi sáng, dẫn đường.
Lễ mặn gồm có các vật phẩm:
Gà luộc: Gà luộc là món ăn tượng trưng cho sự may mắn, sung túc. Gà luộc thường là gà trống, được luộc chín tới, vàng đều, da căng bóng.
Xôi gấc: Xôi gấc là món ăn tượng trưng cho sự may mắn, thành công. Xôi gấc thường được làm từ gạo nếp, gấc và đường.
Canh miến: Canh miến là món ăn tượng trưng cho sự no đủ, sung túc. Canh miến thường được nấu với thịt gà, miến, mộc nhĩ, cà rốt,...
Giò chả: Giò chả là món ăn tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy. Giò chả thường được làm từ thịt lợn, mộc nhĩ,...
Món xào: Món xào tượng trưng cho sự hanh thông, thuận lợi. Món xào thường được làm từ các loại rau củ, thịt,...
Rượu gạo: Rượu gạo là lễ vật tượng trưng cho sự no đủ, sung túc.
Văn Khấn Rằm Tháng Chạp Cúng Thổ Công Cùng Chư Vị Thần Khác
- Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy)
- Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Đông thần quân.
- Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long mạch.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức tôn thần.
- Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần.
- Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
- Tín chủ con là: …
- Ở tại: …
Hôm nay, ngày … tháng … năm …, gặp tiết Rằm tháng Chạp. Tín chủ con thành tâm sắm lễ hương hoa, trà quả, kim ngân, thắp nén hương thơm, dâng lên trước án, thành tâm kính mời: ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa, Long mạch tôn thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Con cúi xin các giáng lâm trước án, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con được cả nhà yên vui, công việc thuận lợi, tài lộc tăng tiến, tâm đạo được sáng suốt, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin được các các Ngài phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy).
Văn Khấn Rằm Tháng Chạp Cúng Gia Tiên
- Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy)
- Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).
- Tín chủ (chúng) con là: …
- Ở tại: …
Hôm nay là ngày… tháng… năm, gặp tiết Rằm tháng Chạp. Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án, thành tâm kính mời các ngài: Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội, ngoại họ…, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời chư vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho chúng con gia đình hòa thuận, sức khỏe dồi dào, công việc phát tài, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy).
