Hà Nội có 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó có 331 làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống được thành phố công nhận. Sản phẩm của các làng nghề đa dạng nhiều chủng loại, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, một số có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.
Mỗi làng nghề mang bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Các sản phẩm của làng nghề đa dạng chủng loại, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, một số có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước như: Sản phẩm mây tre đan Phú Vinh (huyện Chương Mỹ); nón làng Chuông (huyện Thanh Oai); sơn mài Hạ Thái, thêu Quất Động (huyện Thường Tín); lụa Vạn Phúc (quận Hà Đông); gốm sứ Bát Tràng (huyện Gia Lâm)…
Các làng nghề đã và đang góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nông thôn, tạo tiền đề thực hiện thành công Chương trình OCOP và Chương trình xây dựng nông thôn mới.
Thời gian qua, TP Hà Nội đã triển khai nhiều cơ chế, chính sách, trong đó thí điểm phát triển 6 làng nghề gắn với du lịch, xây dựng 9 điểm giới thiệu quảng bá sản phẩm làng nghề… đặc biệt là tập trung phát triển các cụm công nghiệp, tạo điều kiện phát triển làng nghề bền vững.
Sự phát triển tương đối ổn định của các làng nghề đang mang lại hiệu quả kinh tế ngày càng cao, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nông thôn. Giá trị sản xuất của các làng nghề Hà Nội đạt trên 24.000 tỷ đồng/năm, tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động nông thôn…
Mặc dù có nhiều tiềm năng, các làng nghề truyền thống của Hà Nội vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, dẫn đến việc vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ từ phía Nhà nước đôi khi chưa thực sự đến được với các hộ sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ.
Một thách thức khác là nguồn nhân lực. Nhiều làng nghề thiếu hụt lao động trẻ, có tay nghề cao do xu hướng di cư lên thành phố hoặc làm việc trong các ngành công nghiệp khác. Điều này dẫn đến nguy cơ mai một các kỹ thuật truyền thống và giảm chất lượng sản phẩm.
Tại Hội nghị đối thoại “Tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh đối với các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh hoạt động tại các làng nghề trên địa bàn Hà Nội” vừa diễn ra, ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Phú Thành Phát (xã Vân Từ, huyện Phú Xuyên) cho biết: “Lao động ở các làng nghề chủ yếu là người già, nông dân, sản xuất mang tính chất “cha truyền, con nối”, chưa được đào tạo bài bản.
Do đó, thành phố cần hỗ trợ các chương trình đào tạo nghề để nâng cao kỹ thuật, tay nghề, khuyến khích người dân tham gia học tập, sản xuất, làm nghề thủ công truyền thống”.
Còn ông Lê Văn Nguyên, chủ cơ sở sản xuất tranh thêu tay truyền thống Xuân Nguyên (xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín) đề nghị được hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất; được đào tạo, tập huấn bán hàng online để bắt nhịp với xu hướng tiêu dùng hiện đại.
Bà Nguyễn Thị Lương, đại diện Công ty Mây tre đan xuất khẩu Hiền Lương (xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên) cho hay, công ty chuyên làm hàng thủ công mỹ nghệ với 95% hàng được xuất khẩu thị trường các nước châu Âu, châu Mỹ.
Thời gian qua, công ty nhận được sự hỗ trợ của thành phố và huyện trong công tác đào tạo nghề, nhất là các mặt hàng xuất khẩu được hỗ trợ 100% về thuế suất, thủ tục hải quan... nhưng vẫn khó khăn về chi phí vận chuyển, thiếu mặt bằng sản xuất. Do đó, công ty kiến nghị thành phố tháo gỡ khó khăn về mặt bằng sản xuất, tiếp cận các gói vay ưu đãi; hỗ trợ xúc tiến thương mại, nhất là được tham gia các hội chợ quốc tế...
Trước khó khăn về vấn đề xúc tiến thương mại, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP Hà Nội (HPA) Nguyễn Ánh Dương cho biết, HPA đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức, tham gia nhiều hội chợ, triển lãm tại Hà Nội và các địa phương trên cả nước.
Tại các hội chợ này, HPA đã xây dựng không gian trưng bày, giới thiệu và trình diễn sản phẩm làng nghề nhằm quảng bá giới thiệu sản phẩm tới du khách cũng như doanh nghiệp, hệ thống phân phối, các nhà nhập khẩu.
Với mục đích trên, kết quả đều mang đến cho doanh nghiệp cơ hội quảng bá, giới thiệu sản phẩm đến người tiêu dùng trong và ngoài nước. Trong khi đó, Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh cho biết thêm, việc hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến thương mại nước ngoài được hỗ trợ theo 2 hình thức: Nếu doanh nghiệp tham gia có gian hàng sẽ được hỗ trợ 100% chi phí, tham gia hội chợ nhưng không có gian hàng sẽ được hỗ trợ vé máy bay…
Khẳng định phát triển làng nghề là vấn đề có ý nghĩa, vai trò đặc biệt quan trọng, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, doanh thu của các làng nghề Hà Nội đạt khoảng 1 tỷ USD, chiếm 1/50 giá trị thành phố sản xuất ra, đặc biệt là tạo công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động khu vực nông thôn. Quan trọng hơn, làng nghề là nơi lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của Việt Nam, mang văn hóa ra thế giới, giao lưu với thế giới.
Nhằm thúc đẩy làng nghề phát triển, hướng đến xây dựng Thủ đô “văn hiến - văn minh - hiện đại”, lãnh đạo thành phố sẽ chỉ đạo nhiều giải pháp quyết liệt, giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp làng nghề; nhất là tiếp tục tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong giải quyết thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh….
Minh Vũ
Báo Lao động và Xã hội số 84
