Giải ngân vốn đầu tư công vẫn ì ạch

Tuy nhiên, thời gian qua dù lãnh đạo các ban, ngành, địa phương liên tục đôn đốc, nhưng tiến độ giải ngân vẫn chỉ đạt trên 29% kế hoạch đề ra. Đặc biệt một số bộ, cơ quan trung ương giải ngân rất thấp, thậm chí tỷ lệ giải ngân là... 0%.

Nhiều đơn vị vẫn ì ạch…

Theo Bộ Tài chính, trong 6 tháng nhiều bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Hiện có 12 bộ, ngành và 37 địa phương có tỷ lệ giải ngân ước đạt trên mức bình quân chung của cả nước.

Một số bộ, ngành và địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt gồm: NN&PTNT, GTVT, Xây dựng, Đài Truyền hình Việt Nam, Liên Hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, các địa phương như: Thanh Hóa, Tiền Giang, Phú Thọ, Long An, Đồng Tháp, Hà Tĩnh.

Tuy nhiên, có 32 bộ, ngành và 26 địa phương giải ngân thấp hơn bình quân chung của cả nước. Đặc biệt, một số bộ, ngành giải ngân rất thấp hoặc có tỷ lệ giải ngân 0% như: Văn phòng Chính phủ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, Đại học Quốc gia TPHCM, Đại học Quốc gia Hà Nội...

Riêng Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có tỷ lệ giải ngân 0% do chưa phân bổ kế hoạch vốn. Một số địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 15% như: Hải Dương, Bắc Ninh, TPHCM, Hưng Yên.

Ước thanh toán đến hết tháng 6 được 196.669,4 tỷ đồng, đạt 27,51% kế hoạch, đạt 29,39% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội là 4.781,7 tỷ đồng, đạt 78,23% kế hoạch triển khai; Chương trình mục tiêu quốc gia là 9.644,6 tỷ đồng, đạt 35,43% kế hoạch.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, tỷ lệ giải ngân của các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm ngành GTVT, dự án giao thông liên vùng còn thấp. Đến ngày 13/6/2024, tỷ lệ giải ngân của các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông chỉ đạt 27,4%; dự án giao thông liên vùng do địa phương quản lý chỉ đạt 17,2%. 

Một số dự án được giao kế hoạch vốn năm 2024 lớn nhưng có tỷ lệ giải ngân thấp như: Dự án Vành đai 3 - TPHCM; dự án Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội; cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh…

Tỷ lệ giải ngân vốn của các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài còn thấp, đạt 12% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn so với tỷ lệ giải ngân trung bình của cả nước là 29,39%.

Không để tình trạng dự án chờ mặt bằng, tiền nằm chờ giải ngân

Nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân đầu tư công 2024, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho rằng, khó khăn thứ nhất là về nguồn thu ngân sách địa phương: Kế hoạch vốn ngân sách địa phương năm 2024 cao hơn khoảng 89 nghìn tỷ đồng so với năm 2023. Số vốn này chủ yếu từ nguồn thu sử dụng đất, thu xổ số kiến thiết.

Tuy nhiên, do tình hình thị trường bất động sản có nhiều biến động, kế hoạch tổ chức đấu giá, thu tiền sử dụng đất của các địa phương chưa thể thực hiện được, ảnh hưởng lớn tới nguồn vốn chi cho đầu tư công của các địa phương.

Thứ hai, việc chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng phải thực hiện rất nhiều thủ tục tại nhiều cơ quan từ địa phương đến trung ương ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ dự án.

Thứ ba, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, xây dựng khu tái định cư, phê duyệt khung chính sách tái định cư, phê duyệt đơn giá đất còn chậm, kéo dài, chưa được xử lý dứt điểm. 

Bốn là, tình trạng thiếu đất, cát đắp nền tiếp tục diễn ra, ảnh hướng tới tiến độ thực hiện nhiều dự án, đặc biệt là các dự án quan trọng quốc gia, dự án cao tốc, dự án trọng điểm đường liên vùng, đường ven biển. 

Thứ năm, giá nguyên, nhiên vật liệu biến động do nguyên liệu đầu vào tăng cao. Giá đá, cát xây dựng tiếp tục tăng do tình trạng khan hiếm. Giá bán xi măng trong nước tương đối ổn định nhưng có sự chênh lệch theo từng khu vực.

Bên cạnh đó, tình trạng sụt lún, sạt lở các tuyến đường giao thông và khô cạn nước trên các tuyến kênh rạch ở vùng đồng bằng sông Cửu Long gây khó khăn trong quá trình vận chuyển vật tư vào công trình, ảnh hưởng đến tiến độ thi công công trình.

Ngoài ra, tình trạng cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện né tránh, đùn đẩy công việc, sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám tham mưu, đề xuất xử lý công việc, không thực hiện đầy đủ chức năng, quyền hạn trong thực thi công vụ gây ách tắc trong công tác tổ chức thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công…

Sốt ruột khi tình hình giải ngân không được cải thiện, Thủ tướng Chính phủ mới ban hành Chỉ thị số 26/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, 2024 phải là năm bứt phá trong giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Để đạt được mục tiêu trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương triển khai một loạt các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trong đó, phải đẩy nhanh tiến độ hoàn thành thủ tục đầu tư và đấu thầu dự án. Sát sao hơn nữa, trong lập kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án và tuân thủ nghiêm kế hoạch giải ngân từng tháng, quý; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hiện trường, đôn đốc các nhà thầu, tư vấn đẩy nhanh tiến độ.

Chủ động rà soát, đánh giá khả năng giải ngân của từng dự án, tổng hợp nhu cầu bổ sung vốn của các dự án và có phương án điều chỉnh kế hoạch vốn từ những dự án chậm giải ngân sang dự án có khả năng giải ngân trong nội bộ của bộ, cơ quan trung ương, địa phương theo quy định, bảo đảm giải ngân hết số vốn đã được giao.

Thủ tướng cũng yêu cầu không để tình trạng dự án chờ mặt bằng, tiền nằm chờ giải ngân. Đây chính là nút thắt trong triển khai dự án cần phải tập trung tháo gỡ.

Châu Anh

Báo Lao động và Xã hội số 97