Phát triển kinh tế xanh không chỉ đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển bền vững mà còn tạo ra những cơ hội nghề nghiệp mới cho người lao động (NLĐ).
“Nở rộ” cơ hội việc làm xanh
Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổng cục Thống kê, Việt Nam hiện có 39 ngành nghề có việc làm xanh. Các ngành có mức độ tập trung việc làm xanh cao nhất hiện nay là điện, khí đốt và cấp nước (23%), khai mỏ (5%), dịch vụ thị trường (5%).
Tuy nhiên, trong tương lai thị trường lao động sẽ ghi nhận nhiều việc làm xanh hơn, nhất là khi "Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia" được triển khai với mục tiêu đạt tỷ lệ năng lượng tái tạo 15 - 20% vào năm 2030 và 20 - 30% vào năm 2045.
Khi đó, thị trường lao động sẽ có thêm nhiều "việc làm xanh" mới. Nhu cầu về nguồn nhân lực trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, sinh khối, sinh nhiên liệu… sẽ tăng lên đáng kể.
Bà Nguyễn Thanh Hương, Giám đốc Nhân sự toàn quốc ManpowerGroup Việt Nam cho biết, nhu cầu việc làm xanh ngày càng nhiều, kéo theo sự xuất hiện rất nhiều vị trí mới liên quan đến ESG (Environment - môi trường, Social - xã hội, Governance - quản trị doanh nghiệp).
Điều này đồng nghĩa với số lượng việc làm xanh ngày càng gia tăng, tương ứng với sự ra đời của rất nhiều vị trí mới.
Theo số liệu thống kê về tuyển dụng việc làm xanh mà ManpowerGroup Việt Nam đã tuyển trong giai đoạn 2023 - 2024, nhu cầu tuyển dụng việc làm xanh hiện cao nhất trong lĩnh vực sản xuất (48%).
Theo sau đó là các ngành như: Khoa học đời sống và chăm sóc sức khỏe; công nghệ; năng lượng; giao thông vận tải và logistics, nông nghiệp… Bên cạnh đó, nhiều ngành cũng đang định hướng chuyển đổi xanh.
Khảo sát toàn cầu của ManpowerGroup cho thấy, 70% doanh nghiệp toàn cầu đã hoặc đang có kế hoạch tuyển dụng nhân lực xanh.
“Do vậy, chúng tôi tin rằng xu hướng việc làm xanh tại Việt Nam sẽ càng mạnh mẽ hơn trong thời gian tới, đòi hỏi số lượng lớn nhân lực xanh có chuyên môn trong các lĩnh vực”, bà Hương nhận định.
Trong cẩm nang hướng dẫn lương 2024 dành cho các doanh nghiệp vừa được Manpower Group Việt Nam công bố cũng cho thấy, xu hướng việc làm xanh được dự báo tiếp tục gia tăng.
Trong đó, các vị trí việc làm liên quan đến phát triển bền vững có mức lương, thưởng hấp dẫn. Chẳng hạn, vị trí chuyên viên an toàn lao động được trả mức lương từ 1.200 - 2.000 USD/tháng; mức lương của nhân sự quản lý như vị trí giám đốc an toàn lao động có thể lên đến 9.000 USD/tháng...
Theo đánh giá gần đây của Ủy ban châu Âu (EC) về quy mô thị trường toàn cầu hiện nay, các sản phẩm và dịch vụ xanh ước tính đạt trên 5.000 tỷ USD và có thể tốc độ tăng trưởng cao hơn nhiều so với các thị trường truyền thống. Dự báo đến năm 2030, nền kinh tế xanh sẽ tạo ra khoảng 24 triệu việc làm mới trên toàn cầu.
Kinh tế xanh còn tạo ra cơ hội để thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư vào nhiều lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, giao thông thông minh, nông nghiệp thông minh, đô thị xanh, công trình xanh, tài chính xanh.
Trên bình diện quốc gia, chiến lược về tăng trưởng xanh còn thể hiện quyết tâm và khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng và bền vững.
Chuẩn bị nguồn nhân lực
Ngày 1/10/2021, Thủ tướng ban hành Quyết định số 1658/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn năm 2050, hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa carbon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.
Để đạt được các mục tiêu về tăng trưởng xanh, Việt Nam cần nguồn lực rất lớn. Nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực cho nền kinh tế, những năm gần đây, các trường đại học tại Việt Nam đã thay đổi nhiều ngành học để thích nghi, đào tạo nguồn nhân lực hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường sống bền vững.
Đơn cử, tại Trường Điện - Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội nhằm đón đầu “làn sóng” chuyển đổi xanh ngành kỹ thuật điện, trường đã và đang đẩy mạnh phát triển Chương trình tiên tiến Hệ thống điện và Năng lượng tái tạo.
PGS, TS Nguyễn Đức Huy, Trưởng khoa Điện cho biết, sinh viên tốt nghiệp ở các chương trình đào tạo về năng lượng tái tạo có thể làm việc trước hết ở các doanh nghiệp làm việc trong ngành điện, liên quan đến lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Tại Đại học Kinh tế TPHCM, gần đây, một số chương trình hợp tác đào tạo quốc tế đã bắt đầu tính đến nguồn "nhân lực xanh" cho nền kinh tế tương lai.
Chương trình Thạc sĩ quản trị kinh doanh quốc tế (IMBA) mà Đại học Kinh tế TPHCM (UEH) phối hợp xây dựng cùng Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore (NTU Singapore) bắt đầu thực hiện từ tháng 8/2024 có những nội dung hướng đến nhân sự quản lý cho xu hướng xanh.
Giáo sư Sử Đình Thành nói rằng "chương trình được kết hợp giữa tư duy toàn cầu với sự hiểu biết sâu sắc về bối cảnh địa phương ở Việt Nam". Từ đó, thúc đẩy trao đổi kiến thức toàn cầu, phát triển khả năng lãnh đạo và bồi dưỡng nhân tài nhằm đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của cả hai quốc gia Việt Nam và Singapore.
Đồng hành với các trường, nhiều công ty lớn trong nước như Tổng Công ty Điện lực Việt Nam và các công ty nước ngoài, nổi bật là các công ty đến từ Nhật Bản. Tầm nhìn của nhà trường và doanh nghiệp là đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, không chỉ cho Việt Nam mà còn cung cấp cho toàn thế giới.
Việc hợp tác đào tạo giữa doanh nghiệp nơi có nhu cầu “nguồn nhân lực xanh” và “nguồn nhân lực chất lượng cao” với các trường đại học nơi đáp ứng nhu cầu tạo ra sự cân bằng phát triển bền vững cho các bên, đồng thời đóng vai trò to lớn để có được nguồn nhân lực chất lượng.
Bên cạnh đó, để trang bị kiến thức căn bản về kinh tế xanh, kỹ năng xanh cho thanh niên Việt Nam để tiến tới đáp ứng cho yêu cầu của mới của nền kinh tế, nhiều dự án, chương trình đã được khởi động.
Trong khuôn khổ chương trình Tập huấn về năng lượng bền vững, buổi Tọa đàm “Tìm kiếm nguồn nhân lực xanh” được tổ chức tại Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM đã mang đến cho các sinh viên thông tin về những kỹ năng xanh, chứng chỉ cần thiết cho sinh viên kỹ thuật khi bước vào thị trường lao động, cũng như định hướng về việc làm trong tương lai.
Để có thể thực hiện mục tiêu chuyển đổi xanh, một trong những yếu tố có tác động mạnh mẽ tới thành công chính là con người.
Việt Nam với nguồn nhân lực trẻ khoảng 51,2 triệu người trong độ tuổi lao động nếu được trang bị và đào tạo tốt sẽ giúp giải quyết “bài toán” nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế xanh trong tương lai.
Châu Anh
Báo Lao động và Xã hội số 17
