Không né tránh vấn đề nhạy cảm, dễ xảy ra trục lợi chính sách
Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8 diễn ra trong 3 ngày (12 - 14/8) nhằm cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý 10/11 dự thảo luật đã được cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 7, gồm:
Luật Địa chất và khoáng sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược; Luật Công đoàn (sửa đổi); Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi); Luật Công chứng (sửa đổi); Luật Di sản văn hóa (sửa đổi); Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn;
Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi); Luật Tư pháp người chưa thành niên; (Luật Phòng không nhân dân sẽ được UBTV Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 36).
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết đây là phiên họp chuyên đề pháp luật lần thứ 5 được tổ chức trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Do nhiệm vụ công tác lập pháp của Quốc hội ngày càng lớn, số lượng các luật ngày càng tăng, việc tổ chức phiên họp chuyên đề lần này rất quan trọng.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ 10 dự án luật được xem xét tại phiên họp lần này thuộc nhiều lĩnh vực được dư luận xã hội quan tâm, trong đó có dự án Luật Công đoàn (sửa đổi); có tác động lớn đến người dân và doanh nghiệp như dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi);
Liên quan đến nhiều ngành, nhiều địa phương như dự án Luật Di sản Văn hóa (sửa đổi), dự án Luật Quy hoạch Đô thị và quy hoạch nông thôn; liên quan đến đảm bảo trật tự an toàn xã hội được người dân quan tâm nhất là dự án Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị việc chỉnh lý, hoàn thiện các dự án luật cần bám sát các quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc, chỉ đạo đã được thống nhất từ khâu xây dựng và đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh đã được Quốc hội thông qua; đồng thời cần nghiên cứu, tận dụng kết quả sau cuộc khảo sát, hội thảo, tọa đàm rút ra được vấn đề gì để hoàn chỉnh, sửa đổi các luật này.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần hết sức cầu thị, lắng nghe các ý kiến, kiến nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp, các vấn đề địa phương, người dân, doanh nghiệp vướng mắc, cần tháo gỡ để chỉnh lý quy định, đảm bảo khả thi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật. UBTV Quốc hội, Đảng đoàn Quốc hội triển khai nghiêm túc quy định này. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban phát biểu rõ quan điểm, chính kiến một cách khách quan, không né tránh những vấn đề có nội dung nhạy cảm, dễ xảy ra trục lợi chính sách.
“Tới đây, Quốc hội dự kiến tổ chức Diễn đàn xây dựng pháp luật để bàn sâu hơn, kỹ hơn về công tác lập pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng lập pháp, phát huy vai trò của các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành, cấp, nhà khoa học, chuyên gia... đóng góp cho công tác xây dựng pháp luật”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết.
Kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác khoáng sản
Sau phiên khai mạc, UBTV Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản. Dự thảo luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 12 chương, 117 điều, chỉnh lý 72 điều so với dự thảo luật trình tại Kỳ họp thứ 7.
Thảo luận tại phiên họp, các Ủy viên UBTV Quốc hội đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra sau Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã tiếp thu nghiêm túc ý kiến của đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ cũng như tại hội trường. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã tổ chức nhiều cuộc làm việc với các bộ, ngành, địa phương trên tinh thần cầu thị, lắng nghe nghiêm túc các ý kiến.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, quy định về đăng ký khai thác khoáng sản nhóm IV là nội dung mới về cải cách thủ tục hành chính nhằm đơn giản hóa trình tự, thủ tục hành chính so với quy định pháp luật hiện hành về khoáng sản trong việc cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp phục vụ các dự án, công trình giao thông, xây dựng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Tuy nhiên, nếu thực hiện không tốt có thể dẫn đến tình trạng lạm dụng, lợi dụng “dùng cho công trình quốc gia thì ít mà bán ra ngoài thì nhiều" ảnh hưởng đến hạ tầng giao thông, môi trường. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần kiểm soát hoạt động khai thác chặt chẽ hơn, tuân thủ quy hoạch; kiểm soát khối lượng, sản lượng khai thác và sử dụng khoáng sản.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, vấn đề cấp phép khai thác khoáng sản, vật liệu xây dựng thông thường, vật liệu san lấp trên diện tích quy hoạch là vấn đề rất quan trọng; do đó cần phân biệt rõ quy hoạch, thăm dò và khai thác.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị xem xét, nghiên cứu thêm đối với 2 nội dung còn 2 phương án khác nhau là Điều 15, Điều 16 của dự thảo luật. Đối với nội dung về trách nhiệm lập quy hoạch khoáng sản (Điều 15), cần đánh giá kỹ tác động chính sách mới nếu thay đổi đầu mối quy hoạch khoáng sản từ quy định của luật hiện hành là Bộ Xây dựng và Bộ Công Thương sang tập trung thành một đầu mối là Bộ TN&MT.
Đối với điều chỉnh quy hoạch khoáng sản (Điều 16), Chủ tịch Quốc hội yêu cầu đại diện các cơ quan quản lý nhà nước như Bộ KH&ĐT cho ý kiến về chuyên môn, về khả năng có thể quy định riêng đối với lĩnh vực khoáng sản theo dự thảo luật hay sẽ thảo luận khi sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch.
Đặc biệt, khi xây dựng dự thảo luật, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra phải cập nhật đầy đủ những tinh thần, chỉ đạo của Bộ Chính trị thể hiện trong Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/2/2022 về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây là căn cứ vững chắc về sự lãnh đạo của Đảng để Quốc hội cụ thể hóa thành văn bản luật; Chính phủ và các bộ, ngành có những nghị định, thông tư hướng dẫn.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: “Những vấn đề nào đã chín, đã rõ, được thực tế chứng minh thì sửa đổi; những vấn đề chưa chín, chưa rõ, chưa được thực tế chứng minh thì tiếp tục nghiên cứu, không vội đưa vào dự thảo luật.
Đồng thời, thực hiện Quy định 178-QĐ/TW của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần rà soát nghiêm túc, kỹ lưỡng liệu có các nhóm lợi ích trong xây dựng dự thảo luật hay không”.
Thái An
Báo Lao động và Xã hội số 97
