Lực lượng công an các cấp đã chủ động nắm bắt tình hình, phát hiện và xử lý kịp thời nhiều vụ án liên quan đến xâm hại trẻ em, góp phần tạo niềm tin vào sự nghiêm minh của pháp luật, răn đe các hành vi vi phạm, bảo vệ quyền lợi và tương lai của thế hệ trẻ.
Theo Bộ Công an, một trong những yếu tố then chốt giúp công tác phòng chống xâm hại trẻ em đạt hiệu quả cao là việc hoàn thiện hệ thống pháp luật. Năm 2024, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) và Luật Tư pháp người chưa thành niên.
Những văn bản pháp luật này không chỉ củng cố hành lang pháp lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan chức năng trong việc điều tra, xử lý tội phạm liên quan đến trẻ em.
Bên cạnh đó, Quy chế phối hợp liên Bộ số 01/QCPH giữa Bộ LĐ-TB&XH, Bộ GD&ĐT, Bộ Công an, Bộ NN&PTNT, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam về phòng ngừa, giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2024 - 2025, định hướng đến năm 2030 cũng được triển khai mạnh mẽ, góp phần ngăn chặn tình trạng trẻ em bị lợi dụng, bóc lột, đặc biệt là trong các ngành nghề có nguy cơ cao như lao động nặng nhọc, độc hại.
Năm 2024, toàn quốc đã khởi tố 2.361 vụ án xâm hại trẻ em, với 2.931 đối tượng bị xử lý. Trong đó, các vụ xâm hại tình dục trẻ em chiếm tỷ lệ cao nhất, với 1.927 vụ, liên quan đến 2.106 đối tượng và 1.960 nạn nhân. So với năm 2023, số vụ án đã giảm 5,5%, cho thấy hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa và xử lý nghiêm minh của lực lượng chức năng.
Tuy nhiên, tình hình xâm hại trẻ em vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp. Đáng chú ý là các vụ việc xảy ra trong gia đình hoặc do người quen biết gây ra, chiếm hơn 60% số vụ.
Nổi lên là các vụ việc trẻ em bị bạo lực, bạo hành do người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng tại cơ sở bảo trợ, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em (có giấy phép và không giấy phép) với số lượng trẻ em được chăm sóc vượt quá số lượng quy định (nhức nhối nhất là vụ bạo hành trẻ em tại Mái ấm Hoa Hồng, quận 12, TPHCM, đã khởi tố vụ án, khởi tố 2 bị can và hỗ trợ chăm sóc 86 trẻ em dưới 6 tuổi).
Một trong những vấn đề nổi cộm trong năm 2024 là sự gia tăng của tội phạm lợi dụng mạng xã hội để xâm hại trẻ em. Toàn quốc ghi nhận 381 vụ việc, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2023.
Điển hình là vụ việc tại tỉnh Lai Châu, khi lực lượng chức năng bắt quả tang nhóm đối tượng tổ chức trình diễn khiêu dâm trực tuyến với sự tham gia của trẻ em. Các đối tượng này đã dụ dỗ trẻ em tham gia livestream khiêu dâm trên ứng dụng QQLive của Trung Quốc, với mức thù lao 200.000 đồng/giờ/người.
Ngoài ra, tội phạm mua bán người dưới 16 tuổi vẫn xảy ra 20 vụ, 75 đối tượng, xâm hại 53 trẻ em, chiếm 0,8% số vụ; phát hiện vụ việc tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại.
Theo đánh giá của Bộ Công an, mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, công tác phòng ngừa và xử lý tội phạm xâm hại trẻ em vẫn đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là tình trạng lợi dụng mạng xã hội để xâm hại trẻ em.
Năm 2025, ngành Công an sẽ triển khai mạnh mẽ công tác phòng, chống xâm hại trẻ em trên không gian mạng theo Quyết định 830/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025”;
Kết nối và huy động chuyên gia công nghệ tin học, tình nguyện viên mạng lưới ứng cứu trẻ em trên không gian mạng; bóc gỡ, cảnh báo tin, bài, trang web nội dung xấu ảnh hưởng đến trẻ em, kịp thời thông tin vụ việc xâm hại trẻ em.
Thùy Hương
Báo Lao động và Xã hội số 18
