Khi cảm thấy đau nhói ở bụng dưới, Ellen Kaphamtengo nghĩ có thể mình đang chuyển dạ. Trong tháng thứ 9 thai kỳ đầu tiên của mình, cô không muốn mạo hiểm. Với sự giúp đỡ của mẹ, cô gái 18 tuổi đã vội vã đến bệnh viện ở Thủ đô Lilongwe của Malawi, cách 20 phút lái xe.
Tại trung tâm y tế Khu vực 25, họ nói với cô rằng đó chỉ là tín hiệu giả và đưa cô đến khoa sản. Tuy nhiên, mọi thứ nhanh chóng trở nên nghiêm trọng khi siêu âm thường quy cho thấy, em bé nhỏ hơn nhiều so với dự kiến ở giai đoạn mang thai của cô, có thể bị ngạt thở - tình trạng làm hạn chế lưu lượng máu và oxy đến em bé.
Ở Malawi, cứ 1.000 trẻ sơ sinh thì có khoảng 19 trẻ tử vong trong khi sinh hoặc trong tháng đầu đời. Ngạt thở khi sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh tại quốc gia này và có thể khiến trẻ sơ sinh bị tổn thương não, với những tác động lâu dài, bao gồm chậm phát triển và bại não.
Các bác sĩ đã đánh giá lại, xếp Kaphamtengo - vốn được dự đoán sinh thường vào nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao. Sử dụng phần mềm được hỗ trợ bởi AI để theo dõi thai nhi, các xét nghiệm sau đó phát hiện nhịp tim của em bé đang giảm. Một bài kiểm tra cho thấy, em bé sẽ không sống sót sau khi chuyển dạ.
Cô Chikondi Chiweza, Trưởng khoa chăm sóc sản phụ của bệnh viện biết rằng chỉ có chưa đầy 30 phút để sinh mổ cho em bé của Kaphamtengo. Từng đỡ đẻ hàng nghìn em bé tại một số bệnh viện công bận rộn nhất trong thành phố, cô quen với việc tỷ lệ sống sót của một em bé có thể thay đổi nhanh chóng trong quá trình chuyển dạ.
Chiweza, người đỡ đẻ thành công cho em bé của Kaphamtengo cho biết, chương trình theo dõi thai nhi này đã tạo ra bước ngoặt lớn cho các ca sinh nở tại bệnh viện.
Được tài trợ bởi Công ty công nghệ an toàn sinh nở PeriGen thông qua quan hệ đối tác với Bộ Y tế Malawi và Bệnh viện nhi Texas, phần mềm theo dõi các dấu hiệu sinh tồn của em bé trong quá trình chuyển dạ, cảnh báo sớm cho các bác sĩ về những dấu hiệu bất thường.
Kể từ khi họ bắt đầu sử dụng phần mềm này cách đây 3 năm, số ca chết lưu và tử vong ở trẻ sơ sinh tại trung tâm đã giảm 82%. Đây là bệnh viện duy nhất tại Malawi sử dụng công nghệ này.
“Thời điểm xung quanh lúc sinh nở là nguy hiểm nhất đối với cả mẹ và bé. Bạn có thể ngăn ngừa hầu hết ca tử vong bằng cách đảm bảo em bé được an toàn trong quá trình sinh nở”, Jeffrey Wilkinson, bác sĩ sản khoa tại Bệnh viện nhi Texas, người đang dẫn dắt chương trình này cho biết.
Hệ thống theo dõi AI cần ít thời gian, thiết bị và nhân viên có tay nghề hơn so với các phương pháp theo dõi thai nhi truyền thống. Điều này rất quan trọng đối với bệnh viện ở các quốc gia thu nhập thấp như Malawi, nơi đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nhân viên y tế.
Việc theo dõi thai nhi thường xuyên dựa vào các bác sĩ thực hiện những cuộc kiểm tra định kỳ, dẫn đến tình trạng thông tin quan trọng có thể bị bỏ sót trong khoảng thời gian giữa các lần kiểm tra.
Trong khi đó, chương trình được AI hỗ trợ thực hiện theo dõi liên tục, trong thời gian thực. Ngoài ra, các cuộc kiểm tra truyền thống cũng yêu cầu bác sĩ phải giải thích dữ liệu thô từ nhiều thiết bị khác nhau, điều này tốn thời gian và dễ xảy ra lỗi.
Khoa sản của Khu vực 25 xử lý khoảng 8.000 ca sinh mỗi năm với đội ngũ 80 bác sĩ. Mặc dù chỉ khoảng 10% được đào tạo để thực hiện theo dõi điện tử theo cách truyền thống nhưng hầu hết đều có thể sử dụng phần mềm AI để phát hiện các bất thường.
Do đó, bác sĩ có thể nhận biết ca sinh rủi ro cao hoặc phức tạp hơn. Nhân viên bệnh viện cũng cho biết, việc sử dụng AI đã chuẩn hóa các khía cạnh quan trọng của việc chăm sóc thai sản tại phòng khám, như diễn giải tình hình sức khỏe của thai nhi và quyết định thời điểm can thiệp.
Kaphamtengo tin rằng các biện pháp can thiệp của bác sĩ đã cứu sống con cô. “Họ đã phát hiện sớm con tôi đang gặp nguy hiểm để kịp thời xử lý”, cô chia sẻ khi đang bế con trai Justice.
Các bác sĩ tại bệnh viện hy vọng công nghệ này được giới thiệu rộng rãi tại các bệnh viện khác ở Malawi và trên khắp châu Phi.
“Công nghệ AI đang được sử dụng trong nhiều lĩnh vực và việc cứu sống trẻ sơ sinh cũng không nên là ngoại lệ. Nó có thể thu hẹp khoảng cách về chất lượng chăm sóc mà những cộng đồng thiếu thốn có thể tiếp cận”, Chiweza nói.
Diệu Linh (theo The Guardian)
Báo Lao động và Xã hội số 153