Rác thải nhựa đang dần chiếm lĩnh trái đất
Trước tình trạng trái đất đang bị đe dọa do nhiều nguyên nhân, Ngày Trái đất là cơ hội cho sự thay đổi để bảo vệ môi trường. Các nhà khoa học ước tính, kể từ khi Ngày Trái đất lần đầu tiên được tổ chức (ngày 22/4/1970) đến nay, dân số toàn cầu đã tăng nhanh chóng từ khoảng 3,7 tỷ lên hơn 8 tỷ người đã gây áp lực đáng kể lên tài nguyên và hệ sinh thái của trái đất, góp phần gây ra những thách thức về môi trường như biến đổi khí hậu, nạn phá rừng, mất đa dạng sinh học và nhất là tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa ở quy mô toàn cầu.
Cũng từ năm 1970 đến nay, hơn 8 tỷ tấn nhựa đã được con người tạo ra nhằm phục vụ cho các nhu cầu thiết yếu và sẽ tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo.
Theo báo cáo của Liên hợp quốc, hơn 430 triệu tấn nhựa được sản xuất mỗi năm trên toàn thế giới, một nửa trong số đó chỉ để sử dụng một lần và chỉ khoảng dưới 10% được tái chế. Ước tính, có khoảng 19-23 triệu tấn nhựa bị thải ra các hồ, sông và biển trên khắp thế giới, gây tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và sức khỏe của các loài sinh vật biển do ăn phải nhựa.
Có khoảng 5,25 nghìn tỷ mảnh vụn nhựa với trọng lượng khoảng 269.000 tấn đang hiện diện trong đại dương. Nếu không được cải thiện, số lượng vụn nhựa sẽ nhiều hơn số cá có trong đại dương trong thập kỷ tới và gây hậu quả khôn lường tới môi trường toàn cầu.
Cùng với những tác động xấu khác đến môi trường, cuộc khủng hoảng nhựa toàn cầu hiện nay đang khiến “sức khoẻ” của hành tinh chúng ta trở nên trầm trọng hơn và làm suy yếu khả năng hưởng lợi cũng như gây ra nợ nần cho trẻ em và các thế hệ tương lai.
Việc sản xuất, sử dụng, thải bỏ nhựa và các chất phụ gia hóa học độc hại trong nhựa có thể gây ra mối đe dọa đáng kể, lâu dài cho sức khoẻ và sự phát triển của trẻ em.
Những nghiên cứu mới nhất của WHO cho thấy, trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương đặc biệt trước các tác hại của ô nhiễm rác thải nhựa. Trong đó, ung thư, rối loạn nội tiết… là một số vấn đề chính mà trẻ em, thậm chí là trẻ sơ sinh phải đối mặt do có liên quan đến các hóa chất có trong nhựa thông qua quá trình chăm sóc của cha mẹ.
Cũng theo báo cáo của Liên hợp quốc, một vấn đề khác liên quan đến quản lý rác thải nhựa là lao động trẻ em ở các bãi chôn lấp. Tình trạng nghèo đói cùng cực buộc các gia đình có thu nhập thấp từ các cộng đồng địa phương buộc họ phải sử dụng lao động trẻ em như một trong những lựa chọn duy nhất để sinh tồn khiến tính dễ bị tổn thương của trẻ em càng trầm trọng.
Hơn nữa, việc rò rỉ các chất độc hại, kim loại nặng cũng như vi nhựa trong quá trình đốt, chôn lấp có thể gây ô nhiễm đến nguồn nước, không khí và tiếp tục gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của trẻ em tại cộng đồng và cả hệ sinh thái của động, thực vật quanh đó.
Trẻ em, nhà lãnh đạo vì môi trường trong tương lai
Ngày Trái đất là thời gian để mỗi người trong chúng ta cùng suy ngẫm về các hoạt động hàng ngày của mình đã tác động đến môi trường như thế nào và chúng ta có thể làm gì để cải thiện nó.
Những thông điệp, lời kêu gọi trong Ngày Trái đất như một lời nhắc nhở, hành tinh chúng ta đang sống là một nơi tuyệt vời, nhưng nó đang bị tổn thương và cần sự giúp đỡ để phục hồi và phát triển mạnh mẽ trở lại.
Hơn nữa, bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ cho sự sống còn của trái đất. Cuộc sống của trẻ em luôn gắn liền với môi trường và bất cứ điều gì xảy ra với môi trường đều ảnh hưởng đến trẻ em. Nếu chúng ta không hành động ngay từ bây giờ, trẻ em hôm nay có thể phải gánh chịu hậu quả không thể khắc phục ở tương lai.
Do đó, bên cạnh các giải pháp mang tính kỹ thuật, các hình thức phổ biến giáo dục về khí hậu cho trẻ em sẽ là một bước quan trọng trong việc thúc đẩy và thay đổi hành vi ở thế hệ tiếp theo.
Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và thực hiện những thay đổi nhỏ trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể cùng tạo ra một tương lai bền vững.
Với chủ đề trọng tâm là "Trái đất hay Nhựa", Ngày Trái đất 2024 sẽ tập trung vào việc ủng hộ việc giảm 60% sản lượng nhựa vào năm 2040, loại bỏ nhựa sử dụng một lần… nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm nhựa đang lan rộng, đe dọa môi trường tự nhiên và cuộc sống của con người.
Ngày Trái đất cũng là cơ hội tuyệt vời để cho mọi trẻ em thấy rằng, mặc dù còn rất nhiều những vấn đề về môi trường phải đối mặt, nhưng cũng có hàng trăm triệu người trên khắp thế giới đang sát cánh, đoàn kết để tạo sự thay đổi.
Các thông điệp trong Ngày Trái đất cũng kêu gọi các Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng thực hiện hành động khẩn cấp trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường. Bảo vệ trẻ đang phải gánh chịu những ảnh hưởng tồi tệ trong các cuộc khủng hoảng cũng như trao quyền cho trẻ em có cơ hội học tập để trở thành người bảo vệ cho trái đất…
| “Không thể thực hiện các quyền và lợi ích của trẻ em một cách đầy đủ nếu chúng ta không quan tâm đến quyền để trẻ em có một môi trường lành mạnh. Do đó, các quốc gia cần thực hiện các biện pháp tăng cường để tôn trọng, bảo vệ và hỗ trợ quyền trẻ em liên quan đến nhựa”. |
Xuân Quang
Chuyên san Vì trẻ em số 8
