Kỳ I: Tiện thì có tiện nhưng...
Phương thức chi trả lương hưu và các chế độ BHXH qua tài khoản ngân hàng là cần thiết, phù hợp với xu thế.
Tuy nhiên, đối với người già, đặc biệt là những đối tượng hưởng lương hưu ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa khi tiện ích ngân hàng còn hạn chế thì vẫn còn nhiều trở ngại.
Tiết kiệm thời gian, nhanh chóng và thuận tiện
Là một trong những người đăng ký nhận lương hưu qua tài khoản đợt đầu tiên tại thị trấn Cẩm Khê, huyện Cẩm Khê (Phú Thọ), bà Nguyễn Thị Hòa (phố Muôn Khê) cho biết, trước kia cứ đến ngày lấy lương hàng tháng, bà và chồng là Thượng tá quân đội nghỉ hưu phải dậy sớm đi xếp hàng chờ lĩnh lương.
Từ khi có chính sách chi trả lương hưu qua tài khoản ngân hàng, ông bà rất thoải mái vì đến ngày nhận lương là tiền về tài khoản.
"Cứ đến kỳ, tiền lương được chuyển thẳng vào tài khoản nên rất thuận tiện. Chúng tôi không phải đến các điểm chi trả chờ đợi để được lấy lương hưu như trước. Tuy thị trấn có cây ATM nhưng do đã có tuổi, mắt kém sợ lỡ sai mật khẩu, bị “nuốt” thẻ nên hàng tháng, tôi vẫn ra ngân hàng để rút tiền.
Các cô nhân viên ngân hàng rất nhiệt tình luôn quan tâm, trợ giúp những người nghỉ hưu, nên việc rút tiền rất nhanh chóng và thuận tiện”, bà Nguyễn Thị Hòa chia sẻ.
Cùng với bà Hòa, nhiều cán bộ hưu trí tại thị trấn Cẩm Khê cũng chọn đăng ký nhận lương hưu qua tài khoản ngân hàng. Bà Nguyễn Thị Thu (giáo viên nghỉ hưu) đã sử dụng dịch vụ nhận lương hưu qua tài khoản ngân hàng và rất hài lòng.
Theo bà, tiện ích lớn nhất là mỗi lần có việc hoặc đi chơi dài ngày thì bà không phải lo lắng chuyện đến nhận lương hưu định kỳ tại bưu điện.
“Lúc đầu, việc thay đổi thói quen dùng tiền mặt với những người cao tuổi rất khó. Nhưng khi được nhân viên bưu điện tuyên truyền về tiện ích của việc chi trả lương hưu qua tài khoản, tôi thấy rất hữu ích.
Bởi việc chi trả qua phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đem lại rất nhiều tiện ích cho người hưởng như: Tiết kiệm được thời gian, công sức, tránh rủi ro tiền giả và đặc biệt là bảo đảm an toàn cá nhân”, bà Thu nói.
Ông Nguyễn Trọng Trịnh (ở Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội) cũng đăng ký nhận lương hưu qua tài khoản từ nhiều năm nay. Việc nhận lương qua tài khoản đã giúp ông tiết kiệm thời gian đi lại, chờ đợi.
Thay vì hàng tháng phải đến nhà văn hóa của tổ dân phố lĩnh tiền, ông Trịnh được trả lương hưu ngay khi đến kỳ nhận, rất an toàn và tiện lợi. Ông cũng khuyến khích bạn bè đăng ký dịch vụ này.
“Ngày trước bạn bè đều khuyên tôi đi nhận tiền mặt cho chắc. Nhưng Nhà nước khuyến khích, tôi không đắn đo nữa mà mở tài khoản ngân hàng để nhận lương. Sau này, khi tôi chia sẻ về những lợi ích của dịch vụ, bạn bè tôi đã quyết định đăng ký lĩnh lương hưu không dùng tiền mặt”, ông Trịnh chia sẻ.
Những bất cập từ thực tế
Mặc dù việc triển khai chi trả lương hưu qua tài khoản đã thực hiện nhiều năm nay, được nhiều người đánh giá thuận tiện, an toàn nhưng thực tế một số người vẫn chọn nhận trực tiếp ở bưu điện. Đây là một trong những vướng mắc, khó khăn nhất định khi triển khai trả lương hưu, trợ cấp xã hội qua tài khoản.
Do thói quen giữ và tiêu tiền mặt nên một bộ phận người cao tuổi băn khoăn, lo lắng khi nhận lương qua tài khoản. Ông Phạm Hữu Lợi (Thanh Trì, Hà Nội) cho biết, giờ tuổi đã cao nên việc nhận tiền lương qua tài khoản rất khó và phức tạp, đã có hiện tượng lừa đảo qua tài khoản, điện thoại thông minh nên không yên tâm và muốn nhận tiền mặt qua bưu điện cho an toàn.
Còn ông Vũ Văn (77 tuổi, ở Trung Văn, Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, việc lĩnh lương hưu bằng tiền mặt giúp ông quản lý tiền, tính toán các khoản chi tiêu, tiết kiệm thuận tiện hơn.
“Ở tuổi này, mắt tôi đã kém, tính lại hay quên. Dù các con đã hướng dẫn thực hiện các thao tác trên điện thoại hoặc ra cây ATM rút tiền thì tôi vẫn dễ nhầm lẫn. Vì vậy, tôi vẫn chọn lĩnh lương hưu bằng tiền mặt tại nhà văn hóa phường.
Thú thực là ra điểm lĩnh lương cũng rất vui, các cụ có dịp hỏi thăm sức khỏe của nhau, rồi trò chuyện về con cháu, chuyện công tác ngày xưa… Một số người bạn của tôi lấy lương qua tài khoản nhưng tôi vẫn chọn lấy tiền mặt”, ông Văn chia sẻ.
Cũng giống ông Văn, bà Hoàng Thanh Mai (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Chúng tôi có nhu cầu gặp gỡ, mỗi lần đi lĩnh lương là được gặp đồng nghiệp cũ, bạn bè, hàng xóm, ôn với nhau những câu chuyện ngày xưa rất vui.
Giờ ở nhà suốt ngày, đến tháng lại lấy lương qua tài khoản, không gặp được bạn bè thì buồn lắm. Vì vậy, chúng tôi vẫn mong muốn lấy lương bằng tiền mặt tại điểm chi trả hàng tháng”.
Khác với thành phố, tại những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa thiếu tiện ích của ngân hàng, khoảng cách từ xã đến các điểm rút tiền xa, đặc biệt các xã vùng xa phải lên trung tâm huyện mới rút được tiền nên người dân gặp nhiều khó khăn khi nhận tiền lương, trợ cấp BHXH qua tài khoản.
Ông Vũ Bình (xã Tùng Khê, huyện Cẩm Khê, Phú Thọ) không biết sử dụng điện thoại thông minh, số tài khoản nhận lương do con gái đứng ra làm và được ông ủy quyền ra ngân hàng rút.
Tuy nhiên, do không tải được app của ngân hàng Agribank nên chị Hiền (con gái ông Bình) không biết chính xác ngày nào bố có lương. Chị áng áng ngày lấy lương cũ của bố rồi chạy xe máy khoảng 5km đến xã Phương Xá mới có ngân hàng để rút tiền.
Chia sẻ về việc này, ông Bình bức xúc: “Người cao tuổi không quen sử dụng điện thoại thông minh và lạ lẫm với tài khoản cá nhân, kéo theo đó là các thủ tục để hoàn thiện chuyển, rút tiền mất thời gian đi lại.
Tuổi đã cao, chỉ sử dụng điện thoại đen trắng để liên lạc, con cái đi làm ăn xa, khi được hướng dẫn và đăng ký làm tài khoản chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, người cao tuổi thực sự gặp khó khăn. Không có phương tiện, tôi phải đạp xe 5 - 6km mới đến được điểm rút tiền. Đi xa, chưa kể mưa gió rồi nắng nôi, mỗi lần lấy lương tôi mất cả buổi sáng.
Đó là chưa kể việc mở tài khoản phải chịu các phí dịch vụ duy trì hàng tháng theo quy định như: Phí quản lý tài khoản, phí dịch vụ… rất xót ruột. Do vậy, chúng tôi muốn được nhận tiền mặt tại các điểm chi trả nhằm giảm bớt khó khăn cho người cao tuổi khi lĩnh lương hưu, trợ cấp xã hội…”.
Mặc dù điểm lĩnh lương hưu, trợ cấp BHXH cách xa nhà 3 - 4km nhưng ông Nguyễn Hồng Việt (72 tuổi, ở thôn Thắng Lợi, xã Đồng Lạc, huyện Yên Lập, Phú Thọ) vẫn lựa chọn lĩnh tiền mặt.
Theo ông Việt, nếu lĩnh qua tài khoản ngân hàng thì hàng tháng, ông phải đi xa hơn, mất thời gian lên trung tâm huyện để rút tiền, chưa kể việc quản lý an toàn tài khoản. Theo ông Việt, nếu ngay ở xã của ông có hệ thống cây ATM hoặc chi nhánh, phòng giao dịch của ngân hàng thì những người nghỉ hưu như ông đều có nhu cầu nhận lương qua tài khoản.
Thời gian qua, tại các kỳ chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH, cán bộ BHXH nhiều địa phương đã trực tiếp đến các điểm chi trả hướng dẫn người dân mở tài khoản ngân hàng để chuyển sang hình thức nhận lương hưu qua tài khoản cá nhân. Theo đó, việc nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng qua tài khoản ngân hàng bảo đảm người tham gia được nhận chế độ đầy đủ, nhanh chóng, chính xác, đúng thời gian quy định. Đặc biệt, người nhận lương hưu có thể dễ dàng thanh toán qua các ứng dụng ngân hàng số hoặc rút tiền qua thẻ tại cây ATM. Đây là hình thức phù hợp với chủ trương khuyến khích giao dịch không dùng tiền mặt, mang đến nhiều tiện ích cho người sử dụng. Tuy nhiên, những khó khăn từ thực tế cho thấy để đạt 100% đối tượng được chi trả qua tài khoản còn nhiều vướng mắc… |
Kỳ II: Linh hoạt phương thức chi trả lương hưu.
Huyền Minh
Báo Lao động Xã hội số 62
