Khoản 2 và Khoản 3 Điều 31 Luật BHXH năm 2014 quy định điều kiện hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ sinh con là: Phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
Hoặc đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng BHXH từ đủ 3 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
Mặt khác, Khoản 4 Điều 31 Luật BHXH năm 2014 quy định, người lao động đủ điều kiện quy định tại Khoản 2 và Khoản 3 Điều 31 mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định.
Ngoài ra, Khoản 1 Điều 9 Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH ngày 29/12/2015 của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH quy định, thời gian 12 tháng trước khi sinh con được xác định như sau:
Trường hợp sinh con trước ngày 15 của tháng, thì tháng sinh con không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con;
Trường hợp sinh con từ ngày 15 trở đi của tháng và tháng đó có đóng BHXH, thì tháng sinh con được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Trường hợp tháng đó không đóng BHXH thì thực hiện theo quy định tại Điểm a Khoản này.
Ví dụ trường hợp cụ thể, lao động nữ tham gia đóng BHXH từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2023, đã nghỉ việc và dự kiến sinh con vào tháng 8/2024 thì không đủ điều kiện được hưởng chế độ thai sản.
Nguyên nhân do đã nghỉ việc và dự kiến sinh con vào tháng 8/2024, trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con (được tính từ tháng 8/2023 đến tháng 7/2024), thì mới có 5 tháng đóng BHXH (từ tháng 8/2023 đến tháng 12/2023).
Do đó, lao động nữ trong trường hợp này không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản khi sinh con theo quy định tại Khoản 2 Điều 31 Luật BHXH.
Tuy nhiên, nếu cũng là trường hợp này, nhưng người tham gia đóng BHXH trong thời gian mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì lại đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản khi sinh con theo quy định tại Khoản 3 Điều 31 Luật BHXH nêu trên.
Một ví dụ cụ thể khác, lao động nữ tham gia đóng BHXH tại công ty A từ tháng 7/2022, đến tháng 1/2023 nghỉ việc. Sau đó tiếp tục đóng BHXH tại công ty B từ tháng 8/2023, đến tháng 12/2023 nghỉ việc. Đã sinh con ngày 10/3/2024 thì không đủ điều kiện để hưởng chế độ thai sản.
Nguyên nhân do trường hợp trên nếu sinh con vào tháng 3/2024 thì trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con (được xác định từ tháng 3/2023 đến tháng 2/2024) có 5 tháng đóng BHXH (từ tháng 8/2023 đến tháng 12/2023).
Nếu trường hợp này mà trong thời gian mang thai nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh có thẩm quyền thì vẫn đủ điều kiện để hưởng chế độ thai sản khi sinh con.