Số năm đóng BHXH bắt buộc để hưởng lương hưu giảm từ 20 năm xuống 15 năm khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/7.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, tuổi nghỉ hưu của người lao động (NLĐ) trong điều kiện lao động bình thường được quy định tại khoản 2, Điều 169 Bộ luật Lao động.
Cụ thể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với lao động nữ cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.
Người nghỉ hưu trong giai đoạn trước ngày 1/7 thì mức lương hưu hàng tháng sẽ được tính theo quy định tại Điều 56 Luật BHXH năm 2014. Theo đó, mức lương hưu hàng tháng của NLĐ được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, tương ứng với 20 năm đóng BHXH đối với lao động nam và 15 năm đóng BHXH đối với lao động nữ.
Sau đó, cứ thêm mỗi năm, NLĐ được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%. Đối với người nghỉ hưu từ ngày 1/7 trở đi, mức lương hưu hàng tháng sẽ được tính theo quy định tại Điều 66 Luật BHXH năm 2024.
Cụ thể, đối với lao động nữ, mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, cho đến khi đạt mức tối đa bằng 75%.
Đối với lao động nam, mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, tương ứng 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa là 75%.
Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/7 cũng quy định tuổi hưởng trợ cấp hưu trí hạ từ 80 xuống 75 với người già không lương hưu, không trợ cấp BHXH hàng tháng. Chính sách áp dụng độ tuổi thấp hơn 5 năm với người già từ đủ 70 tuổi thuộc hộ nghèo, cận nghèo.
Ngoài tiền hưởng mỗi tháng, người cao tuổi được ngân sách đóng BHYT. Tiền hưởng hiện hành của người đủ 80 tuổi trở lên là 500.000 đồng/tháng.
Mức hưởng do Chính phủ quy định và định kỳ 3 năm sẽ rà soát để xem xét điều chỉnh tùy điều kiện kinh tế - xã hội và ngân sách. Luật quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh giảm dần độ tuổi thụ hưởng dựa trên đề nghị của Chính phủ.
Với người đủ tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ năm đóng BHXH, không rút một lần, chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (nam từ đủ 61 tuổi 3 tháng, nữ 56 tuổi 8 tháng đến dưới 75 tuổi) thì có thể nhận trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng góp vào Quỹ BHXH.
Đáng chú ý, người vừa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, vừa thuộc đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng thì được hưởng chế độ trợ cấp cao hơn. Trong thời gian hưởng trợ cấp hưu trí, họ được ngân sách Nhà nước đóng BHYT. Khi chết thì tổ chức, cá nhân lo mai táng được nhận hỗ trợ chi phí mai táng theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.
Việc giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống còn 75 tuổi sẽ giúp mở rộng đối tượng thụ hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thêm khoảng 800.000 người già vào lưới an sinh. Hiện, độ bao phủ chế độ cho người già sau tuổi nghỉ hưu của cả nước chưa tới 40%, trong khi Nghị quyết 28 của Trung ương đặt mục tiêu bao phủ 55% vào năm 2025 và khoảng 60% vào năm 2030.
Minh Vũ
Báo Lao động và Xã hội số 4