Theo kế hoạch triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020, cả nước phải có 50% tổng số xã đạt chuẩn xã nông thôn mới vào năm 2020, nhưng tới hết tháng 6/2019, đã có 50,1% tổng số xã đạt chuẩn trước 18 tháng so với yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, tới hết tháng 6/2019, cả nước đã có 5.458 xã đạt chuẩn xã NTM, chiếm 50,1% tổng số xã trên toàn quốc, hoàn thành trước yêu cầu của Nghị quyết Quốc hội và Chính phủ tới 18 tháng (hết năm 2020 cả nước có 50% tổng số xã, đạt chuẩn NTM).
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, bên cạnh những kết quả đề ra, Ban chỉ đạo và các địa phương cũng rất quan tâm trong xét duyệt và đánh giá các xã NTM, nếu không giữ vững chất lượng và đáp ứng yêu cầu mới về khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu sẽ bị thu hồi lại quyết định Nông thôn mới. “Không có chuyện đã đạt xã nông thôn mới thì mãi là nông thôn mới nếu không có nỗ lực gia tăng hơn nữa”, ông Trần Thanh Nam nói.
Bộ NN&PTNT là cơ quan thường trực của Chương trình đã triển khai thực hiện nhiều đề án, kế hoạch quan trọng nhằm tiếp tục thúc đẩy xây dựng NTM kiểu mẫu, NTM ở cấp thôn bản gắn với các điều kiện kinh tế - văn hóa - xã hội của từng địa phương. Bộ VH-TT&DL cũng đang thúc đẩy Đề án về phát triển du lịch gắn với NTM nhằm tăng cường khả năng sinh kế cho người dân. Nhiều địa phương đã rất tích cực, sáng tạo trong triển khai các mô hình sản xuất, huy động và bố trí nguồn lực đầu tư và cách làm hay để thúc đẩy Chương trình xây dựng NTM tiếp tục phát triển bền vững, sâu rộng hơn.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VGP/Thành Chung
Về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Quân cho biết, trong năm nay hộ nghèo dự kiến sẽ giảm xuống còn 4,5%, đạt yêu cầu của Quốc hội. Tuy nhiên, tỷ lệ giảm nghèo chưa bền vững, vì ngoài tỷ lệ tái nghèo thì tỷ lệ phát sinh hộ nghèo cao, lên tới 17,8% trong năm 2018. Chệnh lệch giàu nghèo chưa chuyển biến: Năm 2014 khoảng cách thu nhập giữa hộ giàu và nghèo là 9,7 lần, mà năm 2018 đã tăng lên 10 lần.
Nguyên nhân là do điều kiện tự nhiên, thiên nhiên khác nhau và phức tạp, nên giải pháp thoát nghèo gắn với sinh kế bền vững chưa hiệu quả. Cũng theo Thứ trưởng Lê Quân, khả năng tiếp cận dịch vụ và thị trường của hộ nghèo chưa lớn. Ví dụ chính sách BHYT có độ phủ cao, nhưng khâu chi, phát thuốc, chữa bệnh thì rất thấp.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, trước đây, bà con hộ nghèo đi khám chữa bệnh thực hiện theo Quyết định số 139 của Thủ tướng thì họ được hỗ trợ khám chữa bệnh và phương tiện đi lại và có thể hỗ trợ cho thân nhân chăm lo. Nhưng khi chuyển sang thực hiện thống nhất theo BHYT thì những hỗ trợ này không được thực hiện. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Trường Sơn, Bộ Y tế đang triển khai sáp nhập trung tâm y tế cấp huyện, trạm xá cấp xã sẽ được tăng cường cơ sở vật chất và tủ thuốc ở cấp xã tương đương tủ thuốc ở trung tâm y tế huyện, từ đó sẽ giúp người dân tiếp cận y tế dễ hơn, nhất là địa phương khó khăn.
Còn Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Võ Thành Thống cũng cho biết, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của các Chương trình mục tiêu quốc gia vẫn chậm, mới được 23% kế hoạch năm 2019, và không đồng đều cho cả nước. Nguyên nhân là do thủ tục giao vốn chậm, năng lực ban quản lý dự án ở địa phương yếu. Tuy nhiên, các công trình NTM nhỏ nên các địa phương đều khẳng định sẽ giải ngân xong vào cuối năm nay.
Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo đồng tình với đánh giá, nhận định của lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương, đồng thời cũng cho biết thêm: Tỷ lệ các xã thôn bản thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn rất thấp, mới có 44/292 xã, nhiều khả năng không đạt mục tiêu đề ra cho năm 2019-2020. Đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng cũng như những sáng kiến của Bộ LĐ-TB&XH trong công tác giảm nghèo, Phó Thủ tướng cũng khẳng định chưa thể xóa hộ nghèo là người có công trong năm 2019 và vướng mắc trong thực hiện cơ chế đặt hàng xây dựng mô hình giảm nghèo.
Phó Thủ tướng cho biết vấn đề giải ngân chậm trong 2 chương trình mục tiêu quốc gia cũng gây cản trở tới ý nghĩa an sinh xã hội rất lớn của chương trình tới người dân, nhất là ở các vùng khó khăn; đồng thời đề nghị các bộ, ngành và địa phương quyết liệt giải quyết những tồn tại này.
Để triển khai các nhiệm vụ, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ NN&PTNT tập trung làm tốt Hội nghị tổng kết 10 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia tại tỉnh Nam Định, gắn với tổng kết nghị quyết của, Trung ương, Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tập thể, sắp xếp công ty nông lâm nghiệp, đề xuất tới Chính phủ, Trung ương các phương hướng triển khai trong giai đoạn tới. Bộ LĐ-TB&XH nhanh chóng sơ kết 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và đánh giá thực hiện chuẩn nghèo đa chiều, làm cơ sở thực hiện trong 5 năm tới, đặc biệt là làm rõ chuẩn nghèo đối với trẻ em; sớm trình Ban Chỉ đạo kế hoạch tổ chức Ngày Quốc tế chống đói nghèo, Ngày Vì người nghèo Việt Nam năm 2019, cũng như các chương trình an sinh xã hội khác.
Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ NN&PTNT, LĐ-TB&XH cùng với Bộ Tài chính, KH&ĐT hướng dẫn các địa phương sớm tổng hợp thông tin để báo cáo Trưởng Ban Chỉ đạo nhu cầu, kế hoạch, kinh phí triển khai 2 chương trình mục tiêu quốc gia trong kế hoạch tài chính, ngân sách và đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025.