Kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp
Cơ bản nhất trí với Báo cáo về kinh tế - xã hội do Chính phủ trình Quốc hội, đại biểu Nguyễn Văn Thi (đoàn Bắc Giang) cho rằng, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng kinh tế - xã hội của nước ta đã đạt nhiều kết quả, thành tích quan trọng, kinh tế phát triển toàn diện trên các lĩnh vực.
Tuy nhiên, theo đại biểu, hoạt động của doanh nghiệp và thu hút vốn đầu tư khu vực tư nhân vào nền kinh tế còn hạn chế. Cụ thể, theo Báo cáo của Chính phủ, vốn đầu tư khu vực ngoài Nhà nước năm 2023 chỉ bằng 1/5 mức tăng giai đoạn 2015 - 2019.
Số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh và số doanh nghiệp giải thể đều tăng cao so với năm 2022. Lần đầu tiên trong 5 năm qua, số doanh nghiệp gia nhập thị trường trong 4 tháng đầu năm thấp hơn số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường.
Theo đại biểu, đây là những yếu tố tác động hết sức tiêu cực đến nền kinh tế. Do đó, đề nghị Chính phủ bổ sung đánh giá đầy đủ hơn vấn đề “sức khỏe” của doanh nghiệp, nhất là khối doanh nghiệp tư nhân và có giải pháp hiệu quả hỗ trợ phát triển doanh nghiệp trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, đại biểu phản ánh về tình trạng tín dụng tăng trưởng thấp, mặc dù lãi suất vốn vay của các ngân hàng thương mại đã giảm nhưng doanh nghiệp và nền kinh tế vẫn không hấp thụ được vốn tín dụng.
Do vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cần đánh giá đầy đủ và có các giải pháp đồng bộ để khơi thông nguồn vốn tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng.
Đồng quan điểm, đại biểu Hoàng Quốc Khánh (đoàn Lai Châu) cho rằng, để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6 - 6,5% đã đề ra trong năm nay, việc tạo điều kiện để các doanh nghiệp ổn định và đầu tư phát triển là yếu tố quan trọng, trong đó vấn đề tạo dựng niềm tin của doanh nghiệp trong thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phải được quan tâm trên hết.
Đại biểu đề nghị khẩn trương đưa chính sách mới ban hành vào cuộc sống giúp doanh nghiệp vượt khó và phát triển, nhất là các dự án luật điều chỉnh, tác động trực tiếp đến sản xuất, kinh doanh.
Đại biểu cũng đồng tình cao với việc Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp này xem xét quyết định cho phép Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Các tổ chức tín dụng có hiệu lực sớm hơn để tổ chức thực hiện, góp phần giải quyết căn bản nút thắt về thể chế.
Tuy nhiên, Chính phủ, các bộ ngành cần có bước chuẩn bị đầy đủ, đồng bộ hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành, để luật có hiệu lực thì tổ chức thực hiện được ngay.
Đại biểu đề nghị tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính đảm bảo công khai, minh bạch và tăng cường thanh tra kiểm tra khâu này, hạn chế tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Chỉ rõ số liệu về số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) cho rằng đây là thực tế đáng suy ngẫm; tình hình thế giới có những bất ổn ảnh hưởng đến đơn hàng của doanh nghiệp, khả năng hấp thụ vốn, sức chống chịu bị bào mòn đến mức cạn kiệt sau đại dịch; các chính sách, quy định còn thiếu đồng bộ chưa nhất quán, thủ tục hành chính rườm rà.
Đại biểu kiến nghị có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết tình trạng thiếu lao động, có các chính sách nhằm hỗ trợ, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, chủ động kịp thời thực hiện các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, cắt giảm thủ tục hành chính, tháo gỡ vướng mắc về đất đai…
Mức giảm trừ gia cảnh đã quá lạc hậu, không phù hợp với thực tế
Thể hiện sự đánh giá rất cao Chính phủ trong việc điều hành kinh tế - xã hội, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho ý kiến về mức giảm trừ gia cảnh chưa phản ánh đúng thực tế cuộc sống.
Đại biểu cho biết, theo quy định, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.
Mức giảm trừ gia cảnh, nhất là mức giảm trừ đối với người phụ thuộc 4,4 triệu/tháng là quá lạc hậu, cần được Quốc hội xem xét sửa đổi sớm mà không nên chờ đến hai năm nữa, nghĩa là đến năm 2026 mới được thông qua như đề xuất.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy phân tích, mức giảm trừ đối với người phụ thuộc không còn phù hợp với thực tế hiện nay, nhất là ở những thành phố lớn, đang gây thiệt thòi cho người nộp thuế.
Mức giảm trừ này đã được duy trì từ năm 2020, trong khi 5 năm qua, nhiều hàng hóa dịch vụ thiết yếu đều tăng, thậm chí có hàng hóa thiết yếu tăng nhanh hơn thu nhập. Theo thống kê, so với giá hàng hóa năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27%, đặc biệt giá xăng tăng tới 105%...
“Nhiều cử tri chia sẻ, một gia đình có con nhỏ, phải thuê người trông, riêng tiền lương trả cho người trông trẻ hiện nay không dưới 5 triệu đồng/tháng; chi phí học hành chiếm phần lớn cơ cấu chi tiêu của các gia đình…
Vì vậy, nếu phải chờ thêm 2 năm nữa mới được thông qua quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ khiến nhiều người trong cảnh “thắt lưng, buộc bụng” nhưng vẫn thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân”, bà Thủy nói.
Bà Thủy phân thích, theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân, khi Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20%, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
Tại buổi họp báo thường kỳ, Bộ Tài chính cho biết, chưa điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh bởi biến động CPI chưa đến 20%, nhưng nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân và các quy định hiện hành lấy tiêu chí biến động CPI trên 20%, tức là phải dựa trên rổ hàng hóa gồm 752 mặt hàng là bất hợp lý.
Trong khi đó, các mặt hàng thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân chỉ có khoảng trên 20 mặt hàng, trong khi phải chờ tính mức trung bình của 752 mặt hàng sẽ rất lâu, thậm chí 6 đến 7 năm. Như vậy sẽ không phản ánh kịp thời những biến động trong chi tiêu của người dân và các hộ gia đình.
Theo đại biểu, quy định mức giảm trừ gia cảnh hiện nay cũng chưa phù hợp với điều kiện của một quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp như ở nước ta. Phần lớn thu nhập của người dân sẽ dành cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu (70%). Do đó, quy định về mức giảm trừ gia cảnh hiện nay ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu thiết yếu của người dân.
Hơn nữa, dự kiến từ ngày 1/7 sẽ thực hiện chính sách cải cách tiền lương. Lương tăng nhưng mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh kịp thời sẽ gây âu lo cho người lao động bởi thu nhập tính thuế sẽ tăng. Vì vậy, việc không điều chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến ý nghĩa của chính sách cải cách tiền lương.
Từ những vấn đề trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ sớm trình sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân vào cuối tháng 10 và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5/2025.
Lương thấp, nhiều giáo viên bỏ nghề
Liên quan đến lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (đoàn Thái Bình) cho biết, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp giữ vai trò nòng cốt, có tính chất đột phá quyết định sự thành công của sự nghiệp đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp.
Tuy nhiên, theo đại biểu, vẫn còn nhiều nơi chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề; chưa chủ động xây dựng kế hoạch, bố trí nguồn lực để đào tạo, bồi dưỡng chuẩn hóa, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp.
Điều đó làm ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp, từ đó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và thị trường lao động.
Theo đại biểu, nếu so sánh những người cùng trình độ đào tạo làm việc trong lĩnh vực sản xuất hoặc lĩnh vực khác, mức lương, thu nhập của giáo viên dạy nghề thấp hơn rất nhiều.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến trường nghề không thu hút được người có trình độ, tay nghề giỏi. Đồng thời, một số giáo viên dạy nghề bỏ trường, chuyển ra làm cho doanh nghiệp.
Đại biểu đề nghị Quốc hội đồng ý cho xây dựng Luật Nhà giáo và bổ sung dự án luật này vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024. Luật này cần thể hiện đầy đủ các nội dung nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách về xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp trong thời kỳ mới.
Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai hiệu quả Chỉ thị 21/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về chiến lược, quy hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
"Ưu tiên bố trí nguồn lực cho phát triển đội ngũ và triển khai các bộ công cụ, chỉ số đo lường, đánh giá chất lượng nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu số về đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp phục vụ thống kê, dự báo nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng", đại biểu kiến nghị và nhấn mạnh cần đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp.
Thái An
Báo Lao động Xã hội số 65
