Theo đó, việc chậm giải ngân nguồn vốn thi công nghiêm trọng tại dự án xây dựng tuyến đường sắt số 1 TP.HCM, dù đã được đề cập đến nhiều lần trong các cuộc hội đàm cấp cao giữa lãnh đạo hai nước, đang làm phát sinh nhiều vấn đề.
Trong thư có đoạn viết: “Nếu không được giải ngân, dự án đường sắt đô thị (ĐSĐT) tuyến Metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên sẽ buộc phải ngừng thi công trong tháng 12/2018”.
Để vận hành đúng kế hoạch vào năm 2020, tuyến metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên có nhu cầu vốn khoảng 28.000 tỷ đồng, nhưng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ bố trí cho dự án được 7.500 tỷ đồng. Hiện dự án rơi vào tình trạng đói vốn 20.500 tỷ đồng và đã nợ thanh toán cho nhà thầu và tư vấn hơn 100 triệu USD (khoảng 2.325 tỷ đồng).
Theo ông Umeda Kunio, Đại sứ Nhật Bản, dự án này được triển khai thực hiện bằng vốn vay của Nhật Bản từ năm 2007, tuy nhiên do việc chậm phê duyệt quyết định đầu tư điều chỉnh dẫn tới việc dự án đã không được Chính phủ phân bổ ngân sách kể từ tháng 10/2017 với lý do cần phải xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm phê duyệt quyết định đầu tư điều chỉnh để phân bổ ngân sách cho dự án.
Nếu không kịp thanh toán tiền cho nhà thầu, tuyến metro số 1 có nguy cơ phải ngưng thi công (ẢNH: ĐỘC LẬP)
Ngày 7.11, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến đã chỉ đạo cho BQLDA TP.HCM ký kết biên bản ghi nhớ để tiếp tục công tác tư vấn và chấp thuận việc tạm ứng thanh toán cho tư vấn trong khi chờ sửa đổi hợp đồng tư vấn.
Ngoài ra, TPHCM đã cam kết sẽ tạm ứng thanh toán bằng ngân sách của thành phố cho đến khi Chính phủ phân bổ ngân sách cho dự án, tuy nhiên thủ tục thanh toán cho các nhà thầu trên thực tế đã không tiến triển. Số tiền chậm thanh toán cho nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn đã lên đến hơn 100 triệu USD.
Về gói thầu CP2 mà Liên danh nhà thầu Sumitomo-Cienco4 đang thực hiện, theo Đại sứ Nhật Bản, việc thi công gói thầu đã bị chậm trễ vì vướng giải phóng mặt bằng dẫn tới việc Liên danh nhà thầu đã thi công vượt quá ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng hiện tại (tháng 1/2018).
Với lý do này, Sở Tài chính TPHCM đã đưa ra ý kiến không thể thanh toán chi phí thi công sau ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng, nên việc thanh toán chi phí thi công đang bị dừng lại.
Trước tình hình trên, UBND TP đã phải liên tục tạm ứng ngân sách để thanh toán cho nhà thầu thi công. Tính từ cuối năm 2016 đến nay, TP đã phải “gồng mình” tạm ứng cho dự án 3.273 tỉ đồng. Thêm lời khẳng định chắc chắn của Phó chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến tại hội thảo về quy hoạch đô thị diễn ra mới đây rằng: việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án xây dựng tuyến metro số 1 từ gần 17.400 tỉ đồng lên gần 47.400 tỉ đồng đã được Ban Cán sự Đảng Chính phủ trình Bộ Chính trị xem xét, có ý kiến thống nhất, tiền tạm ứng của TP đến giờ tuyến metro số 1 vẫn dùng chưa hết, người dân vẫn hy vọng TP sẽ đủ sức triển khai dự án này và dự án sẽ về đích đúng hẹn.
Công trình dự kiến đưa vào khai thác năm 2020.
Tuy nhiên, Đại sư Nhật Bản cho rằng, Bộ Xây dựng đã có văn bản nêu ý kiến về việc có thể thanh toán chi phí thi công dù vượt quá ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng. Do đó, phía Nhật đề nghị thành phố chỉ đạo các bên liên quan xúc tiến thủ tục để sớm nối lại việc thanh toán chi phí thi công cho nhà thầu.
Phó chủ tịch Trần Vĩnh Tuyến thông tin chiều 20.11, đơn vị tư vấn dự án đã có cuộc họp với BQLDA khẳng định các điều kiện và đề xuất giải pháp thực hiện việc thanh toán. Do còn những ý kiến khác biệt, ngày 21.11, tư vấn tiếp tục làm việc với phòng tài chính của ban. Theo dự kiến, vào ngày hôm qua (22.11), đơn vị tư vấn phải hoàn thiện báo cáo và BQLDA sẽ có văn bản báo cáo UBND TP và các Sở Tài chính, Sở KH-ĐT và nhất là Kho bạc nhằm thống nhất ý kiến đề xuất của tư vấn, làm cơ sở đẩy nhanh việc thanh toán.
“Tiền TP đã ứng nhưng do vướng thủ tục nên hiện chưa giải ngân được. Đây là dự án lớn, TP đang gấp rút triển khai nhưng vẫn phải tuân thủ đúng theo quy định, nếu không Kho bạc sẽ không giải ngân”, ông Tuyến nói.
Dự án Metro Bến Thành-Suối Tiên được khởi công tháng 8/2012 với chiều dài gần 20km, tuyến đi qua các quận 1, 2, 9, Bình Thạnh, Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh) và huyện Dĩ An ( Bình Dương). Trong đó 2,6km đi ngầm (có 3 nhà ga) và hơn 17km trên cao (11 nhà ga). Công trình dự kiến đưa vào khai thác năm 2020.