Trong 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, đội quân cách mạng của dân, do dân và vì dân được Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh thành lập, giáo dục và rèn luyện đã lập nên những chiến công vang dội: đánh thắng phát xít Nhật trong Cách mạng tháng Tám, giành độc lập dân tộc, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa;
Đánh thắng hai cường quốc thế giới là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ;
Làm tròn nghĩa vụ quốc tế đối với cách mạng Lào và Campuchia, bảo vệ vững chắc biên cương Tổ quốc;
Cùng nhân dân chiến thắng thiên tai, dịch bệnh, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ nhân loại, xứng đáng với lời khen tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
“Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.
Kỳ I: Trưởng thành vượt bậc, chiến thắng vẻ vang
Nguyên nhân của những thắng lợi được khẳng định: Quân đội nhân dân Việt Nam là một quân đội kiểu mới, được xây dựng trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Đó còn là một quân đội tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, anh dũng chiến đấu; đoàn kết quốc tế, chí nghĩa, chí tình; cần, kiệm, liêm, chính trong xây dựng và chiến đấu; đánh thắng mọi kẻ thù… tất cả kết tinh thành phẩm giá “Bộ đội cụ Hồ”.
Đội quân ta từ nhân dân mà ra
Sự ra đời của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân là kết tinh sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản vào điều kiện thực tiễn cách mạng Việt Nam; kế thừa kinh nghiệm và phát huy truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc.
Ngay từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, xác định nhiệm vụ cơ bản của cách mạng Việt Nam: Con đường giải phóng duy nhất là con đường bạo lực cách mạng.
Đội quân được sinh ra từ nhân dân, “lực lượng tham gia quân đội là những thanh niên yêu nước, con em của các giai cấp, tầng lớp nhân dân của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, đại bộ phận là con em công nhân, nông dân và nhân dân lao động.
Được giáo dục, rèn luyện trong quân đội, họ trở thành những cán bộ, chiến sĩ trung với nước, trung với Đảng, hiếu với dân, chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do, vì chủ nghĩa xã hội” luôn khắc cốt ghi tâm lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Không có dân thì không có bộ đội”, “Nhân dân là nền tảng, là cha mẹ của bộ đội”.
Người còn căn dặn, nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ: “Phải nhớ rằng dân là chủ. Dân như nước, mình như cá. Lực lượng bao nhiêu là nhờ ở dân hết”. Trước kia và đến nay vẫn vậy, nhân dân là bầu sữa của bộ đội cả về nghĩa bóng và nghĩa đen.
Đưa con em vào bộ đội cầm súng đánh giặc cứu nước, gánh gạo, thồ lương lên tận chiến trường xa: Tây Bắc, Tây Nguyên để bộ đội ăn no đánh mạnh. Bà mẹ vùng địch hậu đào hầm bí mật “giấu cả sư đoàn dưới đất”. Cô gái tuổi mười tám, đôi mươi tải đạn pháo, may áo quần kịp gửi chiến sĩ trước mùa đông giá rét…
Chính vì vậy, trong 10 lời thề, lời thề thứ chín mà các chiến sĩ Ðội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đọc trong buổi ra mắt là: Khi tiếp xúc với dân làm đúng ba điều răn: “Không lấy của dân, không dọa nạt dân, không quấy nhiễu dân”, và ba điều nên: “Kính trọng dân, giúp đỡ dân, bảo vệ dân”.
Những lời thề, lời răn ấy luôn được lớp lớp cán bộ, chiến sĩ của Quân đội nhân dân Việt Nam tuân thủ, không chỉ xem đây như kỷ luật sắt của một đội quân mà hơn thế, đó là mệnh lệnh từ khối óc và con tim của mỗi người.
Chỉ có dựa vào dân, được nhân dân tin yêu như con em ruột thịt thì Quân đội mới giữ vững và phát huy được bản chất, truyền thống tốt đẹp của mình, nâng cao được sức mạnh chiến đấu tổng hợp của Quân đội và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Xa rời nhân dân, không gắn bó mật thiết với nhân dân, không liên hệ chặt chẽ với nhân dân, không dựa vào dân thì Quân đội không thể có sức mạnh chiến đấu cao, không thể hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Quân đội ta lấy chính trị làm gốc nên vấn đề sinh tử của quân đội, của quân sự là phải dựa vào dân, làm cho dân giác ngộ, dân tin tưởng, dân ủng hộ và dân bảo vệ.
Đó là cơ sở xã hội của Quân đội, là nguồn gốc sức mạnh để Quân đội từng bước trưởng thành trong lòng dân, để chiến đấu hy sinh quên mình vì nhân dân. Quân đội ta chỉ có thể chiến thắng kẻ thù bằng sức mạnh của nhân dân, do nhân dân nuôi dưỡng, cưu mang, che chở, bảo vệ.
Xây dựng Quân đội “phải lấy chính trị làm gốc”
Trong “Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân”, Bác Hồ nêu rõ: Tên “Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân” nghĩa là “chính trị trọng hơn quân sự”. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Quân đội “phải lấy chính trị làm gốc” đã đặt nền tảng lý luận khoa học và cách mạng để xây dựng Quân đội ta ngay từ lúc mới ra đời.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Quân đội “phải lấy chính trị làm gốc” mang tính toàn diện, cụ thể, vừa chú trọng hiệu quả, thiết thực, vừa phản ánh tầm nhìn xa trông rộng, kết hợp nhuần nhuyễn giữa trí tuệ mưu lược với đạo đức cách mạng trong sáng, toàn tâm toàn ý phục vụ Tổ quốc và nhân dân của Hồ Chí Minh.
Làm cách mạng để cứu nước, cứu dân, để giải phóng dân tộc, giành độc lập cho Tổ quốc, tự do cho dân tộc, hạnh phúc cho đồng bào thì chính trị phải là chính trị yêu nước thương dân, cứu giống nòi ra khỏi tình cảnh nô lệ, bị áp bức, bóc lột và nô dịch của đế quốc thực dân, phong kiến.
Dù thời bình hay thời chiến, nhiệm vụ huấn luyện hay lao động sản xuất, việc xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị luôn được Đảng ta đặt lên hàng đầu.
Bởi vậy, đã tạo cơ sở nền tảng vững chắc để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, bảo đảm cho Quân đội nhân dân luôn xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, hoàn thành chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất trong mọi thời kỳ.
Xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị về thực chất là tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính dân tộc và tính nhân dân của Quân đội.
Qua đó, làm cho cán bộ, chiến sĩ giác ngộ sâu sắc lý tưởng cách mạng, mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội, trung thành vô hạn với Đảng, Tổ quốc, nhân dân và chế độ Xã hội chủ nghĩa; có phẩm chất đạo đức trong sáng; kiên định, vững vàng, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, luôn đoàn kết, gắn bó máu thịt với nhân dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Xã hội chủ nghĩa.
Điều đó thể hiện đậm nét chính trị gắn liền với đạo đức, đạo đức ở trong chính trị. Nếu xây dựng Quân đội “phải lấy chính trị làm gốc” thì đồng thời đạo đức là gốc của chính trị trong nhân cách của cán bộ, chiến sĩ Quân đội. Giáo dục chính trị đồng thời cũng là giáo dục, rèn luyện đạo đức.
Chỉ như vậy mới làm cho bộ đội ta là bộ đội nhân dân, bộ đội cách mạng, có truyền thống anh dũng, khắc khổ, kiên nhẫn, cần, kiệm, chất phác, việc khó khăn nguy hiểm mấy cũng không sợ, nhất định làm cho kỳ được. Đó là truyền thống, đạo đức, tác phong tốt, phải luôn luôn giữ vững và phát triển.
Thành quả trong 80 năm xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị đã đem lại những thành tựu không thể phủ nhận.
Từ khi ra đời đến nay, trong bất cứ hoàn cảnh nào, giai đoạn nào của cách mạng nước ta, Quân đội nhân dân Việt Nam cũng luôn chứng tỏ là lực lượng chiến đấu, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; đóng vai trò nòng cốt cùng toàn dân chiến đấu giành thắng lợi trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc.
Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, làm nòng cốt cho toàn dân trong sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.
Phát huy phẩm chất “Bộ đội cụ Hồ” trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa, Quân đội tiếp tục thực hiện tốt chức năng “đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất”, là lực lượng nòng cốt cùng toàn dân giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc;
Bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, thành quả cách mạng và chế độ xã hội chủ nghĩa, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.
Quân đội luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, tích cực đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch;
Thực hiện sáng tạo, có hiệu quả các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng, công trình có ý nghĩa chiến lược của đất nước; tích cực tham gia các phong trào đền ơn đáp nghĩa, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới;
Xây dựng địa bàn an toàn, xây dựng hệ thống chính trị và đời sống văn hóa cơ sở, nhất là các địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và biên giới, hải đảo; góp phần quan trọng vào sự nghiệp củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường “thế trận lòng dân”, tiềm lực và thế trận quốc phòng toàn dân.
Quân đội luôn là lực lượng xung kích, nòng cốt đi đầu trong công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, giải quyết hậu quả chiến tranh và thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội;
Đồng thời, thực hiện tốt công tác hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, tích cực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Từ thực tế rèn luyện, chiến đấu hy sinh, làm nên những chiến thắng lịch sử vĩ đại của dân tộc khẳng định tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh dưới sự lãnh đạo của Đảng làm nên bản sắc danh xưng “Bộ đội cụ Hồ”.
Kỳ II: “Bộ đội cụ Hồ” - biểu tượng tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh.
Trần Công Huyền
Báo Lao động và Xã hội số 151