Bộ LĐ-TB&XH nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Long An về việc giải pháp, định hướng lâu dài để góp phần giải quyết những bất cập, hạn chế trong việc tuyển dụng lao động có tay nghề, qua đào tạo.
Thiếu khoảng 200.000-300.000 lao động/năm
Theo cử tri tỉnh Long Anh, việc tuyển dụng lao động hiện nay gặp nhiều khó khăn, nhất là lao động có tay nghề, qua đào tạo. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự việc nêu trên là việc giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh vẫn còn một số bất cập, hạn chế nhất định.
Cử tri đơn cử, đó là các hạn chế như: chất lượng đào tạo nghề tại một số trường còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp và việc đào tạo liên thông các trường để lao động có tay nghề dễ dàng học tập nâng cao trình độ còn hạn chế, dẫn đến học sinh không thích vào học các trường nghề.
Cử tri kiến nghị có giải pháp, định hướng lâu dài để góp phần giải quyết những bất cập, hạn chế nêu trên.
Về nội dung trên, Bộ LĐ-TB&XH trả lời như sau:
Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động, nhất là lao động có chuyên môn kỹ thuật đã qua đào tạo nghề các trình độ trong giáo dục nghề nghiệp, nguyên nhân chủ yếu do nguồn “cung” lao động qua đào tạo chưa đáp ứng đủ so với “cầu” của thị trường lao động.
Thứ nhất, số lượng đầu vào Giáo dục nghề nghiệp hạn chế: số lượng người học trình độ trung cấp, cao đẳng trong Giáo dục nghề nghiệp hàng năm từ 400.000 - 500.000 người so với gần 1 triệu học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông và khoảng 1,2 triệu học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở hàng năm.
Số còn lại vào học đại học (đối với học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông) hoặc tham gia ngay vào thị trường lao động mà không qua đào tạo và vào học THPT (đối với học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở).
Thứ hai, năm 2024, các doanh nghiệp trên cả nước có nhu cầu tuyển dụng khoảng 1,9 triệu lao động.
Trong đó 44% lao động không qua đào tạo, 19% lao động có trình độ đại học trở lên và khoảng 37% lao động có trình độ trung cấp, cao đẳng (tương đương khoảng 700.000 người) so với nguồn cung lao động ở trình độ này của Giáo dục nghề nghiệp thì còn thiếu khoảng 200.000-300.000 người.
Thứ ba, doanh nghiệp sẵn sàng tuyển dụng lao động chưa qua đào tạo với nhiều chính sách đãi ngộ tốt làm cho nguồn tuyển sinh các trình độ trong Giáo dục nghề nghiệp bị hạn chế, việc liên thông giữa các trình độ đào tạo hiện nay khá thuận lợi dẫn đến số người học tốt nghiệp ra trường tham gia ngay vào thị trường lao động giảm.
Công tác phân luồng, định hướng người học vào Giáo dục nghề nghiệp không chỉ là trách nhiệm của hệ thống Giáo dục nghề nghiệp mà còn là trách nhiệm chung của các cấp, các ngành, các địa phương và cả hệ thống chính trị, xã hội, nhằm góp phần thay đổi tư duy, nhận thức của người học đối với việc học nghề và lập nghiệp.
Với trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực Giáo dục nghề nghiệp, Bộ LĐ-TB&XH đã quyết liệt chỉ đạo hệ thống Giáo dục nghề nghiệp, các cơ sở Giáo dục nghề nghiệp tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, tư vấn tuyển sinh người học vào Giáo dục nghề nghiệp.
Đồng thời, tăng cường phối hợp với hệ thống giáo dục đào tạo và các cơ sở giáo dục phổ thông làm tốt công tác phân luồng, định hướng người học vào Giáo dục nghề nghiệp nhằm tăng số lượng đầu vào, cải thiện số lượng và chất lượng đầu ra, đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp.
Đào tạo nghề phải gắn với giải quyết việc làm
Cũng liên quan đến đào tạo nghề, Bộ LĐ-TB&XH nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Nam.
“Đề nghị tổ chức đào tạo nghề cho người lao động phải gắn với giải quyết việc làm và đáp ứng với nhu cầu, tiêu chuẩn của các doanh nghiệp trong khu cụm công nghiệp tại địa phương; Tập trung đào tạo công nhân có tay nghề cao, có kỹ năng và tác phong công nghiệp, đáp ứng nhu cầu sản xuất công nghiệp trong nước và xuất khẩu lao động tại các nước phát triển”, cử tri nêu.
Về nội dung trên, Bộ LĐ-TB&XH thông tin: Việc đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp là chủ trương chỉ đạo xuyên suốt của Bộ LĐ-TB&XH.
Từ năm 2018, Bộ đã thành lập Tổ công tác' gắn kết Giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động và việc làm bền vững để xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế hoạch phối hợp hoạt động hàng năm.
Qua đó tăng cường sự gắn kết giữa hoạt động đào tạo của các cơ sở Giáo dục nghề nghiệp với việc sử dụng lao động của doanh nghiệp, các doanh nghiệp được khuyến khích tham gia hoạt động đào tạo của các cơ sở Giáo dục nghề nghiệp để học sinh, sinh viên được tiếp cận với doanh nghiệp ngay trong quá trình học tập.
Bộ LĐ-TB&XH khẳng định, đây chính là cơ hội để người học tìm kiếm được việc làm phù hợp, đồng thời doanh nghiệp cũng tuyển dụng được người lao động đúng với nhu cầu sử dụng.
Với chủ trương coi doanh nghiệp là môi trường đào tạo thứ hai ngoài nhà trường, áp dụng mô hình đào tạo “kép” giữa nhà trường - doanh nghiệp, tại nhiều cơ sở Giáo dục nghề nghiệp, học sinh, sinh viên được đến doanh nghiệp để thực hành, thực tập và ký hợp đồng làm việc ngay từ khi chưa ra trường, đến khi tốt nghiệp tiếp tục làm việc tại doanh nghiệp.
Bộ LĐ-TB&XH cũng đã chỉ đạo và khuyến khích mô hình các cơ sở Giáo dục nghề nghiệp cam kết giải quyết việc làm cho người học ngay khi ra trường, hoàn trả học phí nếu không bố trí được việc làm đúng với ngành nghề đào tạo.
Các chính sách hỗ trợ, quyền lợi, nghĩa vụ của doanh nghiệp khi tham gia hoạt động Giáo dục nghề nghiệp đã được quy định rõ trong Luật Giáo dục nghề nghiệp và các luật về thuế liên quan, thu hút doanh nghiệp tham gia vào quá trình đào tạo của các cơ sở Giáo dục nghề nghiệp và sử dụng lao động qua đào tạo.
"Qua theo dõi, báo cáo từ các địa phương, các cơ sở Giáo dục nghề nghiệp và phản hồi từ các doanh nghiệp, hiện nay người học các trình độ trong Giáo dục nghề nghiệp cơ bản đã đáp ứng được các yêu cầu của doanh nghiệp và trên 80% học sinh, sinh viên học các trình độ trong Giáo dục nghề nghiệp ra trường có việc làm ngay", Bộ LĐ-TB&XH trả lời quan tâm của cử tri.